গুলাম ৰছুল দেহলৱী
প্ৰতিটো মুহূৰ্ত অৰ্থাৎ দিন আৰু ৰাতি ঈশ্বৰৰ প্ৰতি বিশ্বাস ৰাখি নিজকে সমৰ্পন কৰি প্ৰাৰ্থনাত কটাব লাগে। কিন্তু ইছলামত কিছুমান নিৰ্দিষ্ট দিন, ৰাতি আৰু মাহ আছে, যিবোৰ অত্যন্ত অৰ্থপূৰ্ণ আৰু অত্যন্ত মূল্যৱান। যিবোৰৰ ওপৰত অতিৰিক্ত গুৰুত্ব প্ৰদান কৰাৰ বাবে ইয়াৰ নিজস্ব তাৎপৰ্য আছে।
সেই পবিত্ৰ অনুষ্ঠানবোৰৰ ভিতৰত শ্ৰেষ্ঠ হ’ল 'শ্ববে কদৰ' বা 'লাইলাত-উল-কদৰ' বা 'ভাগ্য নিৰ্ণয়ৰ ৰাতি', যিটো পবিত্ৰ কোৰাণত নিৰ্ধাৰণ কৰা সকলো ৰাতিৰ ভিতৰত সৰ্বোত্তম। আল্লাহে কোৰাণত উল্লেখ কৰিছে: "ভাগ্য নিৰ্ণয়ৰ ৰাতি হাজাৰ মাহৰ তুলনাত উত্তম ৰাতি।" (চুৰা আল-কদৰ ৩)
এই নিশাৰ আটাইতকৈ অধিক তাৎপৰ্য হ’ল যে এই নিশা হিৰাৰ গুহাত পবিত্ৰ নবী (ছঃ)ৰ জৰিয়তে সকলো মানৱ জাতিৰ আগত কোৰাণ অৱতীৰ্ণ কৰিবলৈ বাছি লোৱা হৈছিল। আল্লাহৰ আশীৰ্বাদ আৰু আধ্যাত্মিক আশীৰ্বাদৰ প্ৰচুৰতাৰে শ্ববে কাদৰে বিশেষকৈ ভাৰতৰ মুছলমানসকলৰ বাবে ৰমজানৰ শেষৰ ১০ দিনত অতি তাৎপৰ্য লাভ কৰে, যাক তৃতীয় আশ্ৰা বা আশ্ৰা-ই-নিজাত (দহ দিন গুনাহৰ তৌৱাহ কৰা) বুলি কোৱা হয়।
শ্ববে কদৰৰ নিশা পবিত্ৰ কোৰান পাঠ কৰিছে শিশুসকল
ৰমজানৰ সমাপ্তি আৰু মুছলমান লোকসকলৰ বৃহত্তম উৎসৱ ঈদ-উল-ফিতৰ ওচৰ চাপি অহাৰ লগে লগে এই দিনবোৰত ভাৰতীয় উপ-মহাদেশত আনন্দ আৰু কিছু উৎসৱমুখৰ পৰিবেশে বিৰাজ কৰা দেখা যায়।
এবাৰ নবীৰ এজন চাহাবা আব্দুল্লাহ বিন আনাছে তেওঁক সুধিলে: হে নবী, ক্ষমতাৰ ৰাতি কি? ৰাছুলআল্লাহ চাল্লাল্লাহু আলাইহি অছাল্লামে উত্তৰ দিলে, "যদি মই তোমালোকক ক্ষমতাৰ ৰাতি কোনটো কৈ দিওঁ, তেনেহলে তোমালোকে গোটেই দিন আৰু ৰাতি বাদ দি কেৱল সেই ৰাতিহে নামাজ পঢ়িবা। ইয়াৰ বাদে তুমি আৰু একো নকৰিলাহেঁতেন।"
