আৰ্ছলা খান / নতুন দিল্লী
ৰঙা গোলাপ কেৱল প্ৰেম আৰু সৌন্দৰ্য্যৰ প্ৰতীক নহয়, ই এক লাভজনক ব্যৱসায়ো। ভাৰতত গোলাপৰ পৰা তৈয়াৰী সুগন্ধি (আতৰ) দেশৰ লগতে বিশ্বৰ ভিতৰতে বিখ্যাত। ইয়াৰ সুগন্ধিয়ে কেৱল হৃদয়ক আকৰ্ষণ কৰাই নহয়, ই মানুহৰ জীৱিকাৰ এক প্ৰধান উৎসও। সুগন্ধিৰ ব্যৱসায়ৰ বাবেই সমগ্ৰ বিশ্বতে কেইবা ডজন মুছলমান ব্যৱসায়ীৰ জীৱন সলনি হৈছে।
ইয়াৰ ভিতৰত আছে পাৰফিউম সম্ৰাটখ্যাত মৌলানা বদৰুদ্দিন আজমলৰ নামো। ৰঙা গোলাপৰ পৰা সুগন্ধি কেনেকৈ তৈয়াৰ কৰা হয়, ক’ত প্ৰস্তুত কৰা হয় আৰু ইয়াৰ নামৰ লগত কোনবোৰ বিখ্যাত সুগন্ধি জড়িত হৈ আছে জানো আহক।
ৰঙা গোলাপৰ পাহিৰ পৰা সুগন্ধি উলিওৱাৰ পৰম্পৰাগত পদ্ধতিক ‘হাইড্ৰ’ ডিষ্টিলেচন’ বোলা হয়। ইয়াত গোলাপৰ পাহিবোৰ পানীৰ সৈতে ডাঙৰ ডাঙৰ তামৰ পাত্ৰত (deg) গৰম কৰা হয়। ভাপটো এটা নলীৰ মাজেৰে বন্ধ পাত্ৰ এটালৈ পঠিওৱা হয়, য’ত ই ঠাণ্ডা হৈ তেললৈ পৰিণত হয় আৰু এয়াই হৈছে গোলাপৰ সুগন্ধি।
উল্লেখ্য যে, উত্তৰ প্ৰদেশৰ কনৌজক "ভাৰতৰ সুগন্ধি ৰাজধানী" বুলি কোৱা হয়। ইয়াত যুগ যুগ ধৰি গোলাপকে ধৰি বহু ফুলৰ পৰা সুগন্ধি প্ৰস্তুত কৰা হয়। ইয়াৰ বাহিৰেও কান্ধলা (উত্তৰ প্ৰদেশ) গোলাপ খেতিৰ লগতে সুগন্ধি উৎপাদনৰ এক সৰু কেন্দ্ৰ। ৰাজস্থানৰ জয়পুৰ আৰু পুষ্কৰত গোলাপৰ পৰা সুগন্ধি আৰু গোলাপৰ পানী সীমিত পৰিমাণে উৎপাদন কৰা হয়। বাৰেলি, ইটাৱা, কান্নাউজ আৰু হাথৰাছে সুগন্ধি উদ্যোগত সহায়ক ভূমিকা পালন কৰে।
গোলাপৰ পৰা তৈয়াৰী কিছুমান বিখ্যাত সুগন্ধি হৈছেঃ
গোলাপ আতৰঃ বিশুদ্ধ গোলাপৰ পৰা তৈয়াৰী পৰম্পৰাগত সুগন্ধি। ৰুহ গুলাবঃ আটাইতকৈ বিশুদ্ধ আৰু দামী সুগন্ধি, যিটো সীমিত পৰিমাণত প্ৰস্তুত কৰা হয়। মাস্ক-ই-গুলাবঃ গোলাপ আৰু কস্তুৰীৰ সুগন্ধিৰ সৈতে মিহলি কৰা সুগন্ধি। গোলাপ উডঃ গোলাপ আৰু আগৰ কাঠ (oudh)ৰ সংমিশ্ৰণ, বিদেশত ই অত্যন্ত জনপ্ৰিয়। গোলাপৰ পানীৰে তৈয়াৰী বডি মিষ্ট আৰু দিঅ' –কম সুগন্ধিৰ বাবে আধুনিক বিকল্প।
