আতিৰ খান / নতুন দিল্লী
উদ্ধাৰকাৰী দলৰ প্ৰায় ৪০০ ঘণ্টাজোৰা কঠোৰ পৰিশ্ৰম আৰু চেষ্টাৰ ফলত অৱেশষত ১৬ দিনৰ অন্তত উত্তৰাখণ্ডৰ উত্তৰকাশী সুৰংগৰ ভিতৰত আবদ্ধ শ্ৰমিকসকলে পুনৰ পৃথিৱীৰ পোহৰ দেখিবলৈ সক্ষম হৈছে।
এই উদ্ধাৰ অভিযানটো আছিল ভাৰতীয়সকলৰ দৃঢ়তাৰ এক নিখুঁত উদাহৰণ। আমি সকলো জাতি-ধৰ্মৰ লোকে একগোট হৈ ভাৰতীয় হিচাপে কেনেকৈ অসম্ভৱক সম্ভৱ কৰিব পাৰো, সেয়া বিশ্ববাসীয়ে দেখিলে।
উদ্ধাৰ অভিযানৰ নেতৃত্ব দিয়া অন্যতম মূল সংস্থা নেশ্যনেল ডিজাষ্টাৰ মেনেজমেণ্ট অথৰিটি এন ডি এম এৰ অন্যতম সদস্য লেফটেনেণ্ট জেনেৰেল (অৱসৰপ্ৰাপ্ত) ছৈয়দ আতা হাছনাইনে আৱাজ দ্য ভইচৰ মুখ্য সম্পাদক আতিৰ খানৰ সৈতে হোৱা এক সাক্ষাৎকাৰত উদ্ধাৰ অভিযানৰ বহুতো ৰোমাঞ্চকৰ অভিজ্ঞতাৰ কথা শ্বেয়াৰ কৰে। সাক্ষাৎকাৰটোৰ কিছু অংশ তলত আগবঢ়োৱা হ'লঃ
আতিৰ খানঃ ছাৰ, এন ডি এম এৰ এগৰাকী সদস্য হিচাপে এটা সফল উদ্ধাৰ অভিযানে নিশ্চয় আপোনাক যথেষ্ট সকাহ আৰু সন্তুষ্টি দিছে।
ছৈয়দ আতা হাছনাইনঃ নিঃসন্দেহে এইটো এটা বিৰল প্ৰকৃতিৰ অভিযান আছিল। মই মিছনটোৰ তত্ত্বাৱধান কৰিছিলো, কিন্তু সম্পূৰ্ণ মিছনটো প্ৰধানমন্ত্ৰীয়ে নিজেই চলাইছিল। প্ৰধানমন্ত্ৰীৰ কাৰ্যালয়, পথ পৰিবহণ আৰু ঘাইপথ মন্ত্ৰালয়, গৃহ পৰিক্ৰমা মন্ত্ৰালয়, ভাৰতীয় সেনা, বায়ুসেনা আৰু অন্যান্য বিভিন্ন আন্তঃগাঁথনি সংস্থাসমূহৰ নিৰন্তৰ প্ৰচেষ্টাৰ ফলত অভিযানটো সফল হৈ উঠিছে।
ইমানবোৰ এজেন্সী একেলগে আগবাঢ়ি আহিল; বিদেশী বিশেষজ্ঞসকলকো উত্তৰকাশীলৈ অনা হ'ল। আৰু শেষৰ দিনটোত অভিযানটোক সফল ৰূপ দিবলৈ আটাইতকৈ নিম্ন স্তৰত নিগনিৰ গাঁতৰ খনিকৰসকল (rat hole miners)ক নিয়োগ কৰা হ'ল। গতিকে, এয়া সকলো ভাৰতীয়ৰ প্ৰচেষ্টা। মই ভাবো এই ধৰণৰ কাম পূৰ্বে কেতিয়াও সম্ভৱ হোৱা নাই।
উদ্ধাৰ অভিযানৰ বিষয়ে সংবাদ মাধ্যমক সম্বোধন কৰাৰ সময়ত ছৈয়দ আতা হাছনাইন
আতিৰ খানঃ সঁচাকৈয়ে এয়া আচৰিত কথা। ছাৰ, আপুনি উদ্ধাৰ অভিযানৰ বিষয়ে বিতং তথ্য প্ৰেৰণ কৰি অতি গুৰুত্বপূৰ্ণ ভূমিকা পালন কৰি আছিল। উদ্ধাৰ অভিযানত যোগাযোগে মুখ্য ভূমিকা পালন কৰে। দেশবাসীক অভিযানৰ খবৰ দিওঁতে আপোনাৰ মনত কি চলি আছিল?
