চুলতানা পাৰবীন/পূৰ্ণিয়া
কিছু বছৰ পূৰ্বে, ৰিজৱানা খাতুনক এটা কঠিন সিদ্ধান্ত লবলৈ বাধ্য কৰোৱা হৈছিল। ৰিজৱানাই শিক্ষা আৰু বিবাহৰ (যৌতুকৰ সৈতে) মাজত যিকোনো এটা বাছি লবলগীয়া হৈছিল।
এইটো ৰিজৱানাৰ বাবে এক অদ্ভুত আৱিষ্কাৰ আছিল, যেতিয়া পৰিয়ালৰ সদস্যসকলে ৰিজৱানাক কৈছিল তেওঁলোকে তাইৰ বাবে এটুকুৰা সৰু ভূমি ৰাখিছিল। যি টুকুৰা ভূমি তেওঁ শিক্ষাৰ বাবে নহলে তেওঁৰ বিয়াৰ বাবে প্ৰয়োজন হোৱা যৌতুকৰ বাবে বিক্ৰী কৰিব পাৰিব।
ৰিজৱানাৰ পিতৃ মাতৃ এই বিষয়ত ইমান স্পষ্ট আছিল যে তেওঁলোকে তাইক বাধ্যতামূলকভাৱে এখন ষ্টাম্প পেপাৰত আইনীভাৱে চুক্তি স্বাক্ষৰ কৰিবলৈ কৈছিল। যাতে ৰিজৱানাই তাইৰ বিয়াৰ বাবে যৌতুক বিচাৰিব নোৱাৰে।
একেবাৰে কম বয়সতে ৰিজৱানাই এটা ডাঙৰ জাঁপ মাৰি ষ্টাম্প পেপাৰত স্বাক্ষৰ কৰিছিল আৰু ভূমি দোখৰ বিক্ৰী কৰি পোৱা ধনেৰে এম বি বি এছ কৰিবলৈ কিৰগিজস্তানলৈ গুছি গৈছিল।
বিহাৰৰ পূৰ্ণিয়া জিলাৰ লাটাম্বাৰীৰ নামৰ এখন সৰু গাৱঁৰ এজন খেতিয়কৰ কন্যা ৰিজৱানাই যথেষ্ট আশা হোৱাৰ লগতে নিজৰ দ্বায়িত্ব লবলৈ সাহসী আছিল।
ছাত্ৰীসকলে স্বাক্ষৰিত শপতনামা দাঙি ধৰিছে ৰিজৱানাৰ উপস্থিতিত
কোভিড-১৯ ৰ সময়ত হোৱা লকডাউনৰ বাবে, ৰিজৱানা এবছৰতকৈও অধিক সময় ধৰি ঘৰতে আৱদ্ধ হৈ থাকিব লগীয়া হৈছিল। সেই সময়ত সময়বোৰ অপচয় কৰাৰ পৰিৱৰ্তে, তেওঁ সময়খিনি বিভিন্ন বিদ্যালয়, মহাবিদ্যালয়, প্ৰশিক্ষণ প্ৰতিষ্ঠান পৰিদৰ্শন কৰিছিল আৰু শিক্ষাৰ্থীসকলক সামাজিক দুৰ্দশাৰ বিষয়ে সজাগ কৰি যৌতুকৰ বিৰুদ্ধে প্ৰচাৰ চলোৱা বাবে ব্যৱহাৰ কৰিছিল।
ৰিজৱানাই শিক্ষাৰ্থীসকলক একোখন প্ৰ-পত্ৰ পূৰণ কৰিবলৈ দিছিল। যিখনত যৌতুক গ্ৰহণ বা আদায় নিদিয়াৰ প্ৰতিশ্ৰুতি সন্নিৱিষ্ট কৰা আছিল। কেৱল এয়াই নহয়, তাই সকলোকে গছপুলি ৰোপণ কৰিবলৈ আৰু ধূমপান নকৰিবলৈ শপত গ্ৰহণ কৰাইছিল।
ৰিজৱানা খাতুনে কৈছে যে তেওঁ এবছৰ ধৰি যৌতুকৰ বিৰুদ্ধে অভিযান চলাই আছিল। ইফালে, তেওঁ এই অভিযানৰ সৈতে শ শ লোকক সংযুক্ত কৰিছে। ৰিজৱানাৰ অধ্যয়ন আৰু তেওঁ আৰম্ভ কৰা অভিযানৰ কাহিনীটো সম্পূৰ্ণ সাহসীকতাৰে ভৰপূৰ এটা কাহিনী।
