আৱাজ-দ্য ভইচ অসম ব্যুৰো
আফগানিস্তানৰ তালিবান শাসনৰ বৈদেশিক মন্ত্ৰী আমিৰ খান মুত্তকীয়ে শনিবাৰে ভাৰত ভ্ৰমণৰ অন্তৰ্গত উত্তৰ প্ৰদেশৰ ছাহাৰনপুৰ জিলাৰ ইছলামিক প্ৰতিষ্ঠান দাৰুল উলুম দেওবন্দ ভ্ৰমণ কৰে। ভ্ৰমণৰ সময়ত মুত্তকীয়ে কয়, "এই জনোৱা উষ্ম আদৰণিৰ বাবে দেওবন্দৰ উলেমাসকলৰ লগতে অঞ্চলটোৰ ৰাইজক ধন্যবাদ জনাইছো। ভাৰত-আফগানিস্তানৰ সম্পৰ্কৰ ভৱিষ্যত অতি উজ্জ্বল যেন লাগিছে।"
২০২১ চনত আমেৰিকাই প্ৰত্যাহাৰ কৰাৰ পিছত তালিবানে ক্ষমতালৈ ঘূৰি অহাৰ পিছত ভাৰত ভ্ৰমণ কৰা প্ৰথমজন জ্যেষ্ঠ তালিবান নেতা আমিৰ খান মুত্তকীয়ে বৃহস্পতিবাৰে ৰাছিয়াৰ পৰা নতুন দিল্লীত উপস্থিত হৈছিল। শুকুৰবাৰে তেওঁ বৈদেশিক পৰিক্ৰমা মন্ত্ৰী এছ জয়শংকৰকো সাক্ষাৎ কৰিছিল।
তেওঁৰ এই ভ্ৰমণে নতুন দিল্লীৰ তালিবানৰ সৈতে কৰ্ম সম্পৰ্ক গঢ়ি তোলাৰ প্ৰচেষ্টাত এক উল্লেখযোগ্য পদক্ষেপ হিচাপে চিহ্নিত কৰিছে, যদিও বিশ্ব সম্প্ৰদায়ৰ এক বৃহৎ অংশৰ দৰে ভাৰতেও কাবুলত শাসন ব্যৱস্থাক আনুষ্ঠানিকভাৱে স্বীকৃতি নিদিয়ে।
দেওবন্দ ভ্ৰমণৰ সময়ত তালিবানৰ নেতা আমিৰ খান মুত্তকীক আদৰণি জনায় মৌলানা আৰ্স্বাদ মাদানীয়ে
তালিবানৰ নেতাগৰাকীৰ দেওবন্দ ভ্ৰমণ অৱশ্যে ৰাজনৈতিক বিষয় বস্তুৰ বাহিৰত আছিল বুলি তেওঁ জোৰ দিয়ে। শুকুৰবাৰে তেওঁক এই ভ্ৰমণৰ বিষয়ে সোধাত তেওঁ কৈছিল, "দেওবন্দ ইছলামিক বিশ্বৰ বাবে এটা ডাঙৰ কেন্দ্ৰ আৰু আফগানিস্তান আৰু দেওবন্দৰ মাজত সংযোগ আছে। সেয়েহে মই তাত থকা নেতাসকলক সাক্ষাৎ কৰিব বিচাৰিছো। আমি বিচাৰো যে, আমাৰ আধ্যাত্মিক ছাত্ৰ-ছাত্ৰীসকলেও ইয়াত আহি অধ্যয়ন কৰক।"
এক প্ৰতিবেদন অনুসৰি, শনিবাৰে মুত্তকীয়ে এক বিদ্বান অধিবেশনত অংশগ্ৰহণ কৰে, য’ত তেওঁ প্ৰতিষ্ঠানখনৰ কেন্দ্ৰীয় পুথিভঁৰালত মৌলানা নোমানীৰ অধীনত এটা হাদীছ (নবীবাদী পৰম্পৰা) অধ্যয়ন কৰে।
পিছলৈ তেওঁ হাদীছ পঢ়োৱাৰ অনুমতি বিচাৰিছিল আৰু লাভ কৰিছিল, যাৰ বাবে ৰেক্টৰে তেওঁক হাদীছ ছনদ (কৰ্তৃত্বৰ প্ৰমাণপত্ৰ) প্ৰদান কৰিছিল। ইয়াৰ পিছত মুত্তকীয়ে 'কাছমী' উপাধি ব্যৱহাৰ কৰাৰ অধিকাৰ লাভ কৰে, যিয়ে এই সন্মানীয় প্ৰতিষ্ঠানটোৰ সৈতে তেওঁৰ শৈক্ষিক সংযোগক বুজায়। তেওঁ এতিয়া আনুষ্ঠানিকভাৱে মৌলানা আমিৰ খান মুত্তাকী কাছমী নামেৰে নিজৰ নাম লিখিব পাৰিব।
দাৰুল উলুম দেওবন্দ কি?
