মন্দাকিনী মিশ্ৰ / ৰায়পুৰ
অধ্যাপক ড০ শ্যামছ পাৰভেজে ছাত্ৰ-ছাত্ৰীসকলক পৰামৰ্শ প্ৰদানৰ কাম কৰি আহিছে আৰু জনসাধাৰণক এনে এক দৃষ্টিভংগীৰে পথ প্ৰদৰ্শন কৰি আহিছে যিয়ে বৈজ্ঞানিক দৃঢ়তা আৰু সামাজিক দায়বদ্ধতাক একত্ৰিত কৰিছে। বায়ু প্ৰদূষণ, পৰিৱেশ স্বাস্থ্য আৰু ৰসায়ন বিজ্ঞানৰ বিশেষজ্ঞ পাৰভেজ ছত্তীশগড়ৰ অন্যতম বিজ্ঞানী, যিয়ে একাডেমিক গৱেষণাক সমাজৰ প্ৰয়োজনীয়তাৰ সৈতে সফলতাৰে সংযুক্ত কৰিছে।
ৰায়পুৰ আৰু ইয়াৰ আশে-পাশে থকা অঞ্চলৰ পৰিৱৰ্তিত বায়ুৰ গুণগত মানৰ ওপৰত তেওঁৰ বিস্তৃত অধ্যয়নে চৰকাৰ-প্ৰশাসনক হস্তক্ষেপৰ বাবে এক শক্তিশালী বৈজ্ঞানিক ভিত্তি প্ৰদান কৰিছে। ড০ পাৰভেজৰ সৰলতা, বৈজ্ঞানিক দৃঢ়তা আৰু ছাত্ৰ-ছাত্ৰীসকলৰ প্ৰতি থকা নিষ্ঠাই তেওঁৰ ব্যক্তিত্বক এক সুকীয়া ৰূপত গঢ় দিয়ে। তেওঁ কেৱল এগৰাকী দক্ষ শিক্ষক আৰু বিজ্ঞানীয়ে নহয়, পৰিৱেশ সুৰক্ষাৰ বাবে ছত্তীশগড়ৰ শৈক্ষিক ক্ষেত্ৰৰ এগৰাকী গুৰুত্বপূৰ্ণ ব্যক্তিও।
গাড়ী চলাই থকা অৱস্থাত অধ্যাপক ড০ শ্যামছ পাৰভেজ
তেওঁৰ গৱেষণা বহুতো ৰাষ্ট্ৰীয় আৰু আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় জাৰ্ণেলত প্ৰকাশিত হৈছে, য'ত ছত্তীশগড়ৰ পৰিৱৰ্তিত বায়ুৰ গুণগত মানৰ ওপৰত গুৰুত্ব আৰোপ কৰা হৈছে, তথা ৰাজ্যিক পৰিৱেশ নীতি আৰু জনস্বাস্থ্য কাৰ্যসূচীৰ বাবে বৈজ্ঞানিক নিৰ্দেশনা প্ৰদান কৰা হৈছে। নাছা আৰু চীনা বিজ্ঞান একাডেমীকে ধৰি আগশাৰীৰ গোলকীয় প্ৰতিষ্ঠানসমূহৰ সৈতে ড০ পাৰভেজৰ সহযোগিতা তেওঁৰ গৱেষণাৰ উচ্চ মানৰ প্ৰতিফলন, যাৰ জৰিয়তে তেওঁ বহু মিলিয়ন ডলাৰৰ প্ৰকল্পৰ নেতৃত্ব দিছে।
