ফিৰদৌছ খান
ৰমজান হৈছে উপাসনাৰ মাহ। হিজৰী বৰ্ষপঞ্জিৰ নৱম মাহ। ইছলামৰ মতে, আল্লাই তেওঁৰ ভক্তসকলৰ বাবে পাঁচটা কাৰ্য বাধ্যতামূলক কৰিছে। যিবোৰ হৈছে কলিমা, নামাজ, ৰোজা, হজ আৰু জাকাত। কলিমা হৈছে মুছলমান ধৰ্মালম্বী লোকসকলৰ ধৰ্ম আৰু নামাজ দৈনিক পঢ়া হয়। কিন্তু ৰোজা পালন কৰাৰ সুযোগ কেৱল ৰমজান মাহতহে পোৱা যায়।
হাদিছৰ মতে, ৰমজানত প্ৰতিটো ভাল কামৰ বাবে ৭০ টা ভাল কামৰ সমান পুণ্য আৰু এই মাহত ৭০ গুণ পুণ্য লাভ কৰা হয়। এই পবিত্ৰ মাহত আল্লাই তেওঁৰ অন্তিম বাৰ্তাবাহক হজৰত মহম্মদৰ ওচৰত কোৰাণ প্ৰকাশ কৰিছিল।
কোৰাণত আল্লাই এইদৰে কৈছে: "হে আল্লাৰ বাৰ্তাবাহক! একেগৰাকী আল্লাই আপোনাৰ ওপৰত কৰ্তৃত্ব ৰখাৰ সৈতে এই কিতাপখন প্ৰকাশ কৰিছে। যিগৰাকীয়ে ইয়াৰ পূৰ্বে তৌৰাত আৰু ইঞ্জিল প্ৰকাশ কৰা সকলো পবিত্ৰ গ্ৰন্থক নিশ্চিত কৰে।" (কোৰান ৩: ৩)
ইছলামিক তাৰিখ অনুসৰি, দ্বিতীয় হিজৰীত ৰমজানৰ ৰোজা ৰখাটো বাধ্যতামূলক আছিল। একে বছৰতে, সদাক-ই-ফিতৰ আৰু জাকাতৰ আদেশো প্ৰকাশ কৰা হৈছিল। ৰমজানৰ ৰোজাৰ পূৰ্বে, মহৰমৰ দশম দিনা আছুৰাৰ ৰোজা ৰখা হৈছিল। কিন্তু সেয়া ঐচ্ছিক আছিল।
ৰমজানৰ সময়ত ইছলাম ধৰ্মালম্বী লোকসকলে বজাৰত ভিৰ কৰা এক দৃশ্য
যেতিয়া আল্লাহ মহম্মদৰ বাৰ্তাবাহক মক্কাৰ পৰা প্ৰব্ৰজন কৰি মদিনা শ্বৰীফলৈ লৈ আহিছিল। তেতিয়া আপুনি দেখিছিল যে মদিনাৰ অধিবাসীসকলে বছৰত দুদিন খেল-ধেমালি জৰিয়তে উৎসাহ প্ৰদৰ্শন কৰে। আপুনি তেওঁক সুধিলে যে এই দুদিনৰ বাস্তৱতা কিয়? চাহাবায়ে কয়, "আমি জাহিলিয়াতৰ সময়ত এই দুদিনত খেল-ধেমালি কৰিছিলো।"
আল্লাৰ বাৰ্তাবাহকে হজৰত মহম্মদে কৈছিল, "আল্লাই এই দুদিন উন্নত দিনলৈ পৰিৱৰ্তিত কৰিছে, অৰ্থাৎ ঈদই-ঊল-আঝা আৰু ঈদ-ঊল-ফিতৰ। এনেদৰে, দ্বিতীয় হিজৰীৰ শ্বাৱন মাহৰ প্ৰথম তাৰিখত ঈদ উদযাপন আৰম্ভ হৈছিল। আল্লাই মুছলমান লোকসকলক বিজয়ী আৰু সন্মানৰ মুকুট প্ৰদান কৰাৰ পিছত ঈদৰ আনন্দ প্ৰদান কৰিছে।
