বসিত জাৰগৰ / পৰিগাম (পুলৱামা)
কাশ্মীৰ উপত্যকাৰ পুলৱামা জিলাৰ পৰিগাম গাঁৱত এতিয়া উখল-মাখল পৰিৱেশ বিৰাজ কৰিছে। বাদামৰ বাগিচাসমূহৰ ব্যস্ততাই সমগ্ৰ অঞ্চলটোক প্ৰাণচঞ্চল কৰি তুলিছে। প্ৰকৃতাৰ্থত আগষ্ট মাহৰ এই প্ৰচণ্ড ৰ’দৰ সময়ছোৱাত কাশ্মীৰত বাদাম চপোৱাৰ বতৰ আৰম্ভ হৈছে আৰু বাদামৰ সুগন্ধিয়ে গাঁওখন আমোলমোলাই তুলিছে।
পৰিগামৰ পুৰণি বাগিচাসমূহত বিয়পি থকা ঘন বাদামৰ গছৰ পৰা দীঘল লাঠিৰ সহায়ত পকা বাদামসমূহ ছিঙা হৈছে। ৰঙীন স্কাৰ্ফ আৰু ডাঙৰ টুপী পিন্ধা মহিলাসকল পৰিয়ালৰ সৈতে এই কামত ব্যস্ত হৈ পৰিছে। গাঁওবাসীয়ে এই ঋতুভিত্তিক কামক কেৱল কৃষি কাম বুলিয়েই নহয়, উৎসৱ হিচাপে গণ্য কৰে।
কাশ্মীৰৰ বাদাম
তৃতীয় প্ৰজন্মৰ বাদাম খেতিয়ক আব্দুল আহদ ভাটে কয়, "এইবাৰৰ শস্য বহুত ভাল হৈছে। বাদাম আমাৰ বাবে এক গুৰুত্বপূৰ্ণ শস্য কাৰণ ই আপেলৰ বতৰৰ আগতেই আমাক আগতীয়াকৈ উপাৰ্জন দিয়ে।"
আপেলৰ শস্যৰ বাবে সময় আৰু যত্নৰ প্ৰয়োজন হ’লেও বাদাম খেতি কৰিলে তুলনামূলকভাৱে কম যত্ন ল’লেও ভাল উৎপাদন পোৱা যায়। এই কাৰণেই দক্ষিণ কাশ্মীৰৰ শুষ্ক অঞ্চলৰ বহু কৃষকে এতিয়াও বাদামক তেওঁলোকৰ স্থায়ী উপাৰ্জনৰ উৎস হিচাপে গণ্য কৰে। ইয়াত পৰম্পৰাগত পদ্ধতি ব্যৱহাৰ কৰা হয়। গছবোৰ লাঠিৰে জোকাৰি বাদাম সংগ্ৰহ কৰা হয় আৰু সেইবোৰ ৰ’দত শুকুওৱা হয়।
স্থানীয় মহিলা জাহিদা জানে কয়, "আমি সৰুৰে পৰা এই কাম কৰি আহিছো। এয়া আমাৰ বাবে কেৱল এক কৃষি কাৰ্য নহয়, এয়া এক উৎসৱ। গোটেই গাঁওখন ইয়াত একত্ৰিত হয়। এয়াই আমাৰ ঐক্য-সংহতিৰ প্ৰকৃত ছবি।"
কেঁচা বাদামসমূহ ৰ'দত শুকাব দিছে
শস্য সাজু হোৱাৰ লগে লগে বিভিন্ন জিলাৰ ব্যৱসায়ীসকল পৰিগামত উপস্থিত হয়। এই ব্যৱসায়ীসকলৰ বহুতেই সেই ঠাইতে নগদ ধনৰ লেনদেন কৰে। অনন্তনাগৰ শুকান ফলৰ ব্যৱসায়ী ফাৰুক আহমেদ ডাৰে কয়, "পৰিগামৰ বাদাম সোৱাদ আৰু তেলৰ পৰিমাণৰ বাবে বিখ্যাত। বাহিৰৰ পৰা আমদানি কৰা বাদামে বজাৰত আধিপত্য বিস্তাৰ কৰিলেও কাশ্মীৰী বাদামৰ নিষ্ঠাবান গ্ৰাহক এতিয়াও আছে। মানুহে এতিয়া স্থানীয় আৰু ৰাসায়ন-মুক্ত সামগ্ৰীলৈ ঘূৰি আহিছে।"