ছৈয়দ আতা হাছনাইনঃ এইটো এটা অতি প্ৰাসংগিক প্ৰশ্ন। ভাৰতত সাধাৰণতে মানুহে এই প্ৰশ্নটো নোসোধে। কিন্তু মই অতি সুখী যে ভাৰতত মানুহৰ মনত লাহে লাহে এই উপলব্ধি আহিছে যে যিকোনো প্ৰত্যাহ্বানমূলক পৰিস্থিতিতেই হওক, যুদ্ধই হওক, দুৰ্ঘটনাই হওক, যিকোনো ধৰণৰ দুৰ্যোগে হওক, ৰাজহুৱা তথ্য এক অত্যন্ত গুৰুত্বপূৰ্ণ বিষয়। ই জনসাধাৰণক সত্যৰ বিষয়ে ভালদৰে অৱগত কৰি ৰাখিবলৈ, স্বচ্ছভাৱে সত্যত ৰাখিবলৈ উৎসাহিত কৰি ৰাখে, আত্মবিশ্বাসক আগুৱাই লৈ যায়, আৰু কোনো অপ্ৰয়োজনীয় আশাৰ সৃষ্টি নকৰে।
আমি আমাৰ সাধ্য অনুসৰি দেশবাসীৰ আত্মবিশ্বাস অটুট ৰাখিবলৈ চেষ্টা কৰিছিলোঁ। আমি তেওঁলোকক আশ্বাস দিছিলো যে আমি শ্ৰমিকসকলক উদ্ধাৰ কৰিবলৈ সকলো পন্থা ব্যৱহাৰ কৰি আছো। তেওঁলোকক সুকলমে উদ্ধাৰ কৰাটোৱে আমাৰ প্ৰধান লক্ষ্য আৰু আমি প্ৰতিটো বিকল্প পথ মুকলি ৰাখিছো। যদি এটা বিকল্প বিফল হয়, তেন্তে আন বিকল্পৰ জৰিয়তে তেওঁলোকক উদ্ধাৰ কৰিব পৰা যায়।
জনসাধাৰণক এইদৰে আত্মবিশ্বাসত ৰাখি আমি উদ্ধাৰ অভিযানৰ সৈতে জড়িত সংস্থাসমূহৰ ওপৰত অযথা হেঁচা প্ৰয়োগৰ পৰা বিৰত আছিলো। লগতে তাত শিবিৰ পাতি থকা শ্ৰমিকৰ আত্মীয়সকলেও যাতে উদ্বিগ্নতাত ভুগিব নালাগে, তাৰ ওপৰতো আমি গুৰুত্ব দিছিলো। সেয়ে, সকলো তথ্য কাৰিকৰী বিৱৰণসহ জনসাধাৰণৰ মাজলৈ লৈ কামটো ভাৰতে সফলতাৰে সম্পন্ন কৰি আছিল। এই অপাৰেচনটো এটা নতুন ঘটনা আছিল, য’ত জাতি-ধৰ্ম নিৰ্বিশেষে সকলো ভাৰতীয়ই এটা নিৰ্দিষ্ট কাৰণৰ বাবে একত্ৰিত হৈছিল।
আতিৰ খানঃ আপুনি ইয়াৰ পূৰ্বে ভাৰতীয় সেনাবাহিনীত দলক নেতৃত্ব দিছে, কিন্তু শেহতীয়া সময়ত এনে এটা দলৰ অংশ হোৱাৰ এই অভিজ্ঞতা কেনেকুৱা আছিল?
