বিশ্বৰ প্ৰথম বৈদিক ঘড়ী নিৰ্মান কৰি ইতিহাস ৰচনা ভোপালৰ যুৱ শিল্পী মহম্মদ কাছিফৰ

Story by  atv | Posted by  Munni Begum • 2 h ago
মহম্মদ কাছিফ আৰু তেওঁৰ অভিনৱ সৃষ্টি 'বৈদিক ঘড়ী'
মহম্মদ কাছিফ আৰু তেওঁৰ অভিনৱ সৃষ্টি 'বৈদিক ঘড়ী'
 
গুলাম কাদিৰ / ভোপাল
 
ভাৰতীয় সময়-গণনাৰ প্ৰাচীন গৌৰৱক পুনৰ জীয়াই তুলিছে এগৰাকী যুৱ শিল্পীয়ে। তেওঁ বিশ্বৰ প্ৰথম "বিক্ৰমাদিত্য বেদিক ঘড়ী" নির্মাণ কৰি সম্প্ৰতি দেশ-বিদেশৰ মনোযোগ আকৰ্ষণ কৰিবলৈ সক্ষম হৈছে। তেওঁ হৈছে মধ্য প্ৰদেশৰ ভোপালৰ যুৱ শিল্পী মহম্মদ কাছিফ।   
 
তিনিমাহৰ কঠোৰ পৰিশ্ৰমৰ অন্তত সৃষ্টি হোৱা কাছিফৰ এই অপূৰ্ব সৃষ্টিক ভোপালৰ মুখ্যমন্ত্ৰীৰ চৰকাৰী বাসগৃহৰ বাহিৰত স্থাপন কৰা হৈছে। যি শেহতীয়াকৈ চহৰখনৰ মূল পৰ্যটকৰ আকৰ্ষণৰ বিষয়বস্তু হৈ পৰিছে। মধ্যপ্ৰদেশৰ মুখ্যমন্ত্ৰী বাসভৱনৰ সন্মুখত স্থাপন কৰা এই অনন্য ঘড়ীটো কেৱল এক শিল্পকলাই নহয় ই হৈছে ভাৰতীয় জ্ঞান, বিজ্ঞান, সংস্কৃতি আৰু পৰম্পৰাৰ পুনৰুজ্জীৱনৰ এটা জ্বলন্ত নিদৰ্শন।  
 
 
মুখ্যমন্ত্ৰী মোহন যাদৱে যেতিয়াই কাছিফৰ এই অনন্য সৃষ্টি ঘড়ীটোৰ কথা কয়, তেতিয়াই কাছিফৰ নাম সগৌৰৱেৰে স্মৰণ কৰে। বিক্ৰম সম্বাত যাক 'বিক্ৰমী' বা 'বিক্ৰমী পঞ্জিকা' বুলিও জনা যায়, যিখন ভাৰতীয় উপমহাদেশ আৰু নেপালত ব্যৱহৃত হিন্দু পঞ্জিকা হয়। যি এক চন্দ্ৰ-সৌৰীয় কেলেণ্ডাৰ, য'ত প্ৰতিটো সৌৰ-চন্দ্ৰীয় বৰ্ষত ১২টা চন্দ্ৰ মাহ অনুসৰণ কৰা হয়। 
 
বিক্ৰম সাম্বত কেলেণ্ডাৰৰ বছৰ গণনা সাধাৰণতে গ্ৰেগ'ৰিয়ান কেলেণ্ডাৰতকৈ ৫৭ বছৰ আগুৱাই থাকে, কিন্তু জানুৱাৰীৰ পৰা এপ্ৰিল মাহৰ সময়ছোৱাৰ ভিতৰত ৫৬ বছৰৰ প্ৰাৰ্থক্য থাকে। বিক্ৰম সম্বাত নেপালৰ চৰকাৰী দিন পঞ্জিকা। আৰু ই ভাৰতৰ দৰে নহয়, য’ত ইয়াক কেৱল ধৰ্মীয় তাৰিখৰ বাবে ব্যৱহাৰ কৰা হয়। বিক্ৰম সম্বাতৰ সৌৰ সংস্কৰণটো হৈছে স্কুলৰ অধিবেশনৰ পৰা আৰম্ভ কৰি আইনী চুক্তি আদিকে ধৰি সেই দেশৰ যিকোনো চৰকাৰী অনুষ্ঠানলৈকে সকলো কামৰ বাবে ব্যৱহাৰ কৰা এক চৰকাৰী কেলেণ্ডাৰ হিচাপে গণ্য কৰা হয়।  
 