আল্লাই কিয় ৰোজাৰ কৰ্তব্য হিচাপে প্ৰদান কৰিছে? আল্লাই নিজেই কোৰাণত ইয়াৰ উত্তৰ দিছে। আল্লাই এইদৰে কৈছে: "হে বিশ্বাসীসকল! তোমালোকৰ পূৰ্বপুৰুষসকল বাবে যিদৰে ৰোজা নিৰ্ধাৰন কৰা হৈছিল, ঠিক একেদৰে তোমালোকৰ বাবেও ৰোজা নিৰ্ধাৰন কৰা হৈছে। যাতে তোমালোক ধৰ্মপৰায়ণ হোৱা।"
(কোৰান ২: ১৮৩)
অৰ্থাৎ মুছলমান লোকসকলৰ পূৰ্বে খ্ৰীষ্টান, ইহুদী আৰু তেওঁলোকৰ পূৰ্বৰ লোকসকলৰ বাবেও ৰোজাৰ পালনৰ দ্বায়িত্ব আৰোপ কৰা হৈছিল। ফজৰৰ আজানৰ পূৰ্বৰ পৰা মগৰীবৰ আজানলৈ অৰ্থাৎ সূৰ্য অস্ত যোৱালৈ খোৱা-বোৱাৰ ক্ষেত্ৰত সম্পূৰ্ণ নিষেধাজ্ঞা আছে। কেৱল এয়াই নহয়, এই সময়ছোৱাত আপুনি নিজকে প্ৰতিটো বেয়া বস্তুৰ পৰা আঁতৰাই ৰখাৰ উপৰিও মিছা আৰু খং পৰিহাৰ কৰিব লাগিব।
এইটো নহয় যে প্ৰতিগৰাকী ব্যক্তিয়ে ৰোজা পালন কৰিব লাগিব। যিসকল অসুস্থ আৰু ৰোজা পালন কৰাৰ ক্ষমতা আৰু শক্তি নাই, তেওঁলোকক ৰেহাই দিয়া হৈছে। এনে লোকসকলে দৰিদ্ৰ লোকসকলক খাদ্য খুৱাই ইয়াৰ জৰিমনা পৰিশোধ কৰিব পাৰে।
কোৰাণত আল্লাই এইদৰে কৈছে: "ৰোজা মাত্ৰ কিছু দিনৰ বাবেহে পালন কৰা হয়। তথাপিও যদি কোনো লোক অসুস্থ বা ভ্ৰমণ কৰি আছে, তেন্তে তেওঁলোকে অন্য কোনো দিনত ৰোজা পালন কৰিব পাৰে। যিসকলৰ ৰোজা পালন কৰাৰ ক্ষমতা নাই, তেওঁলোকে অন্য এজন ব্যক্তিক খুৱাব লাগে আৰু ইয়াৰ বাবে পৰিশোধ কৰিব লাগে।
যদি আপুনি নিজে ৰোজা পালন কৰিব পাৰে, তেন্তে এইটো আপোনাৰ বাবে খুবে ভাল। ৰমজান এক পবিত্ৰ মাহ হিচাপে গণ্য কৰা হয়। যি মাহত পবিত্ৰ কোৰাণ প্ৰকাশ কৰা হৈছিল। যিখন গ্ৰন্থত জনসাধাৰণৰ বাবে কঠোৰ পৰামৰ্শ, অধিকাৰ আৰু জীয়াই থকাৰ বাবে নীতিবোৰ শিকোৱাৰ লক্ষণ সন্নিবিষ্ট কৰা আছে।