ছৈয়দ আতা হাছনাইনঃ সেনাবাহিনীত মোৰ পূৰ্বৰ ৪০ বছৰীয়া অভিজ্ঞতা আছিল, বিশেষকৈ কাশ্মীৰৰ দৰে ঠাইত য’ত বিভিন্ন সংস্থাই ইউনিফৰ্ম পৰিহিত বাহিনীৰ সৈতে ঘনিষ্ঠভাৱে সহযোগিতা কৰিছিল। তেতিয়াও আমি স্থানীয় জনসাধাৰণৰ সৈতে সম্পৰ্ক ৰাখি চোৰাংচোৱাৰ কাম কৰিছিলো। গতিকে, এই অভিযানৰ সৈতে মই সহজে অভ্যস্ত হৈ পৰিলোঁ। অৱশ্যে প্ৰায় ২৫টা চৰকাৰী সংস্থাই একেলগে কাম কৰা অভিজ্ঞতাটো একেবাৰে নতুন আছিল। পদ্ধতিটো আছিল সৰ্বাংগীন, সকলোৰে বাবে মুকলি, আৰু মই যোগাযোগৰ মুকলি ৰেখা স্থাপনৰ প্ৰচেষ্টা চলাইছিলো। মানুহে বিনামূলীয়াকৈ সেৱা আগবঢ়াইছিল। ইয়াত ভাৰতৰ শ্ৰেষ্ঠ ৰূপ প্ৰদৰ্শিত হৈছিল। এনে ঐক্য আৰু সমৰ্থন মই কেতিয়াও প্ৰত্যক্ষ কৰা নাছিলোঁ। সকলোৱে সেই ৪১ জন মানুহৰ বাবে ভগৱানৰ নামত প্ৰাৰ্থনা কৰিছিল।
কোনেও জাতি, ধৰ্মৰ ফালে চোৱা নাছিল। সকলোৱে মাত্ৰ একত্ৰিত হৈ এই প্ৰচেষ্টা চলাইছিল। অৱশ্যে শীৰ্ষ মহলৰ পৰা ইয়াৰ নেতৃত্ব দিছিল মাননীয় প্ৰধানমন্ত্ৰীয়ে। আপুনি হয়তো নিশ্চিত হ’ব বিচাৰিব যে তেওঁ বহুবাৰ যাত্ৰাপথত থকাৰ পিছতো দিনটোত তিনি, চাৰি, পাঁচ বা ছয়বাৰ মতামত লৈছিল আৰু নিৰ্দেশনা দিছিল।
প্ৰধানমন্ত্ৰীৰ সম্পাদক ড০ মিশ্ৰই ব্যক্তিগতভাৱে ইয়াৰ লগত জড়িত হৈ কামবোৰ পৰিচালনা কৰিছিল। তেওঁ শ্ৰমিকসকলৰ সৈতে কথা পাতি আত্মবিশ্বাস বৃদ্ধি কৰিছিল। সকলোৰে কথা উল্লেখ কৰিছো নে নাই নাজানো, কিন্তু অভিযানটোত আমাক সহায় কৰা আৰু বহুত বহুত মানুহ আছে। কিন্তু সৰ্বশেষত আছিল সমগ্ৰ ভাৰত। গতিকে, আমি সমগ্ৰ ভাৰতবাসীৰ আশীৰ্বাদক স্বীকাৰ কৰিবই লাগিব।
উদ্ধাৰ হোৱাৰ এজন শ্ৰমিকৰ সৈতে উত্তৰাখণ্ডৰ মুখ্যমন্ত্ৰী
আতিৰ খানঃ ছাৰ, আপুনি প্ৰধানমন্ত্ৰীৰ হাতে কামে কাম কৰা পন্থাৰ কথা কৈছে। উদ্ধাৰৰ ক্ষেত্ৰত প্ৰধানমন্ত্ৰী মোদীৰ পন্থা আৰু তেওঁৰ ব্যক্তিগত আগ্ৰহ সঁচাকৈয়ে উল্লেখযোগ্য আছিল। কিন্তু কওকচোন, দলৰ সদস্য আৰু আৱদ্ধ শ্ৰমিকসকলৰ মনোবল বৃদ্ধিত ই কেনেদৰে সহায় কৰিছিল ?
