নতুন দিল্লী
পাকিস্তানী সামৰিক প্ৰতিষ্ঠানত আক্ৰমণ কৰাৰ ক্ষেত্ৰত চৰকাৰৰ প্ৰাৰম্ভিক নিষেধাজ্ঞা বাবে শেহতীয়াকৈ পাকিস্তানৰ সৈতে হোৱা সামৰিক সংঘৰ্ষৰ আৰম্ভণিৰ দিনটোত ভাৰতে কিছু যুদ্ধ বিমান হেৰুৱাইছিল। ইণ্ডোনেছিয়াৰ জাকাৰ্টাত অনুষ্ঠিত এক আলোচনা চক্ৰত ভাৰতৰ এগৰাকী প্ৰতিৰক্ষা বিষয়াই কয় যে এই প্ৰাৰম্ভিক নিষেধাজ্ঞা আৰু কেৱল সেই দেশৰ সন্ত্ৰাসবাদী আন্তঃগাঁথনিতহে আঘাত কৰা নিৰ্দেশৰ বাবে এই ক্ষতি হৈছিল।
এতিয়ালৈকে ৰিপ’ৰ্ট নোহোৱা ১০ জুনত অনুষ্ঠিত হোৱা অনুষ্ঠানত তেওঁৰ মন্তব্য ইণ্ডোনেছিয়াৰ এজন বায়ুমণ্ডল বিশেষজ্ঞই কৰা দাবীৰ প্ৰতিক্ৰিয়াত আছিল। বিশেষজ্ঞজনে কৈছিল যে ২২ এপ্ৰিলৰ পহলগাম সন্ত্ৰাসবাদৰ প্ৰতিশোধস্বৰূপ অপাৰেচন সেন্দুৰত ভাৰতীয় বায়ুসেনাই (আই এ এফ) পাঁচখন যুঁজাৰু বিমান হেৰুৱাইছিল -- য’ত আছিল তিনিখন ৰাফেল, এখন মিগ-২৯ আৰু এখন চুখৈ-৩০ -- এখন কৌশলগত ড্ৰ’ন হেৰুৱাইছিল আৰু পাকিস্তানে দুখন এছ-৪০০ লঞ্চাৰৰ অৱনতি ঘটাইছিল।
নৌসেনাৰ বিষয়া কেপ্তেইন শিৱ কুমাৰে কয়, "ভাৰতে ইমানবোৰ বিমান হেৰুৱাইছিল বুলি মই হয়তো তেওঁৰ কথাত একমত নহয়। কিন্তু মই এই কথাত একমত যে আমি কিছু বিমান হেৰুৱাইছিলো আৰু সেয়া হৈছিল কেৱল সামৰিক প্ৰতিষ্ঠান আৰু তেওঁলোকৰ বায়ু প্ৰতিৰক্ষাক আক্ৰমণ নকৰিবলৈ ৰাজনৈতিক নেতৃত্বই দিয়া বাধাৰ বাবেই।" নৌসেনাৰ কেপ্তেইন সেনাবাহিনীৰ কৰ্ণেলৰ সমতুল্য।
তেওঁ বৰ্ণনা কৰে যে কেনেকৈ ভাৰতে প্ৰাৰম্ভিক বিমান ক্ষতিৰ পিছত কৌশল সলনি কৰি পাকিস্তানত সম্পূৰ্ণৰূপে আধিপত্য বিস্তাৰ কৰিছিল।
"ক্ষয়ৰ পিছত আমি আমাৰ কৌশল সলনি কৰি তেওঁলোকৰ সামৰিক সংস্থাপনৰ বাবে গ'লোঁ। আমি প্ৰথমে শত্ৰুৰ বায়ু প্ৰতিৰক্ষা দমন আৰু শত্ৰুৰ বায়ু প্ৰতিৰক্ষা ধ্বংস (সামৰিক ভাষাত SEAD আৰু DEAD বুলি জনা যায়) সাধন কৰিলোঁ আৰু সেইবাবেই আমাৰ সকলো আক্ৰমণ সহজেই পৃষ্ঠৰ পৰা বায়ুলৈ ক্ষেপণাস্ত্ৰ আৰু পৃষ্ঠৰ পৰা ভূগৰ্ভলৈ ক্ষেপণাস্ত্ৰ ব্যৱহাৰ কৰিব পাৰিছিল...৮, ৯ আৰু ১০ মে’ত সম্পূৰ্ণ আছিল ভাৰতৰ আধিপত্য।অ"
