আৱাজ-দ্য ভইচ/নতুন দিল্লী
সমগ্ৰ দেশতে ব'ৰ্ড পৰীক্ষা আৰু মহাবিদ্যালয়ত ষাণ্মাসিক পৰীক্ষাসমূহৰ সময়ছোৱাত সামাজিক মাধ্যমত বিদেশত অধ্যয়নৰ বিজ্ঞাপন প্ৰচুৰ পৰিমাণে প্ৰকাশ পাই। প্ৰতিটো প্লেটফৰ্মত ষ্টাডী অব্ৰাডৰ পাঠ্যক্ৰম, পৰামৰ্শ আৰু বৃত্তিৰ আকৰ্ষণীয় দাবী দেখিবলৈ পোৱা গৈছে। সাধাৰণতে ধাৰণা কৰা হয় যে বিদেশত অধ্যয়নৰ সুযোগ কেৱল ধনী বা উন্নত পৰিয়ালৰ সন্তানেহে লাভ কৰে, যিসকলে আমেৰিকা, লণ্ডন, কানাডা বা জাৰ্মানীৰ দৰে দেশলৈ যায়। কিন্তু বাস্তৱ ইয়াতকৈ বহু বেছি উদ্বেগজনক।
নীতি আয়োগৰ শেহতীয়া প্ৰতিবেদনৰ মতে, কেৱল ২০২৪ চনত ১৩ লাখতকৈও অধিক ভাৰতীয় শিক্ষাৰ্থীয়ে উচ্চ শিক্ষাৰ বাবে বিদেশলৈ যাবলগীয়া হৈছে। এই পৰিসংখ্যা কেৱল ভাৰতৰ ক্ৰমবৰ্ধমান বৈশ্বিক শৈক্ষিক উপস্থিতিকেই প্ৰদৰ্শন নকৰে, বৰঞ্চ দেশৰ যুৱক-যুৱতীসকলে এতিয়া সীমান্ত অতিক্ৰম কৰি উন্নত সুযোগৰ সন্ধানত আছে। বিশ্বৰ বৃহত্তম শিক্ষিত জনসংখ্যাৰ সত্ত্বেও, ভাৰতৰ বিদেশী বিশ্ববিদ্যালয়ৰ ওপৰত নিৰ্ভৰশীলতা ক্ৰমাৎ বৃদ্ধি পাইছে।
নীতি আয়োগৰ প্ৰতিবেদনত কোৱা হৈছে যে ভাৰতীয় শিক্ষাৰ্থীসকলৰ উচ্চ শিক্ষাৰ বাবে পাঁচখন আটাইতকৈ পচন্দৰ আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় গন্তব্য হৈছে কানাডা, আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰ, ব্ৰিটেইন, অষ্ট্ৰেলিয়া আৰু জাৰ্মানী। ২০২৪ চনত কানাডা ভাৰতীয় ছাত্ৰ-ছাত্ৰীৰ প্ৰথম পচন্দৰ দেশ হিচাপে পৰিগণিত হৈছিল, য'ত প্ৰায় ৪.২৭ লাখ ভাৰতীয় ছাত্ৰ-ছাত্ৰীয়ে অধ্যয়ন কৰি আছে। ইয়াৰ পিছত আছে আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰ, য'ত ৩.৩৭ লাখ ভাৰতীয় শিক্ষাৰ্থীয়ে উচ্চ শিক্ষা গ্ৰহণ কৰি আছে। বিশ্বমানৰ শিক্ষা আৰু বেৰিষ্টাৰৰ দৰে সন্মানীয় ডিগ্ৰী প্ৰদানৰ বাবে দীৰ্ঘদিন ধৰি জনাজাত লণ্ডনত প্ৰায় ১.৮৫ লাখ ভাৰতীয় ছাত্ৰ-ছাত্ৰীয়ে তৃতীয় স্থান অধিকাৰ কৰে।
প্ৰতিনিধিত্বমূলক ছবি
অষ্ট্ৰেলিয়া আৰু জাৰ্মানী চতুৰ্থ আৰু পঞ্চম স্থানত আছে। অষ্ট্ৰেলিয়াত প্ৰায় ১.২২ লাখ ভাৰতীয় ছাত্ৰ-ছাত্ৰী আছে আৰু জাৰ্মানীত এই সংখ্যা প্ৰায় ৪৩ হাজাৰ। এই তথ্যই প্ৰমাণ কৰে যে ভাৰতীয় শিক্ষাৰ্থী কেৱল ইংৰাজী ভাষী দেশতেই সীমাবদ্ধ নহয়, ইউৰোপৰ দৰে অঞ্চলত তেওঁলোকৰ উপস্থিতিও বৃদ্ধি পাইছে।