এক বিঘা গোলাপ খেতিৰ পৰা গড়ে ১৫ৰ পৰা ২০ কুইণ্টল ফুল পোৱা যায়। ১০ কেজি গোলাপৰ পাহিৰ পৰা প্ৰায় ১ লিটাৰ সুগন্ধি প্ৰস্তুত কৰা হয়। বিশুদ্ধ গোলাপৰ সুগন্ধিৰ দাম প্ৰতি লিটাৰত ১০ হাজাৰৰ পৰা ৫০ হাজাৰ টকালৈকে হোৱা দেখা যায়। উপসাগৰীয় দেশ (ইউ এ ই, ছৌদি আৰব), ইউৰোপ আৰু আমেৰিকাত ভাৰতীয় গোলাপ সুগন্ধিৰ বিপুল চাহিদা আছে। প্ৰাকৃতিক সুগন্ধিৰ প্ৰতি মানুহৰ ক্ৰমবৰ্ধমান প্ৰৱণতাৰ লগে লগে ইয়াৰ ভৱিষ্যত উজ্জ্বল হৈ পৰিছে।
ৰঙা গোলাপ কেৱল বাগিচাৰ সৌন্দৰ্য্যই নহয়, সুগন্ধিৰো ভৰাল হয়। ইয়াৰ খেতিৰ পৰা সুগন্ধি উৎপাদনলৈকে যাত্ৰা এক চহকী পৰম্পৰা আৰু জীৱিকাৰ প্ৰতীক। কান্নাউজৰ ৰাজপথৰ পৰা ডুবাইৰ শ্ব’ৰুমলৈকে ৰঙা গোলাপৰ সুগন্ধি ভাৰতৰ সুগন্ধি হৈ পৰিছে।
মৌলানা বদৰুদ্দিন আজমল কেৱল এজন বিখ্যাত ৰাজনীতিবিদ আৰু সাংসদে নহয়, তেওঁক "আতৰৰ ৰজা" বুলিও জনা যায়। পৰম্পৰাগত সুগন্ধি (আত্তৰ)ৰ ব্যৱসায়ত লাভ কৰা অসাধাৰণ সফলতাৰ বাবেই তেওঁক এই উপাধি দিয়া হৈছে। তেওঁ "আজমল পাৰফিউমছ"ৰ প্ৰতিষ্ঠাপক পৰিয়ালৰ লোক। এই প্ৰতিষ্ঠানটোক আজি বিশ্বৰ আটাইতকৈ ডাঙৰ আৰু সন্মানীয় পাৰফিউম ব্ৰেণ্ডৰ ভিতৰত গণ্য কৰা হয়।
মৌলানা আজমলৰ পিতৃ হাকিম আজমল আলীয়ে ১৯৫০ চনত ভাৰতৰ পৰা ডুবাইলৈ গৈ পৰম্পৰাগত সুগন্ধি ব্যৱসায় আৰম্ভ কৰিছিল। আৰম্ভণিতে তেওঁ ভাৰতৰ পৰা আৱশ্যকীয় তেল লৈ মধ্যপ্ৰাচ্যৰ বজাৰত বিক্ৰী কৰিবলৈ আৰম্ভ কৰিছিল। কেৱল এয়াই নহয়, সমগ্ৰ দেশতে বহু মুছলমান সুগন্ধি ব্যৱসায়ী আছে, যিসকলে সুগন্ধিৰ ব্যৱসায়ৰ জৰিয়তে নিজৰ জীৱন সলনি কৰিছে। দিল্লী, মুম্বাই, কলকাতা, আহমেদাবাদৰ দৰে মেট্ৰ’ত কেইবা ডজন মুছলমান লোকে সুগন্ধিৰ ব্যৱসায় কৰে।