কুমাৰৰ এই মন্তব্যৰ সন্দৰ্ভত কোনো মন্তব্য দিবলৈ অস্বীকাৰ কৰে প্ৰতিৰক্ষা মন্ত্ৰালয়ৰ মুখপাত্ৰই। অৱশ্যে জাকাৰ্টাত থকা ভাৰতীয় দূতাবাসে এক বিবৃতিত কয় যে তেওঁৰ উদ্ধৃতি “প্ৰসংগৰ বাহিৰলৈ” লৈ যোৱা হৈছে।
"সংবাদ মাধ্যমৰ বাতৰিবোৰ বক্তাই দিয়া উপস্থাপনৰ উদ্দেশ্য ভুলকৈ উপস্থাপন কৰা হৈছে। উপস্থাপনৰ দ্বাৰা বুজাই দিয়া হৈছিল যে ভাৰতীয় সশস্ত্ৰ বাহিনীয়ে আমাৰ চুবুৰীৰ আন কিছুমান দেশৰ দৰে অসামৰিক ৰাজনৈতিক নেতৃত্বৰ অধীনত সেৱা আগবঢ়ায়। এইটোও বুজাই দিয়া হৈছিল যে অপাৰেচন সেন্দুৰৰ উদ্দেশ্য আছিল সন্ত্ৰাসবাদী আন্তঃগাঁথনি লক্ষ্য কৰি লোৱা আৰু ভাৰতীয় সঁহাৰি ন'ন-এস্কেলেটৰী আছিল।"
চীফ অফ ডিফেন্স ষ্টাফ জেনেৰেল অনিল চৌহানে ৩১ মে'ত ছিংগাপুৰত কৈছিল যে ভাৰতে ৭ মে'ত যুদ্ধ বিমান হেৰুৱাইছিল কিয়নো কৌশলগত ভুলৰ বাবে, যিবোৰ তৎক্ষণাত সংশোধন কৰা হৈছিল, তাৰ পিছতেই ভাৰতীয় বায়ুসেনাই ডাঙৰ সংখ্যাত উভতি আহি প্রতিবেশী দেশখনৰ ভিতৰত তাৰ বিমান প্ৰতিৰক্ষা ব্যৱস্থাক ভেদ কৰি নিখুঁত আক্ৰমণ চলাইছিল বুলি কোৱাৰ এমাহৰ পিছত আছিল কুমাৰৰ মন্তব্যটো।
নিশ্চিতভাৱে ক’ব পাৰি যে সংঘাতৰ সময়ত বিমান হেৰুৱাৰ সন্দৰ্ভত প্ৰতিৰক্ষা বিভাগৰ জ্যেষ্ঠ বিষয়াসকলে দিয়া বক্তব্যৰ প্ৰতি চৰকাৰে এতিয়াও আনুষ্ঠানিকভাৱে কোনো প্ৰতিক্ৰিয়া দিয়া নাই।
৩৫ মিনিটৰ উপস্থাপনত কুমাৰে কয় যে চৰকাৰে সশস্ত্ৰ বাহিনীক দিয়া একমাত্ৰ বাধাটো হ’ল “সন্ত্ৰাসবাদী শিবিৰৰ বাহিৰে আন একোকে লক্ষ্য কৰি লোৱা নহয়জেন”।
পাকিস্তান-ভাৰত বায়ু যুদ্ধৰ বিশ্লেষণ আৰু বায়ু শক্তিৰ দৃষ্টিকোণৰ পৰা ইণ্ডোনেছিয়াৰ প্ৰত্যাশিত কৌশলৰ ওপৰত আলোচনা চক্ৰত তেওঁ কয় যে, “কোনো সামৰিক সংস্থাপন, কোনো অসামৰিক সংস্থাপন...সন্ত্রাসবাদীৰ সৈতে জড়িত নোহোৱা কোনো বস্তুকে লক্ষ্য নকৰিবলৈ কোৱা হৈছিল৷”
২৬ জন লোকক গুলীয়াই হত্যা কৰা পহলগাম সন্ত্ৰাসবাদী আক্ৰমণৰ পিছত ভাৰতে যোৱা ৭ মে’ৰ পুৱতি নিশা অপাৰেচন সেন্দুৰ আৰম্ভ কৰি পাকিস্তান আৰু পাকিস্তান-অধিকৃত কাশ্মীৰত (PoK) সন্ত্ৰাসবাদী আৰু সামৰিক সংস্থাপনত আঘাত হানে।