গোটেই ৰাতি আল্লাক আহ্বান আৰু স্মৰণ (জিকাৰ) কৰি কটোৱাৰ লগে লগে আৰবী ভাষাত 'লাইলা-তুল-কদৰ' (ভাগ্য নিৰ্ণয়ৰ নিশা) বুলি কোৱা এই পবিত্ৰ নিশাটো ইছলামৰ অন্যতম ৰহস্যময় ৰাতি। 'শ্ববে কদৰ'ৰ নিশাটো হৈছে বিজোড় নিশাৰ যিকোনো এটাত পৰে বুলি বিশ্বাস কৰা হয়: আশ্ৰা-ই-নিজাত সংঘটিত হোৱা ৰামজানৰ অন্তিম দিনবোৰৰ ২১, ২৩, ২৫, ২৭ বা ২৯ তাৰিখ।
উৰ্দু, পাৰ্চী আৰু আৰবী ভাষাত নিজাত বা নেজাতৰ অৰ্থ হৈছে: ভুল বা গুনাহৰ পৰা মুক্তি। এইদৰে শ্ববে কদৰ ক্ষমা আৰু আধ্যাত্মিক মুক্তিৰ আগজাননী বুলিও কোৱা হয়। ৰমজানৰ এই ৰাতিবোৰত বিশেষকৈ ২৭ তাৰিখে বিশ্বাস কৰা হয় যে সৰ্বশক্তিমান আল্লাহ স্বৰ্গৰ পৰা নামি আহে আৰু সকলো পাপীক অতি উদাৰতাৰে ক্ষমা কৰে।
মুছলমান ধৰ্মালম্বী লোকসকলে শ্বাবে কদৰৰ নিশা নামাজ পঢ়া এক দৃশ্য
বেছিভাগ হাদিছ পণ্ডিত আৰু কোৰাণৰ ব্যাখ্যাকাৰীসকলে বিশ্বাস কৰে যে শ্ববে কদৰ সম্ভৱতঃ ৰামাজানৰ ২৭ তম নিশা। এনেদৰে এই বছৰ ৬ এপ্ৰিলৰ নিশা হ'ব। কেৱল ২৭ তাৰিখে নহয়, এই সকলোবোৰ বেজোড় ৰাতিত 'ক্ষমতাৰ নিশা' বিচাৰিবলৈ উৎসাহিত কৰা হয়। অৱশ্যে শ্ববে কদৰৰ ওপৰত চুফী অন্তৰ্দৃষ্টি অতি গভীৰ আৰু অধিক অৰ্থপূৰ্ণ।
এবাৰ হজৰত মহম্মদ ছালেহে তেওঁৰ সময়ৰ এজন বিশিষ্ট চুফী সন্ত ইমাম আহমেদ আল-কবিৰ আল-ৰিফায়ীক সুধিছিল: আচলতে ভাগ্য নিৰ্ণয়ৰ ৰাতি (লাইলাতুল কদৰ) কেতিয়া? তেওঁ উত্তৰ দিলে: মোৰ ল’ৰা! যদি সঁচা চিন্তাৰ লগত তোমাৰ অন্তৰ্দৃষ্টিৰ দাপোনখন স্পষ্ট হৈ পৰে, তেন্তে তোমাৰৰ প্ৰতিটো সময়েই কদৰৰ নিশাৰ দৰে হ’ব। উৎস: ইমাম মহম্মদ আবু আল-হুদা আল-ছায়াদি আল-ৰিফা’ইৰ আল-ফজৰ আল-মুনিৰ)।
ইছলামত শ্ববে কাদৰ ইমানেই পবিত্ৰ যে এই ৰাতিটো বিচাৰি উলিওৱাটোও সিমানে গুৰুত্বপূৰ্ণ যিমান নামাজ পঢ়াটো গুৰুত্বপূৰ্ণ। কিয়নো আটাইতকৈ গুৰুত্বপূৰ্ণ কাৰণ হ’ল এই নিশাত পবিত্ৰ কোৰাণ অৱতীৰ্ণ কৰা হৈছিল। কিন্তু এই ৰাতিৰ আন এটা সুকীয়া গুণ হ’ল এই ৰাতি ফিৰিস্তা (দেৱদূত) আৰু আত্মা (ৰূহ)ও ধৰালৈ নামি আহে, যিটো কোৰাণত (৯৭:৪) উল্লেখ কৰা হৈছে।