এই কেলেণ্ডাৰৰ বিষয়ে ভালদৰে বুজিবলৈ ২০২৫ চনটো বিক্ৰম সম্বাতৰ ২০৮১ আৰু ২০৮২ৰ সৈতে মিল খায়। হিন্দু নৱবৰ্ষ (বিক্ৰম সম্বাত ২০৮২) ২০২৫ চনৰ ৩০ মাৰ্চৰ পৰা আৰম্ভ হয়, বিপৰীতে গুজৰাটী নৱবৰ্ষ (বেস্তু বৰস) ২০২৫ চনৰ ২২ অক্টোবৰৰ পৰা আৰম্ভ হয় আৰু যাক ২০৮২ চনৰ বিক্ৰম সম্বাত আৰম্ভণিক চিহ্নিত কৰে।  
কাছিফৰ ঘড়ীটো কেৱল প্ৰযুক্তি বা শিল্পৰ এক অলৌকিক সৃষ্টিয়ে নহয়, বৰং ই সময়-নিৰীক্ষণ আৰু সভ্যতাৰ এক নৱজাগৰণ হয়। কাচিফে কয় যে, যেতিয়া মুখ্যমন্ত্ৰীয়ে তেওঁক প্ৰশংসা কৰিছিল, তেতিয়া তেওঁ অনুভৱ কৰিছিল যে তেওঁৰ কঠোৰ পৰিশ্ৰমে ফল লাভ কৰিছে। যিয়ে তেওঁৰ মনোবলক সূচকীয়ভাৱে বৃদ্ধি কৰিছে। 
 
এই বৈদিক ঘড়ীটোৰ ডিজাইন কৰিছিল লক্ষ্ণৌৰ যুৱক আৰোহী শ্ৰীবাস্তৱে, যিয়ে ২০১৩ চনৰ পৰা ইয়াৰ ওপৰত গৱেষণা আৰম্ভ কৰিছিল। বিস্তৃত অধ্যয়ন আৰু পৰীক্ষা-নিৰীক্ষাৰ অন্তত ২০২০ চনত তেওঁ ভাৰতৰ বৈদিক সময় ব্যৱস্থাৰ সঠিক সূত্ৰ প্ৰস্তুত কৰি উলিয়াবলৈ সক্ষম হৈছিল। পিছত কাছিফে তেওঁৰ এই গৱেষণাক জীৱন্ত কৰি তুলিছিল। কাছিফক এই ঘড়ীটো নিৰ্মানৰ বাবে সম্পূৰ্ণ তিনিমাহ সময়ৰ প্ৰয়োজন হৈছে। ধাতু, কাঠ, আৰু ভাৰতীয় পৰম্পৰাগত শিল্পৰ উপাদানৰে নিৰ্মিত এই ঘড়ীটো সঁচাকৈয়ে চাবলগীয়া হৈ পৰিছে। 
 
কাছিফে কয় যে, ই কেৱল এটা ফ্ৰেম নহয়, বৰং ই ভাৰতীয় বিজ্ঞান আৰু পৰম্পৰাৰ প্ৰতীক। ইয়াক সৃষ্টি কৰি তেওঁৰ ইতিহাসৰ অংশ হৈ পৰা যেন  অনুভৱ হৈছে।  
 
বিক্ৰম সম্বাত প্ৰতিষ্ঠা কৰা ৰজা বিক্ৰমাদিত্যৰ নামেৰে এই ঘড়ীটোৰ নামকৰণ কৰা হৈছে। এই একে যুগেই আজিও হিন্দু পঞ্জিকাৰ আধাৰ। প্ৰধানমন্ত্ৰী নৰেন্দ্ৰ মোদীয়ে ২০২৪ চনৰ ২৯ ফেব্ৰুৱাৰীত উজ্জেইনত মুকলি কৰিছিল আৰু ২০২৫ চনৰ ১ ছেপ্টেম্বৰত ভোপালত মুখ্যমন্ত্ৰী মোহন যাদৱে উদ্বোধন কৰিছে। 
 