উত্তৰ প্ৰদেশৰ ছাহাৰানপুৰ জিলাৰ দেওবন্দ চহৰত অৱস্থিত দাৰুল উলুম দেওবন্দ নামৰ ইছলামিক প্ৰতিষ্ঠানটোৱে ভাৰতৰ লগতে সমগ্ৰ বিশ্বৰ ইছলামিক পণ্ডিতৰ সৃষ্টি কৰি আহিছে। এএনআইৰ তথ্য অনুসৰি ১৮০০ চনৰ শেষৰ ফালে ছাইদ মহম্মদ আবিদ, ফজলুৰ ৰহমান ওছমাই, মাহতাব আলী দেওবন্দী আদিয়ে এই প্ৰতিষ্ঠানখন স্থাপন কৰিছিল।
বৰ্তমানৰ চৌহদৰ ভেটি স্থাপন কৰে মুহাম্মদ কাছিম নানাউটৱীয়ে। বিদ্যালয়খনত মূলতঃ কোৰাণ আৰু হাদীছৰ দৰে উৎসৰ পৰা গ্ৰন্থ আৰু পৰম্পৰাৰ অধ্যয়নৰ ওপৰত ভিত্তি কৰি ইছলামিক শিক্ষাৰ পাঠদান কৰা হয়।
দাৰুল উলুম দেওবন্দত কিমান ছাত্ৰ-ছাত্ৰীয়ে পঢ়ে?
২০২০ চনৰ এক প্ৰতিবেদন অনুসৰি ইছলামিক প্ৰতিষ্ঠানখনত ৩৪টা বিভাগ আৰু ৪ হাজাৰৰো অধিক ছাত্ৰ-ছাত্ৰীয়ে অধ্যয়ন কৰিছিল।
সেই সময়ত প্ৰতিষ্ঠানৰ দায়িত্বত থকা মিডিয়া আশ্ৰাফ ওছমানীৰ মতে এজন ছাত্ৰই ৮ বছৰ পঢ়াৰ পিছত মৌলৱীত (মৌলানা) ডিগ্ৰী লাভ কৰে আৰু তাৰ পিছত সফল ছাত্ৰ-ছাত্ৰীয়ে সাহিত্য, ফতোৱা, তফছিৰ (কোৰাণৰ ব্যাখ্যা), হাদীছ, ইংৰাজী, কম্পিউটাৰ আদি বিষয়ত বিশেষজ্ঞতাৰ পথ বাছি লয়।
ওছমানীৰ মতে, ইছলামকে ধৰি দেশৰ ধৰ্ম, সংস্কৃতি আৰু ঐতিহ্যৰ বিষয়ে এক সামগ্ৰিক দৃষ্টিভংগী গঢ়ি তুলিবলৈ ছাত্ৰ-ছাত্ৰীসকলে হিন্দু ধৰ্ম আৰু দৰ্শনৰ বিষয়ে সাপ্তাহিক ক্লাছ লোৱাটোও বাধ্যতামূলক আছিল।
প্ৰতিষ্ঠানৰ প্ৰতিষ্ঠাপক কোন আছিল?