শিক্ষাগ্ৰহণ সম্পূৰ্ণ কৰাৰ পিছত ড০ পাৰভেজে তেওঁৰ শৈক্ষিক কেৰিয়াৰ আৰম্ভ কৰে ৰবিশংকৰ শুক্লা বিশ্ববিদ্যালয়ত, য'ত তেওঁৰ ২৫ বছৰৰো অধিক শিক্ষাদানৰ অভিজ্ঞতা আৰু ২৭ বছৰৰ গৱেষণা দক্ষতা আছে। এই সময়ছোৱাত তেওঁ বহুতো গৱেষণা পত্ৰ প্ৰস্তুত কৰি, পিএইচডি আৰু এম ফিলৰ ছাত্ৰ-ছাত্ৰীসকলক গাইড কৰি পৰৱৰ্তী প্ৰজন্মৰ বিজ্ঞানীসকলক উত্সাহিত কৰিছে। তেওঁৰ গৱেষণাৰ প্ৰধান বিষয় হৈছে বায়ু প্ৰদূষণ আৰু জনস্বাস্থ্য, ঔদ্যোগিক বায়ুৰ গুণমান আৰু পৰিৱেশ ৰসায়নত ইয়াৰ প্ৰভাৱ।
ৰবিশংকৰ শুক্লা বিশ্ববিদ্যালয়ৰ ৰসায়ন অধ্যয়নৰ বিদ্যালয় (School of Studies in Chemistry)ৰ অধ্যাপক হিচাপে তেওঁ বায়ুত থকা ক্ষুদ্ৰ কণাৰ পৰা আৰম্ভ কৰি সাংস্কৃতিক কাৰ্যকলাপ (cultural activities)ৰ দ্বাৰা সৃষ্টি হোৱা প্ৰদূষণলৈকে অধ্যয়ন কৰে। ৰসায়ন বিজ্ঞানৰ বিশেষজ্ঞ হিচাপে ড০ পাৰভেজ কেৱল এগৰাকী শিক্ষয়িত্ৰী নহয়, পৰিৱেশৰ ভাৰসাম্য ৰক্ষা আৰু বায়ু প্ৰদূষণৰ বিস্তৃত মূল্যায়নৰ বাবে কাম কৰা এগৰাকী নিষ্ঠাৱান গৱেষকো।
তেওঁ একেখন বিশ্ববিদ্যালয়ৰ পৰা স্নাতক, স্নাতকোত্তৰ (Physical Chemistry), আৰু পিএইচডি (Chemical Sciences) সম্পূৰ্ণ কৰিছে। ১৯৯২ চনৰ পৰা শিক্ষকতা আৰু গৱেষণাত সক্ৰিয়ভাৱে জড়িত হৈ থাকি তেওঁ প্ৰায় তিনি দশক ধৰি অগণন ছাত্ৰ-ছাত্ৰীক পথ প্ৰদৰ্শন কৰি আহিছে। ড০ পাৰভেজে বিশ্বাস কৰে যে গৱেষণা সমাজৰ বাবে লাভজনক নোহোৱালৈকে অসম্পূৰ্ণ হৈ থাকে। এই নীতি অনুসৰণ কৰি তেওঁ নিৰন্তৰ পৰীক্ষাগাৰৰ ফলাফলসমূহ সাধাৰণ জনতাৰ বাবে কাৰ্য্যকৰী অন্তৰ্দৃষ্টিলৈ ৰূপান্তৰিত কৰি আহিছে।
ছাত্ৰ-ছাত্ৰীৰ সৈতে অধ্যাপক ড০ শ্যামছ পাৰভেজ
বায়ু প্ৰদূষণৰ বিপদ সম্পৰ্কে তেওঁৰ অধ্যয়নে জনসাধাৰণৰ সজাগতা বৃদ্ধি কৰিছে আৰু নীতিগত আলোচনাক প্ৰভাৱিত কৰিছে। ৰসায়ন বিজ্ঞানৰ প্ৰতি আকৰ্ষণৰ সৈতে আৰম্ভ হোৱা ড০ পাৰভেজৰ শৈক্ষিক যাত্ৰাই তেওঁক স্নাতকোত্তৰ, ডক্টৰেট ডিগ্ৰী অধ্যয়নৰ পৰা লোকসেৱা আয়োগৰ দ্বাৰা নিৰ্বাচন, মহাবিদ্যালয়ত শিক্ষকতা আৰু অৱশেষত বিশ্ববিদ্যালয়ত অধ্যাপক হিচাপে অনন্য অভিজ্ঞতা প্ৰদান কৰিছে।