এই ঘড়ীটো সূৰ্য্যৰ লগত গতি কৰে। সাধাৰণ ঘড়ীয়ে দিনটোক ২৪ ঘন্টাত প্ৰদৰ্শন কৰে যদিও বৈদিক ঘড়ীয়ে দিনটোক ৩০টা সমান ভাগ-৩০ টা মুহুৰ্তত ভাগ কৰে। প্ৰতিটো মুহুৰ্তত ৪৮ মিনিট সময় থাকে। 
ঘড়ীটোত তিথি (তিথি), নক্ষত্ৰ (গ্ৰহৰ অৱস্থান), যোগ, কৰণ, উৎসৱ, সূৰ্য্য উদয় আৰু সূৰ্যাস্তৰ সময়, আৰু নগৰভিত্তিক বৈদিক সময় আদিও প্ৰদৰ্শন কৰা হৈছে। ইয়াৰ লগতে মহাভাৰত যুগৰ তথ্যকে ধৰি ৭ হাজাৰ বছৰৰ ধৰ্মীয় আৰু ঐতিহাসিক তথ্য প্ৰদান কৰা এটা মোবাইল এপও মুকলি কৰা হৈছে। ১৮৯টা ভাষাত উপলব্ধ এই এপটোৱে ভাৰতীয় কেলেণ্ডাৰৰ সঠিকতাৰ সৈতে বিশ্ববাসীক পৰিচয় কৰাই দিছে।
 
কাছিফৰ শিল্প এই ঘড়ীটোতেই সীমাবদ্ধ নহয়। শেহতীয়াকৈ অনুষ্ঠিত হোৱা গ্ল’বেল ইনভেষ্টাৰ্ছ ছামিট ২০২৫ত কাছিফ আৰু তেওঁৰ দলটোৱে মাত্ৰ ৯০ দিনতে ১২০টা সুন্দৰ ভাস্কৰ্য্য নিৰ্মাণ কৰিছিল। ইয়াৰ ভিতৰত সিংহ, হাতী, ময়ুৰ, হৰিণ, ছাতি আৰু আন বহুতো মনোমোহা ভাস্কৰ্য্য আছিল। তেওঁৰ আটাইতকৈ জনপ্ৰিয় কাম আছিল সিংহৰ ভাস্কৰ্য্য, যিটো সৃষ্টি কৰিবলৈ তেওঁক দুদিন সময় লাগিছিল আৰু অতিথিসকলে ইয়াক বহুলভাৱে প্ৰশংসা কৰিছিল। 
 
শিল্প আৰু সংস্কৃতিৰ সৈতে জড়িত জ্ঞানক আধুনিকীকৰণৰ ক্ষেত্ৰত কাছিফৰ দৃষ্টিভংগী আৰু নেতৃত্ব প্ৰশংসনীয়। আনুষ্ঠানিক অনুষ্ঠানত ইয়াৰ উন্মোচনৰ সময়ত মুখ্যমন্ত্ৰী মোহন যাদৱে কয় যে, বিশ্বই নতুন যুগত প্ৰৱেশ কৰিছে। আগতে পশ্চিমীয়া ধাৰণাবোৰৰ প্ৰভাৱ বেছি আছিল, যদিও এতিয়া পূবৰ সময় আহি পৰিছে। যি ভাৰতীয় সংস্কৃতি, জ্ঞান, বিজ্ঞান বিশ্বৰ মংগলৰ বাবে বহুমূলীয়া সম্পদ। 
 
এই ঘড়ী আৰু মোবাইল এপটোৱে ভৱিষ্যত প্ৰজন্মক ভাৰতীয় সময় নিৰ্ধাৰণ পৰম্পৰা আৰু বিজ্ঞানৰ গভীৰতাৰ সৈতে পৰিচয় কৰাই দিব। তেওঁৰ মতে, এই ঘড়ীয়ে অতি সোনকালে বিশ্বব্যাপী স্বীকৃতি লাভ কৰিব। 
 
বিক্ৰমাদিত্য বৈদিক ঘড়ী কেৱল সময় প্ৰদৰ্শন কৰাৰ আহিলা নহয়, ভাৰতীয় জ্ঞান আৰু বিজ্ঞানৰ পুনৰুদ্ধাৰৰ প্ৰতীক স্বৰূপ। ইয়াৰদ্বাৰা প্ৰমাণিত হয় যে, ভাৰতৰ প্ৰাচীন প্ৰথা কেৱল অতীতৰ উত্তৰাধিকাৰ নহয়, ভৱিষ্যতৰ পথ প্ৰদৰ্শকো।