ৰিজৱানাৰ দেউতাক মহম্মদ চাজ্জাদ গাঁৱৰ এজন দুখীয়া খেতিয়ক আৰু তাইৰ মাতৃ ৰছিদ খাতুন এগৰাকী গৃহিণী।
ৰিজৱানাই কয় ২০১১ চনত, যেতিয়া তেওঁ হাইস্কুল শিক্ষান্ত পৰীক্ষা উত্তীৰ্ণ হৈছিল, তেতিয়া তেওঁৰ মাহী একে সময়তে বিবাহ পাশত আৱদ্ধ হৈছিল আৰু তেওঁৰ শহুৰেকক নগদ ৩ লাখ টকা যৌতুক দিয়া হৈছিল। যি ধন পৰিয়ালৰ ভূমি বিক্ৰী কৰি সংগ্ৰহ কৰা আছিল।
ৰিজৱানাই কয় তেওঁ কইনাগৰাকীৰ সৈতে শহুৰেকৰ ঘৰলৈ গৈছিল।
তাত ৰিজৱানাই তেওঁৰ মাহীয়েকক যৌতুকৰ বাবে মানসিক ভাৱে নিৰ্যাতন আৰু অত্যাচাৰ কৰা দেখিছিল। যি পৰিয়ালৰ লোভৰ বাবে কেতিয়াও পৰ্যাপ্ত নাছিল। "তেওঁলোকে ভূমি আৰু ধনৰ সৈতে বিভিন্ন ধৰণৰ সামগ্ৰী দাবী কৰিছিল। তেতিয়াই মই অনুভৱ কৰিছিলো যে এদিন মইও একেই পৰিস্থিতিৰ সন্মুখীন হব লগীয়া হব।"
ঘৰলৈ উভতি অহাৰ পিছত ৰিজৱানাই তেওঁৰ পঢ়া-শুনা আগবঢ়াই নিয়াৰ সিদ্ধান্ত লৈছিল আৰু ২০১৪ চনত দ্বাদশ শ্ৰেণীৰ পৰীক্ষাত উত্তীৰ্ণ হয়।
ৰিজৱানাই তেওঁৰ মাহীয়েকৰ অৱস্থা দেখি তেওঁ সদায় অধিক পঢ়িবলৈ যত্ন কৰিছিল আৰু নিজৰ জীৱনটোক সাৰ্থক কৰিব বিচাৰিছিল। অৱশ্যে, তেওঁ জানিছিল যে তেওঁৰ ঘৰত টকা নাছিল।
তাইৰ খুড়ীৰ অৱস্থা দেখি, তাই সদায় অধিক পঢ়িব বিচাৰিছিল আৰু তাইৰ জীৱনৰ সৈতে কিবা সাৰ্থক কৰিব বিচাৰিছিল। অৱশ্যে, তাই জানিছিল যে ঘৰত টকা নাই।
হাইস্কুল শিক্ষান্ত পৰীক্ষাত উত্তীৰ্ণ হোৱাৰ পিছত, তেওঁ মুখ্যমন্ত্ৰীৰ উদগনি আঁচনিৰ অধীনত ১০,০০০ টকা লাভ কৰিছিল। সেই ধনেৰে তেওঁ দ্বাদশ শ্ৰেণী শিক্ষা সম্পূৰ্ণ কৰিছিল। তাইৰ দ্বাদশ উত্তীৰ্ণ হোৱাৰ পিছত একে পৰিমাণৰ ধন পুনৰ লাভ কৰিছিল। ইয়াৰ জৰিয়তে, ৰিজৱানাই এটা প্ৰশিক্ষণ প্ৰতিষ্ঠানৰ পৰা প্ৰয়োজনীয় সামগ্ৰী অৰ্ডাৰ কৰিছিল আৰু চিকিৎসা মহাবিদ্যালয়ৰ প্ৰৱেশ পৰীক্ষা, এন ই ই টিৰ বাবে প্ৰস্তুতি আৰম্ভ কৰিছিল।
উল্লেখযোগ্য যে, কেইবাটাও পৰিয়ালে বিবাহৰ প্ৰস্তাৱ লৈ আহিছিল আৰু সকলোবোৰ পৰিয়ালৰে এটায়ে প্ৰশ্ন আছিল যে তেওঁলোকে দৰাৰ পৰিয়ালক কিমান যৌতুক দিবলৈ সাজু হৈ আছে।
ৰিজৱানাই পঢ়িবলৈ আগ্ৰহী আছিল। কিন্তু আনফালে তাইৰ পিতৃ-মাতৃয়ে বিচাৰিছিল যে তাই বিয়া হৈ যাওঁক।