লাহে লাহে তেওঁৰ মনোযোগ ফিজিকেল কেমিষ্ট্ৰী আৰু বিশেষকৈ বায়ুমণ্ডলীয় কেমিষ্ট্ৰীলৈ স্থানান্তৰিত হয়। ত্ৰিশ বছৰৰো অধিক কাল শিক্ষকতা কৰাৰ পিছত তেওঁ ছাত্ৰ-ছাত্ৰীসকলৰ বাবে প্ৰেৰণাৰ উৎস হৈ পৰিছে, তেওঁলোকক কেৱল পাঠ্যপুথিৰ জৰিয়তে নহয়, পৰীক্ষাগাৰ আৰু গৱেষণাৰ অভিজ্ঞতাৰ জৰিয়তে বৈজ্ঞানিক দৃষ্টিভংগী গ্ৰহণ কৰিবলৈ উৎসাহিত কৰে।
ড০ পাৰভেজৰ মতে, শিক্ষা আৰু গৱেষণাৰ লক্ষ্য জ্ঞান আহৰণৰ বাহিৰেও সুস্থ, সচেতন আৰু দায়িত্বশীল সমাজ গঢ়া। তেওঁ নিজৰ গৱেষণাত স্থানীয় প্ৰাসংগিকতাক অগ্ৰাধিকাৰ দিয়ে, ৰায়পুৰত প্ৰদূষণৰ স্তৰ, কণা পদাৰ্থৰ উপস্থিতি (পিএম২.৫ আৰু পিএম১০), আৰু বিষাক্ত গেছৰ স্বাস্থ্যৰ প্ৰভাৱৰ দৰে বিষয়ত গুৰুত্ব দিয়ে।
তেওঁৰ মতে, পৰিৱেশৰ অৱক্ষয়ৰ মূল কাৰণসমূহৰ ভিতৰত এটা হ'ল ব্যক্তিৰ মাজত মানসিক প্ৰদূষণৰ বৃদ্ধি, যি বৈজ্ঞানিক সজাগতা আৰু দায়িত্বশীল পদক্ষেপক সীমিত কৰে। তেওঁ সংবাদ মাধ্যম আৰু জনসাধাৰণক নিয়মীয়াকৈ পৰামৰ্শ দিয়ে যে দৈনন্দিন জীৱনত, সাংস্কৃতিক বা ধৰ্মীয় অনুশীলনত বিজ্ঞানসন্মত দৃষ্টিভংগী গ্ৰহণ কৰক, বিষাক্ত গেছ নিৰ্গত কৰা জ্বলন্ত সামগ্ৰী এৰাই চলক আৰু বাহনৰ কেবিনত বায়ুৰ গুণমান পৰীক্ষা কৰক।
এক অনুষ্ঠানত অধ্যাপক ড০ শ্যামছ পাৰভেজ
বৰষুণৰ সময়ত ক্ষতিকাৰক জৈৱিক যৌগবোৰ বিয়পাৰ পৰা ৰোধ কৰিবলৈ তেওঁ চুবুৰীয়া অঞ্চলৰ পৰিষ্কাৰ-পৰিচ্ছন্নতা বজাই ৰখাৰ ওপৰত জোৰ দিয়ে, আৰু মুকলি স্থানত আৱৰ্জনা জ্বলোৱাৰ পৰা বিৰত থাকে। আনকি ঘৰুৱা অভ্যাসবোৰেও স্বাস্থ্যকৰ বায়ুৰ বাবে বৰঙণি যোগায়, যেনে ধূপ-ধূনা ৰখাৰ পৰা বিৰত থকা ইত্যাদি। ড০ পাৰভেজে বায়ুৰ গুণগত মান পৰিমাপ আৰু উৎস বিভাজন যেনে প্ৰদূষণৰ স্তৰলৈ ঔদ্যোগিক, ঘৰুৱা আৰু ধৰ্মীয় কাৰ্যকলাপৰ অৱদান চিনাক্তকৰণত কাম কৰে।