ছৈয়দ আতা হাছনাইনঃ ইয়াত কোনো সন্দেহ নাই। আপোনালোকে দেখিছেই যে সেই ঠাইলৈ যোৱা মানুহ যথেষ্ট আছিল। এই অভিযানত নীতিন গাডকাৰী, পুষ্কৰ সিং ধামী, আৰু জেনেৰেল ভি কে সিং আটাইকেইজনেই জড়িত আছিল। মানে সকলোৱে যেনেকৈ পাৰে তেনেকৈ শ্ৰমিকসকলক উদ্ধাৰৰ বাবে সহায় কৰিছিল।
যেতিয়া প্ৰধানমন্ত্ৰীয়ে নিজেই হস্তক্ষেপ কৰিছিল তেতিয়া ভিতৰত আবদ্ধ হৈ থকাসকল আৰু তেওঁলোকৰ আত্মীয়সকলৰ মনোবল বৃদ্ধি পাইছিল। সেইবাবেই ১৭ দিনত অপাৰেচনটো সফলতাৰে সমাপ্ত হ’ল। মোৰ অনুমান অভিযানটো সমাপ্ত হ'বলৈ সাধাৰণতে আমাক ৪৫ দিন বা আনকি ৫০ দিনো প্ৰয়োজন হ'লহেঁতেন৷
আতিৰ খানঃ ছাৰ আমি জানিবলৈ কৌতুহলী যে ইমানবোৰ দল জড়িত হৈ থকাৰ সময়ত কেনেকৈ সিদ্ধান্ত লোৱা হৈছিল। সিদ্ধান্ত গ্ৰহণ কেনেকৈ হৈছিল ? মানে প্ৰতিটো খোজত আপোনালোকে বহুতো পৰামৰ্শ ল’ব লগা হৈছিল ?
ছৈয়দ আতা হাছনাইনঃ গ্ৰাউণ্ড পৰ্যায়ত বিস্তৃত আলোচনা হৈছিল। কাৰিকৰী সংস্থাসমূহৰ লগত কোনেও হস্তক্ষেপ কৰা নাছিল। যদিও বাকী সকলো এজেন্সীৰ তাত নিজৰ প্ৰতিনিধি আছিল। আনকি প্ৰধানমন্ত্ৰী কাৰ্যালয়ৰ শীৰ্ষ বিষয়াসকলো তাত উপস্থিত আছিল। গতিকে, যেতিয়াই আমাৰ প্ৰধানমন্ত্ৰী কাৰ্যালয়ৰ সিদ্ধান্তৰ প্ৰয়োজন হৈছিল, তেতিয়াই আমি তেওঁলোকক ওচৰতে পাইছিলো।
আতিৰ খানঃ আপুনি এই কথাত একমত নেকি যে ভাৰতীয়সকলে এতিয়া আমাৰ সতীৰ্থ নাগৰিকসকলক আগতে কেতিয়াও নোপোৱাকৈ সুৰক্ষা দিব পৰা অৱস্থাত আছে, আৰু আমি তেওঁলোকক সুৰক্ষা দিবলৈ যিকোনো পৰ্যায়লৈ যাব পাৰো? হয়তো ইৰাকৰ পৰা ৪৬ গৰাকী নাৰ্ছ, আফগানিস্তানত থকা ভাৰতীয়, ইউক্ৰেইন যুদ্ধত আবদ্ধ ছাত্ৰ-ছাত্ৰীক উদ্ধাৰ কৰাটোৱেই ইয়াৰ প্ৰমাণ। এইটোৱে আমাক এই কথাকে কয় যে প্ৰধানমন্ত্ৰী মোদীয়ে দুৰ্দশাগ্ৰস্ত সকলো ভাৰতীয়ৰ সুৰক্ষাৰ প্ৰতি ব্যক্তিগত আগ্ৰহ প্ৰকাশ কৰে। এইটো অভূতপূৰ্ব কথা নহয়নে?