ইয়াৰ ফলত পাকিস্তানৰ সৈতে চাৰিদিনীয়া সামৰিক সংঘৰ্ষৰ সূচনা হয় য’ত যুঁজাৰু বিমান, ক্ষেপণাস্ত্ৰ, ড্ৰ’ন, দীৰ্ঘ দূৰত্বৰ অস্ত্ৰ আৰু আৰ্টিলাৰী জড়িত হৈ পৰে আৰু তাৰ পাছত ১০ মে’ত দুয়োপক্ষই সকলো সামৰিক আগ্ৰাসন বন্ধ কৰাৰ ক্ষেত্ৰত বুজাবুজিত উপনীত হয়।
ইণ্ডোনেছিয়া চেণ্টাৰ ফৰ এয়াৰ পাৱাৰ ষ্টাডিজৰ ভাইচ-চেয়াৰমেন টমী টামটোমোৱে দাবী কৰে যে ভাৰতে তিনিখন ৰাফেল যুঁজাৰু বিমান হেৰুৱাইছিল কাৰণ “AWACS (এয়াৰবৰ্ণ ৱাৰ্নিং এণ্ড কণ্ট্ৰল চিষ্টেম) বিচ্ছিন্ন হোৱাৰ বাবে উন্মোচিত হোৱা দুৰ্বলতা”।
আলোচনা চক্ৰত তেওঁ কয়, "ভাৰতে বহুত হেৰুৱালে, কিন্তু পাকিস্তানেও বহুত হেৰুৱালে। হয়তো ভাৰততকৈও বেছি।"
পাকিস্তানৰ বিমান ক্ষতিৰ ভিতৰত ছখন যুদ্ধ বিমান, দুখন AWACS বিমান আৰু এখন সামৰিক পৰিবহণ বিমান অন্তৰ্ভুক্ত বুলি টামটোমোৱে জনায়।
দেওবাৰে কংগ্ৰেছ দলে প্ৰশ্ন উত্থাপন কৰে যে কিয় চৰকাৰে অপাৰেচন সেন্দুৰক লৈ সংসদৰ বিশেষ অধিৱেশন আহ্বান কৰা নাই।
কংগ্ৰেছৰ সাংসদ জয়ৰাম ৰমেশে প্ৰশ্ন কৰে যে, "প্ৰথমে ছিংগাপুৰত প্ৰতিৰক্ষা মুৰব্বীয়ে গুৰুত্বপূৰ্ণ প্ৰকাশ কৰে। তাৰ পিছত ইণ্ডোনেছিয়াত এজন জ্যেষ্ঠ প্ৰতিৰক্ষা বিষয়াই অনুসৰণ কৰে। কিন্তু প্ৰধানমন্ত্ৰীয়ে সৰ্বদলীয় বৈঠকৰ সভাপতিত্ব কৰি বিৰোধীক আস্থাত ল’বলৈ কিয় অস্বীকাৰ কৰিছে? সংসদৰ বিশেষ অধিৱেশনৰ দাবী কিয় নাকচ কৰা হৈছে।"
আই এ এফে অপাৰেচন সেন্দুৰৰ সময়ত পাকিস্তান বায়ুসেনাৰ কেইখনমান উচ্চ প্ৰযুক্তিৰ যুঁজাৰু বিমান গুলীয়াই ভাংগিছিল আৰুআঘাতৰ প্ৰমাণ স্থাপন কৰিবলৈ প্ৰযুক্তিগত বিৱৰণসমূহৰ ওপৰত তলব কৰিছে বুলি দুয়োপক্ষই সকলো সামৰিক আগ্ৰাসন বন্ধ কৰাৰ সন্দৰ্ভত বুজাবুজিত উপনীত হোৱাৰ এদিন পিছতে ১১ মে’ত সংবাদ মাধ্যমৰ আগত এয়াৰ মার্শেল একে ভাৰ্তী কয়৷ তেতিয়া তেওঁ ভাৰতীয় পক্ষতো যুদ্ধৰ ক্ষতিৰ ইংগিত দিছিল যদিও যুঁজাৰু পাইলটসকল ঘৰলৈ উভতি আহিছে।
সেই সময়ত ভাৰ্তীয়ে কয়, "আমি যুদ্ধৰ পৰিস্থিতিত আছো; ক্ষতি যুদ্ধৰ এটা অংশ। আপুনি সুধিব লাগিব যে আমি সন্ত্ৰাসবাদী শিবিৰসমূহ ধ্বংস কৰাৰ আমাৰ লক্ষ্যত উপনীত হ’লোঁ নেকি? উত্তৰটো হ’ল হয়।"