যদিও বাদাম কৃষকৰ মাজত আশাৰ সঞ্চাৰ হৈছে, তথাপিও তেওঁলোক চিন্তামুক্ত নহয়। এতিয়াও বেছিভাগ কৃষকে হাতেৰে বাদামৰ বাকলি গুচাই ছাঁত শুকুৱাই কেঁচা ৰূপত বিক্ৰী কৰিব লগা হয়। প্ৰচেছিং, কল্ড ষ্ট’ৰেজ আৰু আধুনিক পেকেজিঙৰ দৰে কোনো সুবিধা নাই।
গাঁওখনৰ এজন কৃষক গুলাম ৰছুলে কয়, "চৰকাৰী সাহায্যত যদি আমি প্ৰচেছিং ইউনিট আৰু মেচিন পাওঁ, তেন্তে আমি আমাৰ উৎপাদিত সামগ্ৰীৰ উন্নতি সাধন কৰিব পাৰো আৰু আমাৰ আয়ো বৃদ্ধি পাব পাৰে।"
ৰ'দত শুকাই উঠাৰ পিছত
উল্লেখ্য যে, বৰ্তমান সময়ত বেছিভাগ কৃষকে প্ৰচেছিং নকৰাকৈ বাদাম বিক্ৰী কৰে, যাৰ বাবে বাদামৰ অইল, ৰোষ্টেড স্নেক বা আটা আদি সামগ্ৰীয়ে মূল্য নাপায়। উদ্যান শস্য বিশেষজ্ঞ ডাঃ শ্বব্বিৰ নবীয়ে বিশ্বাস কৰে যে কাশ্মীৰ উপত্যকাৰ ভৱিষ্যতৰ বাবে বাদাম খেতি এক শক্তিশালী বিকল্প হ’ব পাৰে।
তেওঁ কয়, "বাদামৰ শস্য জলবায়ু প্ৰতিৰোধী আৰু আপেলতকৈ বহু কম পানীত গজে। দক্ষিণ কাশ্মীৰৰ শুকান অঞ্চলৰ বাবে ই এক স্মাৰ্ট খেতি। যদি প্ৰচেছিং আৰু ব্ৰেণ্ডিঙত বিনিয়োগ কৰা হয়, তেন্তে ই বহু লাভ দিব পাৰে।"
শেহতীয়া বছৰবোৰত আপেলৰ মূল্য বেছি হোৱাৰ বাবে একাংশ কৃষকে বাদাম গছ উভালিবলৈ আৰম্ভ কৰিছে যদিও বিশেষজ্ঞসকলে এই ধাৰাটোক বিপদজনক বুলি গণ্য কৰে। ডাঃ নবীয়ে কয়, "বাদাম কাশ্মীৰৰ ঐতিহ্য। যদি আমি তেওঁলোকক সঠিক প্ৰচাৰ আৰু বজাৰ প্ৰদান কৰোঁ, তেন্তে কৃষকসকলে ইয়াক পৰিত্যাগ কৰাৰ প্ৰয়োজনীয়তা অনুভৱ নকৰিব।"
বাদামসমূহ ৰ'দ মেলি দিছে
কলেজত পঢ়া-শুনা কৰা যুৱক-যুৱতীসকলো বাদাম ছিঙাৰ সময়ত ঘৰলৈ উভতি আহি পিতৃ-মাতৃক এই কামত সহায় কৰা দেখা যায়। ২২ বছৰীয়া ইমৰাণ ভাটে কয়, "মই পঢ়া-শুনাৰ বাবে যিমানে ব্যস্ত নহওক কিয়, বাদাম ছিঙাৰ বতৰত ঘৰলৈ আহোঁ। এই গছবোৰ আমাৰ পৰিয়ালৰ এটা অংশ। ইয়াৰ বাবেই আমি প্ৰতিবাৰে ইয়ালৈ আহো।"
বিয়লি গছৰ ডালবোৰৰ মাজেৰে সূৰ্য্যৰ কিৰণ আহি বাদামৰ টোপোলা আৰু ভাগৰুৱা অথচ সন্তুষ্ট মুখবোৰত এক বেলেগ জিলিকনি বিয়পাই দিয়ে। পুলৱামাৰ পৰিগামত বাদাম কেৱল এক কৃষি নহয়, ই এক পৰম্পৰা, জীৱিকা আৰু গাঁৱৰ আত্মা।