ইছলাম ধৰ্মালম্বী লোকসকলে নামাজ পঢ়া এক দৃশ্য
কোৰানত উল্লেখ আছে: "হে মুছলমানসকল! আপোনালোকৰ যিসকলে এই মাহ লাভ কৰিব তেওঁলোকে ৰোজা পালন কৰিব লাগিব। যদি আপুনি অসুস্থ বা ভ্ৰমণ কৰি আছে, তেন্তে আপোনালোকে অন্য কোনো দিনত ৰোজা পালন কৰিব পাৰিব। আল্লাই আপোনাৰ অধিকাৰ সহজ কৰিব বিচাৰে। ইয়াৰ বাবে আল্লাহৰ প্ৰশংসা কৰক। তেওঁ আপোনাক যি পৰামৰ্শ দিছে সেইবোৰৰ বাবে তেওঁৰ প্ৰতি কৃতজ্ঞ হওঁক।" (কোৰান ২: ১৮৪- ১৮৫)
ৰমজানৰ পূৰ্বে মছজিদবোৰ চূণ-তেল সনা কাম সম্পূৰ্ণ কৰা হয়। মছজিদবোৰত কাপোৰ আঁৰি দিয়া হয়। ৰমজানৰ জোন দেখা পোৱাৰ লগে লগে ঈষাৰ নামাজৰ পিছত তাৰাৱীহ নামাজ পঢ়া প্ৰক্ৰিয়া আৰম্ভ হয়। ৰমজান মাহত জামাতৰ সৈতে নিশা নামাজ পঢ়া হয়। যি নামাজক 'তাৰাৱীহ' বুলি কোৱা হয়। এই নামাজ পঢ়াৰ সময় নিশা ঈষা নামাজৰ পিছত ফজৰৰ নামাজৰ পূৰ্বলৈ থাকে।
হজৰত মহম্মদে ৰমজানৰ নিশা নামাজৰ প্ৰতি যথেষ্ট আগ্ৰহ দেখুৱাইছিল। নবীগৰাকীয়ে এইদৰে কৈছিল: "যিগৰাকীয়ে বিশ্বাসেৰে আৰু আল্লাহৰ পৰা আশীৰ্বাদ লাভ কৰাৰ উদ্দেশ্যৰে ৰমজানত নিশা নামাজ পঢ়ে। তেওঁ অতীতত কৰাৰ সকলো পাপ ক্ষমা কৰি দিয়া হ’ব।"
নবী গৰাকীয়ে ক'লে: "এইটো এনেকুৱা এটা মাহ যে ইয়াৰ প্ৰথম অংশ আল্লাহৰ দয়া, মাজৰ অংশ ক্ষমা আৰু শেষ অংশ নৰকৰ জুইৰ পৰা মুক্তি।"
ৰমজানৰ তৃতীয় অংশটোক আছাৰা বুলিও কোৱা হয়। নবীগৰাকীয়ে কৈছিল, "ৰমজানৰ অন্তিম (অংশ) আছাৰাৰ অন্ধকাৰ নিশাবোৰত লাইলাতুল কাদৰ বিচাৰিব।" লাইলাতুল কাদৰক শ্ববে কদৰ বুলিও কোৱা হয়। আল্লাই কোৰাণত শ্ববে কাদৰ সম্পৰ্কে কয়: "অৱশ্যে আমি এই কোৰাণখনক শ্ববে কদৰত প্ৰকাশ কৰিছো। তোমালোকে জানেনে শ্ববে কাদৰ মানে কি?