এই প্ৰতিবেদনত উল্লেখ কৰা হৈছে যে ভাৰততে বিশ্বৰ ভিতৰতে সৰ্বাধিক উচ্চ শিক্ষিত লোক আছে। ভাৰতত ১৮ৰ পৰা ২৩ বছৰ বয়সৰ প্ৰায় ১৫.৫ কোটি যুৱক-যুৱতী আছে। তথাপিও বিদেশী শিক্ষাৰ্থীৰ আগমন আৰু বিদেশী ছাত্রৰ প্রব্রজনৰ মাজত এক বৃহৎ বৈষম্য দেখা যায়। ২০২৪ চনত ভাৰতলৈ শিক্ষাৰ বাবে অহা প্ৰত্যেকজন আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় ছাত্ৰৰ বিপৰীতে প্ৰায় ২৮ গৰাকী ভাৰতীয় ছাত্ৰই উচ্চ শিক্ষাৰ বাবে বিদেশলৈ গৈছিল।
'ভাৰতত উচ্চ শিক্ষাৰ আন্তৰ্জাতিকীকৰণ' শীৰ্ষক প্ৰতিবেদনত ২০২১-২২ বৰ্ষৰ তথ্যৰ ভিত্তিত কোৱা হৈছে যে বিদেশলৈ যোৱা ছাত্ৰ-ছাত্ৰীৰ সংখ্যা দ্ৰুত গতিত বৃদ্ধি পাইছে, কিন্তু বিদেশী ছাত্ৰ-ছাত্ৰীৰ সংখ্যা এতিয়াও তুলনামূলকভাৱে কম। এয়া এক গুৰুতৰ সংকেত, যিয়ে দেশৰ উচ্চ শিক্ষা ব্যৱস্থাক বিশ্বব্যাপী আৰু অধিক আকৰ্ষণীয় কৰি তোলাৰ প্ৰয়োজনীয়তাক আলোকপাত কৰে।
প্ৰতিনিধিত্বমূলক ছবি
প্ৰতিবেদন অনুসৰি, ২০২৩-২৪ বৰ্ষত কেৱল কানাডা, আমেৰিকা, ইংলেণ্ড আৰু অষ্ট্ৰেলিয়াত অধ্যয়নৰত প্ৰায় ৮.৫ লাখ ভাৰতীয় শিক্ষাৰ্থীয়ে উচ্চ শিক্ষাৰ বাবে প্ৰায় ২.৯ লাখ কোটি টকা ব্যয় কৰিছে। এই ধনৰাশি ভাৰতীয় অৰ্থনীতিৰ বাহিৰৰ বৃহৎ বিত্তীয় প্ৰবাহৰ প্ৰতিফলন, যি দেশৰ ভিতৰতে যদি শিক্ষাৰ আন্তঃগাঁথনিৰ ক্ষেত্ৰত বিনিয়োগ কৰা হয় তেন্তে ছবিখন বহু পৰিমাণে সলনি হ'ব পাৰে।
ইয়াৰ উপৰিও, প্ৰতিবেদনত কিছু সৰু ইউৰোপীয় দেশ উল্লেখ কৰা হৈছে য'ত ভাৰতীয় শিক্ষাৰ্থীৰ অনুপাত তুলনামূলকভাৱে বেছি। উদাহৰণ স্বৰূপে, লাটভিয়াৰ আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় ছাত্ৰ জনসংখ্যাৰ ১৭.৪ শতাংশ ভাৰতীয় ছাত্ৰ-ছাত্ৰী। ইয়াৰ পিছত আয়াৰলেণ্ডত এই সংখ্যা আছিল ১৫.৩ শতাংশ আৰু জাৰ্মানীত ১০.১ শতাংশ। এই তথ্যই প্ৰমাণ কৰে যে ভাৰতীয় শিক্ষাৰ্থীসকলে পৰম্পৰাগত বিকল্পৰ পৰা নতুন আৰু উদীয়মান শৈক্ষিক গন্তব্যস্থলীলৈ আকৰ্ষিত হৈছে।
সামগ্ৰিকভাৱে, নীতি আয়োগৰ এই প্ৰতিবেদনে ভাৰতৰ যুৱ প্ৰজন্মৰ উচ্চাকাংক্ষা, বৈশ্বিক চিন্তাধাৰা আৰু উন্নত ভৱিষ্যতৰ সন্ধানক প্ৰতিফলিত কৰে। ই নীতি নিৰ্ধাৰকসকলৰ বাবেও এক স্পষ্ট ইংগিত যে দেশত উচ্চ শিক্ষাৰ গুণগত মান, সুযোগ আৰু আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় আকৰ্ষণক আৰু অধিক শক্তিশালী কৰাৰ দিশত দৃঢ় পদক্ষেপ গ্ৰহণৰ প্ৰয়োজন আছে, যাতে দেশৰ ভিতৰতে প্ৰতিভা বৃদ্ধি পায় আৰু ভাৰত বিশ্বব্যাপী শিক্ষাৰ এক প্ৰধান কেন্দ্ৰ হিচাপে পৰিগণিত হয়।