সাংস্কৃতিক আৰু ধৰ্মীয় কাৰ্যকলাপ যেনে দাহন, ৰীতি-নীতি আৰু আন কাৰ্যকলাপৰ পৰা নিৰ্গত কণিকা, উদ্বায়ী জৈৱিক যৌগ (VOCs) আৰু ধোঁৱাৰ স্বাস্থ্য আৰু পৰিৱেশৰ ওপৰত প্ৰভাৱৰ তেওঁ মূল্যায়ন কৰে। তেওঁ আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰৰ ফুলব্ৰাইট ৰিচাৰ্ছ ফেল'শ্বিপ আৰু ৰিনে'ৰ ডেজাৰ্ট ৰিচাৰ্ছ ইনষ্টিটিউটত এনভাইৰনমেণ্টেল লিডাৰশ্বিপ (২০১০), চিএছআইআৰৰ ৰিচাৰ্ছ এচ'ছিয়েটশ্বিপ / ছিনিয়ৰ ৰিচাৰ্ছ ফেল'শ্বিপ (১৯৯২-১৯৯৪) লাভ কৰিবলৈ সক্ষম হৈছে। ড০ পাৰভেজ ছত্তীশগড়ৰ ৰাজ্যিক পৰিকল্পনা আয়োগৰ উপদেষ্টা সদস্য আছিল। ভাৰতৰ ডিএছটি মন্ত্ৰালয়ৰ এএনআৰএণ্ডএফ কাৰ্যসূচীৰ অধীনত কাৰিকৰী কাৰ্যসূচী সমিতিৰো তেওঁ সদস্য আছিল।
ড০ পাৰভেজে ছাত্ৰ-ছাত্ৰীসকলক শিক্ষা আৰু গৱেষণা উভয়তে মনোনিৱেশ কৰিবলৈ আহ্বান জনায়। তেওঁ যুৱ প্ৰজন্মক দেশৰ প্ৰয়োজনীয়তাক অগ্ৰাধিকাৰ দি বিজ্ঞানসন্মত মানসিকতা গঢ়ি তুলিবলৈ উৎসাহিত কৰে। তেওঁ গুৰুত্ব আৰোপ কৰে যে গৱেষণাৰ পুঁজি ৰাজহুৱা বৰঙণিৰ পৰা আহে আৰু ইয়াক দায়বদ্ধতাৰে ব্যৱহাৰ কৰা উচিত।
শৈক্ষিক দায়িত্বৰ উপৰিও তেওঁ ৰবিশংকৰ শুক্লা বিশ্ববিদ্যালয় শিক্ষক সন্থাৰ সভাপতি হিচাপে কাৰ্যনিৰ্বাহ কৰে আৰু ছত্তীশগড়ৰ ৰাজ্যিক পৰ্যায়ৰ বিশ্ববিদ্যালয়ৰ শিক্ষক সন্থাৰ নেতৃত্ব দিয়ে। বৈজ্ঞানিক অনুসন্ধান, পৰিৱেশ সংৰক্ষণ আৰু সামাজিক দায়বদ্ধতাৰ নামত জীৱন সমৰ্পণ কৰা ড০ শ্যামছ পাৰভেজে প্ৰমাণ কৰিছে যে কিদৰে গৱেষণা আৰু শিক্ষাক একত্ৰিত কৰি সমাজৰ কল্যাণ সাধন কৰিব পাৰি।
.webp)