এই নিশা পবিত্ৰ কোৰাণ কেনেকৈ, ক’ত আৰু কেতিয়া অৱতীৰ্ণ হৈছিল তাৰ বিভিন্ন ব্যাখ্যা উল্লেখ কৰা আছে। সাধাৰণ বিশ্বাস যে, কোৰাণ সংৰক্ষিত এই ফলি (লৌহ-ই-মাহফুজ) স্বৰ্গৰ পৰা পৃথিৱীলৈ (আছমান-ই-দুনিয়া) শ্ববে কদৰৰ দিনা নামি আহিছিল। স্বৰ্গৰ পৰা নামি আহাৰ পিছত ফিৰিস্তা (দেৱদূত) গেব্ৰেইলে (জিব্ৰিল) ইয়াক আংশিকভাৱে নবীৰ ওচৰলৈ লৈ আহিছিল।
ৰমজানৰ শেষৰ ১০ দিনত পালন কৰা এতেকাফৰ এক দৃশ্য
সকলো মুছলমানে কম বেছি পৰিমাণে ৰমজান শেষ হ’লে এক দুখৰ অনুভৱ কৰে। অৱশ্যে এই উপলক্ষে আমি কৰিব পৰা আটাইতকৈ ভাল কামটো হ’ল ক্ষমতাৰ নিশা নিজৰ হিচাপ লোৱা। ইমান দিনে ভোক আৰু পিয়াহত থাকি আমি এতিয়া ক’ত আছো তাৰ মূল্যায়ন কৰিব লাগিব।
আমি নিজকে কিছুমান প্ৰশ্ন কৰা উচিত যে ৰমজান অহাৰ আগতে আমি ক’ত আছিলো আৰু ত্ৰিশ দিন ৰোজা পাৰ কৰি এতিয়া কিমান আগবাঢ়িছো। এই আত্মনিৰীক্ষণে আমাক গোটেই মাহটোৰ ভিতৰত কৰা ভাল কামবোৰৰ বাবে অসীম সুখ আৰু বেয়া কামবোৰৰ বাবে অনুশোচনা কৰিবলৈ বাধ্য কৰিব।
এই মূল্যায়ন কৰাৰ অন্যতম উত্তম সময় হ’ল এই প্ৰভাৱশালী নিশাৰ শেষৰ অংশ, যিটো আবু হুৰাইৰাহে ছহীহ বুখাৰী আৰু মুছলিমত প্ৰকাশ কৰিছে। তেওঁ পবিত্ৰ নবীৰ উদ্ধৃতি দি এইদৰে কৈছে: "যেতিয়া ৰাতিৰ শেষ এক তৃতীয়াংশ বাকী থাকে, আমাৰ প্ৰভু, মহিমামণ্ডিত আল্লাই পৃথিৱীলৈ নামি আহি ঘোষণা কৰে: কোনোবাই মোৰ ওচৰত প্ৰাৰ্থনা কৰিছে নেকি? যাতে মই তেওঁৰ প্ৰাৰ্থনা পূৰণ কৰিব পাৰোঁ?, কোনোবাই মোৰ পৰা কিবা বিচাৰিছে নেকি? যাতে মই তেওঁৰ ইচ্ছা পূৰণ কৰিব পৰো?, মোৰ ক্ষমা বিচৰা কোনোবা আছে নেকি? যাতে মই তেওঁক ক্ষমা কৰি দিব পাৰোঁ?"
(লেখক এজন ভাৰত-ইছলামিক গৱেষক, চুফী পণ্ডিত আৰু আৰবী-ইংৰাজী-উৰ্দু লেখক)