ইছলাম ধৰ্মালম্বী লোকসকলে কোৰান পাঠ কৰা এক দৃশ্য
শ্ববে কদৰ এহেজাৰ মাহতকৈ উত্তম। শ্ববে কদৰৰ নিশা স্বৰ্গ দূত আৰু ৰুহুল আমিন অৰ্থাৎ নবী জিব্ৰেয়েলে সৰ্বশক্তিমান আল্লাৰ আদেশ আনুসৰি প্ৰতিটো কামৰ বাবে ধৰালৈ নামি আহে। (কোৰাণ ৯৭: ১-৫)
মুছলমান লোকসকলে ৰমজানৰ ২১, ২৩, ২৫, ২৭ আৰু ২৯ তাৰিখৰ নিশা উপাসনা কৰে আৰু নৰকৰ জুইৰ পৰা ৰক্ষা পোৱাৰ বাবে আল্লাৰ ওচৰত প্ৰাৰ্থনা কৰা হয়। হজৰত ছলমান ফাৰ্চী ৰাজিয়াল্লাহু আনহুৱে কয়, "হে মানৱ! এটা মাহৰ এটা নিশা আছে, যিটো হাজাৰ মাহতকৈও উত্তম হয়। আল্লাই এই মাহৰ দিনবোৰৰ বাবে ৰোজা বাধ্যতামূলক আৰু নিশাৰ বাবে নামাজৰ বাধ্যতামূলক কৰিছে। এই মাহত এক মহৎ কাৰ্য্যৰ জৰিয়তে আল্লাৰ কোৰান শিকা এজন ব্যক্তি দ্বিতীয় মাহত নিজৰ কৰ্তব্য পালন কৰাৰ দৰে।
এই মাহটো অন্য মাহত ৭০ টা ভাল কামৰ দ্বায়িত্ব পালন কৰাৰ দৰে। হে মানৱ! এইটো ধৈৰ্য্যৰ মাহ আৰু ধৈৰ্য্যৰ পুৰস্কাৰ আৰু বিনিময় হৈছে স্বৰ্গ। এই মাহটো মানুহৰ বাবে উন্নত চিকিৎসা আৰু যত্নৰ মাহ। এজন ব্যক্তিয়ে যদি এই উত্তম মাহত দৈনিক ৰোজাদাৰৰ বাবে ইফতাৰ প্ৰস্তুত কৰে, তেওঁৰ পাপবোৰ ক্ষমা কৰি দিয়া হব।
তেওঁ নৰকৰ পৰা স্বাধীনতাৰ অনুজ্ঞাপত্ৰ লাভ কৰিব আৰু ৰোজাদৰগৰাকীক পুণ্য হ্ৰাস নকৰাকৈ ইফতাৰ কৰা ব্যক্তিজনকো সমানে পুণ্য প্ৰদান কৰা হব। নবীগৰাকীয়ে এইদৰে কৈছিল: "এগৰাকী দৈনিক ৰোজাদাৰক গাখীৰ বা লাচী, এটা খেজুৰ আৰু এঢোক পানী দি ইফতাৰ প্ৰদান কৰা প্ৰতিজন ব্যক্তিক আল্লাই আশীৰ্বাদ প্ৰদান কৰে।"
হয়, যিয়ে ৰোজা পালন কৰা ব্যক্তিক উদৰ পূৰাই খুৱাব, সেই ব্যক্তিগৰাকীক আল্লাই বিচাৰৰ দিনা মোৰ ঘৰৰ পৰা পানী খুৱাব। যাৰ পিছত তেওঁ চিৰকালৰ বাবে তৃষ্ণা দূৰ হব আৰু তেওঁ স্বৰ্গত প্ৰৱেশ কৰিব।
ছৌদী আৰবত আকাশত ৰমজানৰ জোন চোৱাৰ এক মূহুৰ্ত
নবীগৰাকীয়ে কৈছিল, "এই মাহটো হৈছে এনে এটা মাহ যাৰ প্ৰথম আছাৰা দয়া, মাজৰ আছাৰা ক্ষমা আৰু অন্তিম আছাৰা হৈছে নৰকৰ পৰা মুক্তি। এই মাহত যিয়ে তেওঁৰ দাসৰ বোজা পাতল কৰিব আল্লাই তেওঁক ক্ষমা কৰিব আৰু তেওঁক নৰকৰ জুইৰ পৰা মুক্তি দিব। হে মানৱ! এই মাহত সকলোৱে চাৰিটা কাম কৰাৰ অভ্যাস কৰিব লাগে। প্ৰথমটো হৈছে কলিমা-ই-তৈয়ব লা ইলাল্লাহ, দ্বিতীয় অষ্টগফাৰ, তৃতীয় স্বৰ্গৰ ইচ্ছা, চতুৰ্থ হৈছে জুইৰ পৰা ৰক্ষা। (মিশকাট:১/১৭৪, বেহকী শিবুল ইমান: ৩/১৭৪) ৩০৫)