প্ৰতিষ্ঠানৰ ৱেবছাইটত ছাইদ মহম্মদ আবিদ, ফজলুৰ ৰহমান ওছমাই, মাহতাব আলী দেওবন্দী আৰু মহম্মদ কাছিম নানাউটৱীৰ উপৰিও জুলফিকাৰ আলী দেওবন্দী, ফাজলে হক দেওবন্দী আৰু শ্বেইখ নিহাল দেওবন্দীক প্ৰতিষ্ঠাপক হিচাপে তালিকাভুক্ত কৰা হৈছে।
প্ৰতিষ্ঠানখনৰ তাৎপৰ্য্য কি?
প্ৰতিষ্ঠানখনৰ ৱেবছাইট অনুসৰি দাৰুল উলুম দেওবন্দ ইছলামিক জগতত ধৰ্মীয় আৰু শৈক্ষিক কেন্দ্ৰ হিচাপে বিখ্যাত। উপমহাদেশখনত ই ইছলামৰ প্ৰচাৰ আৰু প্ৰসাৰৰ বাবে আটাইতকৈ ডাঙৰ প্ৰতিষ্ঠান।
আনকি বাগদাদৰ পতনৰ পিছত কায়ৰো ইছলামিক কলা আৰু বিজ্ঞানৰ কেন্দ্ৰবিন্দু হৈ পৰাৰ লগে লগে হুবহু একেদৰেই দিল্লীৰ অৱনতিৰ পিছতো শৈক্ষিক কেন্দ্ৰীয়তা দেওবন্দৰ ওপৰত পৰিছিল বুলি ৱেবছাইটত লগতে উল্লেখ কৰা হৈছে।
আফগানিস্তান আৰু দাৰুল উলুম দেওবন্দৰ মাজত কি সম্পৰ্ক?
প্ৰতিষ্ঠানখনক বহু তালিবান নেতাইও উচ্চ সন্মান লাভ কৰাৰ কাৰণ আছে। তালিবানৰ কেইবাজনো জ্যেষ্ঠ সেনাপ্ৰধান আৰু নেতাই দাৰুল উলুম দেওবন্দৰ শাৰীত প্ৰতিষ্ঠা হোৱা পাকিস্তানৰ খাইবাৰ-পাখতুনখোৱা প্ৰদেশৰ দাৰুল উলুম হাক্কানিয়াত অধ্যয়ন কৰিছিল।
দাৰুল উলুম হাক্কানিয়া প্ৰতিষ্ঠা কৰা মৌলানা আব্দুল হকে ১৯৪৭ চনত বিভাজনৰ পূৰ্বে দেওবন্দৰ প্ৰতিষ্ঠানত অধ্যয়ন আৰু অধ্যাপনা কৰিছিল। তালিবানৰ সেনাপ্ৰধান আৰু নেতাক সৃষ্টি কৰাত দাৰুল উলুম হাক্কানিয়াৰ ভূমিকাৰ বাবে তেওঁৰ পুত্ৰ ছামি-উল হকক 'তালিবানৰ পিতৃ' বুলি কোৱা হয়।
শুকুৰবাৰে সাংবাদিকৰ সৈতে হোৱা এক মত-বিনিময়ত মুত্তকীয়ে দেওবন্দ ভ্ৰমণৰ তাৎপৰ্য্যৰ ওপৰত আলোকপাত কৰি কয় যে, আফগানিস্তানৰ সৈতে ইয়াৰ দীৰ্ঘ ইতিহাস আছে। দেওবন্দ আমাৰ বাবে এক উল্লেখযোগ্য ধৰ্মীয় স্থান। এই ঠাইখন আৰু ইয়াৰ মানুহবোৰৰ আফগানিস্তানৰ সৈতে বহু পুৰণি ইতিহাস আছে। আমাৰ ছাত্ৰ-ছাত্ৰীসকলে যিদৰে ইয়ালৈ অভিযন্তা আৰু বিজ্ঞান অধ্যয়ন কৰিবলৈ আহে, তেওঁলোকেও ইয়ালৈ ধৰ্মীয় জ্ঞান লোৱাৰ বাবে আহক।
.webp)