ৰিজৱানাই তাইৰ মাকক কৈছিল, "আপুনি মোৰ যৌতুকৰ বাবে সংৰক্ষণ কৰি থোৱা ভূমিখিনি বিক্ৰী কৰক আৰু লাভ কৰা ধনখিনি মোক পঢ়িবলৈ দিয়ক।"
ৰিজৱানা পূৰ্ণিয়াৰ অভিযানত
তাইৰ কথাত তাইৰ মাক আৰু দেউতাকৰ বহু খং উঠিছিল। কিন্তু ৰিজৱানাৰ সিদ্ধান্তত অটল দেখি তেওঁলোকে তাইৰ পৰা ষ্টাম্প পেপাৰত এখন লিখিত পত্ৰ বিচাৰিছিল। যিখনত উল্লেখ কৰা হৈছিল যে যদি তাই পঢ়িবলৈ সিদ্ধান্ত লয় তেন্তে তাই কেতিয়াও যৌতুক বিচাৰিব নোৱাৰিব।
তাই ষ্টাম্প পেপাৰত স্বাক্ষৰ কৰিছিল আৰু এমবিবিএছ পাঠ্যক্ৰমত নামভৰ্তি কৰিবলৈ কিৰগিজস্তানলৈ ৰাওনা হৈছিল।
যেতিয়া তাই শীতৰ বিৰতিৰ সময়ত ঘৰলৈ আহিছিল। তেতিয়া তাইৰ পৰিয়ালে তাইক বিয়াৰ বাবে যোগ্য পুৰুষৰ প্ৰস্তাৱ দিছিল। কিন্তু এইবাৰ তাই কিছু পৰিৱৰ্তন লক্ষ্য কৰিছিল। কিয়নো "যিসকলে প্ৰস্তাৱ লৈ আহিছিল তেওঁলোকে যৌতুকৰ পৰিবৰ্তে তেওঁৰ অধ্যয়নৰ বিষয়েহে কথা পাতিছিল বুলি ৰিজৱানাই কয়।
এইটোৱে তাইক উপলব্ধি কৰাইছিল যে যদি এগৰাকী মহিলা শিক্ষিত হয়। তেন্তে তাই বিচৰা সকলোখিনি লাভ কৰিব পাৰে। সেই সময়ছোৱাত তাই প্ৰতিজনী ছোৱালীক শিক্ষিত কৰাৰ সিদ্ধান্ত লৈছিল আৰু যৌতুকৰ বিৰুদ্ধে এটা অভিযান আৰম্ভ কৰিছিল।
ৰিজৱানাই কৈছে যে পিতৃ-মাতৃসকলে পুত্ৰতকৈ তেওঁলোকৰ ছোৱালীক শিক্ষিত কৰাটো অধিক গুৰুত্বপূৰ্ণ। প্ৰতিগৰাকী ছোৱালীয়ে আত্মনিৰ্ভৰশীল হ'ব লাগে। যাতে কোনেও তাইক তাইৰ শহুৰেকৰ ঘৰত নিৰ্যাতন চলাব নোৱাৰে।
ৰিজৱানাই তাইৰ খুৰাক মুৰ্তাজা আৰু ভায়েক মহম্মদৰ পৰা পৰামৰ্শ লৈছিল। এহচান আৰু তেওঁলোকক প্ৰচাৰৰ বাবে তাইৰ সৈতে যাবলৈ সন্মত কৰাওক।
পূৰ্ণিয়াৰ উপৰিও, ৰিজৱানাই চাহাৰচা আৰু কিষাণগঞ্জতো অভিযান চলাইছিল। তাইৰ বন্ধু ৰাগিণী কুমাৰী আৰু খুৰী ৰোহানা বানোও তাইৰ প্ৰচাৰত সৈতে জড়িত হৈ আছিল।
ৰোহানা নামৰ এগৰাকী শিক্ষয়িত্ৰীয়ে কয় যে ৰিজৱানাই কাজাখস্তানলৈ ৰাওনা হোৱাৰ পিছতো তেওঁ তেওঁৰ অভিযান অব্যাহত ৰাখিব।
ৰিজৱানাই তাইৰ শিক্ষা সম্পূৰ্ণ কৰাৰ বাবে কিৰগিজস্তানলৈ উভতি যাবলৈ তাই নিজৰ তালি টোপোলা বান্ধিছিল আৰু তাই তাইৰ অভিযান অব্যাহত ৰাখিব বুলি সংকল্পবদ্ধ।