হজৰত আবু হুৰাইৰাই বৰ্ণনা কৰিছিল যে হজৰত মহম্মদে এইদৰে কৈছিল: "যেতিয়া ৰমজান মাহ আহে, তেতিয়া স্বৰ্গৰ দুৱাৰ মুকলি কৰা হয়। নৰকৰ দুৱাৰ বন্ধ কৰা হয় আৰু শয়তানসকলক বন্দী কৰা হয়। (বুখাৰী)
হজৰত উমাৰ বিন আব্দুল্লাই বৰ্ণনা কৰিছিল যে হজৰত মহম্মদে এইদৰে কৈছিল: "বিচাৰৰ দিনা, কোৰাণ আৰু ৰোজাই সাক্ষী দিব।" তেওঁলোকে প্ৰতিদিনে প্ৰাৰ্থনা কৰিব, হে আল্লা! মই দিনটোত এই গৰাকী ব্যক্তিৰ খোৱা বন্ধ কৰিছিলো। সেয়েহে, আপুনি মোৰ সাক্ষী গ্ৰহণ কৰক আৰু কোৰাণে ক'ব যে মই এই গৰাকী ব্যক্তিক নিশা টোপনি মাৰিবলৈ বাধা দিছিলো। গতিকে এওঁৰ পক্ষত মোৰ সাক্ষী গ্ৰহণ কৰক। তেতিয়া দুয়োৰে স্বীকাৰোক্তি স্বীকাৰ কৰা হ'ব। (মিশকাত শ্বৰীফ)
হজৰত চৈয়দুনা উমাৰ ফাৰুক আজমে এইদৰে কৈছিল: "ৰমজান মাহত যিজনে আল্লাৰ ওচৰত বিচাৰিছে তেওঁক কেতিয়াও নিৰাশ কৰা নহয়।"
দিল্লীৰ জামা মছজিদত ইছলাম ধৰ্মালম্বীলোকৰ ভিৰ
শ্বাহিনে কয় যে এই মাহত কোৰাণ প্ৰকাশ কৰা হৈছিল। সেয়েহে ৰমজান এটি অতি বিশেষ মাহ। এই মাহটোত প্ৰতিগৰাকী মুছলমানৰ বাবে এটা উত্তম মাহ। আমি এই মাহটোৰ গুৰুত্ব বুজি পোৱা উচিত আৰু উপাসনাত অধিক সময় অতিবাহিত কৰা উচিত।
যি কি নহওঁক, বছৰৰ অন্য মাহবোৰতকৈ ৰমজানত প্ৰতিটো ভাল কাম আৰু নামাজৰ বাবে অধিক পুণ্য প্ৰদান কৰা হয়। তেওঁ কৈছিল যে তেওঁৰ পৰিয়ালৰ সকলোৱে গোটেই নিশা উজাগৰে থাকে। পুৰুষসকলে নামাজৰ বাবে মছজিদলৈ যায় আৰু মহিলাসকলে ঘৰত থাকিয়ে নামাজ পঢ়ে।
একে সময়তে, জুবেইৰে কয় যে কামৰ বাবে দৈনিক পাঁচবাৰ নামাজ পঢ়া নহয়। কিন্তু তেওঁ ৰমজানত নামাজ আৰু ৰোজা ৰাখিবলৈ চেষ্টা কৰে। বন্ধুবৰ্গৰ সৈতে মছজিদলৈ যোৱা আৰু তাৰাৱীহ পঢ়া কথাটোৱে সুকীয়া। এই মাহৰ উজ্জ্বলতা দেখি সমগ্ৰ সৃষ্টিৰ সৌন্দৰ্যৰ অনুভৱ কৰিব পৰা যায়। ৰমজানে আমাক ভাল কাম কৰিবলৈ আৰু নামাজ পঢ়িবলৈ নিৰ্দেশ দিয়ে আৰু আমাক আল্লাৰ ওচৰলৈ লৈ যায়।
(লেখিকা এগৰাকী আলিমা। তেওঁ ফাহম আল-কোৰান লিখিছে)