ছৈয়দ আতা হাছনাইনঃ আচলতে মাননীয় প্ৰধানমন্ত্ৰী মোদী ডাঙৰীয়াই এক অতি উচ্চ মাপকাঠী স্থাপন কৰিছে, যিটো হৈছে বিশ্বজুৰি হস্তক্ষেপ আৰু জীৱন ৰক্ষাৰ এই বিষয়টোৰ ওপৰত। মানে কোভিড মহামাৰীৰ সময়ত সমগ্ৰ বিশ্বৰ পৰা মানুহক ঘূৰাই অনাটো কি বৃহৎ অভিযান আছিল। গতিকে, তেওঁ এটা নজিৰ সৃষ্টি কৰিবলৈ সক্ষম হৈছে।
আতিৰ খানঃ আনকি আৱদ্ধ শ্ৰমিকসকলৰ দৃঢ়তাও উল্লেখযোগ্য আছিল। নহয়নে বাৰু ?
ছৈয়দ আতা হাছনাইনঃ আপুনি কোৱাৰ দৰে আমি তেওঁলোকৰ মাজত অদম্য সাহস, সহনশীলতা আৰু দৃঢ়তা দেখিবলৈ পাইছো। তেওঁলোকৰ প্ৰয়োজনীয়তাসমূহ অতি কম আছিল। যদি আপুনি অধিক উচ্চতাৰ অঞ্চললৈ যায় আৰু সীমান্তৰ পথত কাম কৰি থকা শ্ৰমিকসকলক দেখা পায়, তেতিয়া দেখিব যে তেওঁলোকে অতি সাধাৰণভাৱে জীৱন নিৰ্বাহ কৰে।
সিহঁতৰ হাতত একোৱেই নাই। তেওঁলোকৰ লগত সন্তান আছে আৰু তেওঁলোকৰ পত্নীয়েও একেটা ৰাস্তাতে কাম কৰি আছে। উদ্ধাৰ হোৱা মানুহবোৰৰ মুখবোৰ দেখি আমি ইমান সুখী হৈছো যে, আপোনাক ভাষাৰে বুজাব নোৱাৰিম। মুখ্যমন্ত্ৰীয়ে নিজে তাত থিয় হৈ আছিল।
সকলো ধৰণৰ মানুহে তেওঁলোকক খাবলৈ বস্তু দি আছে। এটা সোণালী মুহূৰ্ত আছিল, ভাৰতৰ বাবে এক সোণালী মুহূৰ্ত এইবোৰ। সমগ্ৰ ভাৰত একত্ৰিত হৈ তেওঁলোকৰ সুস্বাস্থ্যৰ বাবে প্ৰাৰ্থনা কৰিলে, সমগ্ৰ ভাৰত একত্ৰিত হ’ল তেওঁলোকক উদ্ধাৰ কৰিবলৈ। এইবোৰে দেখুৱাইছে যে ভাৰত এতিয়া নতুন ৰূপত উত্থান হ’বলৈ ধৰিছে।
