মালিক আছঘৰ হাচমী / নতুন দিল্লী
ভাৰত মহাসাগৰত ভাৰতৰ সমীপত অৱস্থিত মালদ্বীপ নামৰ ক্ষুদ্ৰ দ্বীপ ৰাষ্ট্ৰখনে স্বাস্থ্য আৰু সামাজিক নীতিৰ ক্ষেত্ৰত এক বৈপ্লৱিক সিদ্ধান্ত গ্ৰহণ কৰি বিশ্বজুৰি আলোচনাৰ সূচনা কৰিছে। মালদ্বীপ বিশ্বৰ প্ৰথমখন মুছলমান সংখ্যাগৰিষ্ঠ দেশ হিচাপে পৰিগণিত হৈছে যিয়ে ধঁপাতৰ ওপৰত প্ৰজন্মৰ পিছত প্ৰজন্মলৈ নিষেধাজ্ঞা (Generational Ban) আৰোপ কৰিছে।
এই সিদ্ধান্ত কেৱল আইনী পৰিৱৰ্তন নহয়, বৰঞ্চ আন দেশৰ সন্মুখত এক শক্তিশালী ঘোষণা যে যিকোনো অৰ্থনৈতিক বা ৰাজনৈতিক লাভালাভতকৈ আনকি ধঁপাতৰ পৰা লাভ কৰা যথেষ্ট চৰকাৰী ৰাজহতকৈও উৰ্ধত আছে জনসাধাৰণৰ স্বাস্থ্য।
মালদ্বীপৰ ৰাষ্ট্ৰপতি মহম্মদ মুইজ্জু
ভাৰতৰ দৰে দেশসমূহে ৰাজহুৱা স্থানত ধঁপাত বিক্ৰী আৰু ক্ৰয় কৰাত আংশিকভাৱে নিষেধাজ্ঞা আৰোপ কৰাৰ বিপৰীতে মালদ্বীপে এটা সম্পূৰ্ণ প্ৰজন্মৰ বাবে ধঁপাত প্ৰত্যক্ষভাৱে নিষিদ্ধ কৰাৰ ডাঙৰ সিদ্ধান্ত লৈছে। মহিলাৰ ছাৰ্ভাইকেল কেন্সাৰৰ দৰে গুৰুতৰ স্বাস্থ্যজনিত বিপদৰ সংখ্যা ভয়াবহ হাৰত বৃদ্ধি পোৱাৰ প্ৰতি লক্ষ্য ৰাখি মুছলমান দেশখনে এই কঠোৰ পদক্ষেপ গ্ৰহণ কৰিছে যদিও ইয়াৰ চৰকাৰী কাৰণ হৈছে জনস্বাস্থ্যক অগ্ৰাধিকাৰ দিয়া। এয়া হৈছে ভৱিষ্যত প্ৰজন্মক ৰোগৰ পৰা মুক্ত কৰাৰ লক্ষ্যৰে বিশ্বৰ প্ৰথমটো সম্পূৰ্ণ প্ৰজন্মৰ ধূমপান নিষেধাজ্ঞা।
নিষেধাজ্ঞাৰ মৌলিক নীতি: এই আইনৰ অধীনত ২০০৭ চনৰ ১ জানুৱাৰী বা তাৰ পিছত জন্মগ্ৰহণ কৰা যিকোনো ব্যক্তিয়ে মালদ্বীপৰ ভিতৰত ধঁপাতজাতীয় সামগ্ৰী ক্ৰয়, বা ব্যৱহাৰ কৰাত স্থায়ীভাৱে নিষেধাজ্ঞা আৰোপ কৰা হৈছে। এই নিষেধাজ্ঞা সকলো ধৰণৰ ধঁপাতৰ ক্ষেত্ৰত প্ৰযোজ্য, যেনে--পৰম্পৰাগত চিগাৰেট, বিড়ি আৰু হুকা। তদুপৰি ই ভেপ আৰু ইলেক্ট্ৰনিক চিগাৰেটৰ ওপৰত বৰ্তমানৰ নিষেধাজ্ঞা শক্তিশালী কৰে, যিবোৰ বয়স নিৰ্বিশেষে সকলো নাগৰিকৰ বাবে প্ৰযোজ্য।
শনিবাৰৰ পৰা কাৰ্যকৰী হোৱা এই আইনখনৰ সম্পূৰ্ণ বলবৎকৰণৰ তদাৰক কৰিছে দেশৰ স্বাস্থ্য মন্ত্ৰালয়ে। দক্ষিণ এছিয়াৰ দ্বীপ ৰাষ্ট্ৰখনে এতিয়া খুচুৰা বিক্ৰেতাসকলক ধঁপাত বিক্ৰী কৰাৰ পূৰ্বে গ্ৰাহকৰ বয়স পৰীক্ষা কৰিবলৈ নিৰ্দেশ দিছে। ইয়াৰ মূল অৰ্থ হ’ল ২০০৭ চনৰ কাটঅফ ডেটৰ পিছত জন্ম হোৱা সমগ্ৰ প্ৰজন্মৰ বাবে ধঁপাতৰ সুবিধা স্থায়ীভাৱে বন্ধ হৈ আছে। চৰকাৰৰ লক্ষ্য স্পষ্ট: "জনস্বাস্থ্য সুৰক্ষিত কৰা আৰু ধঁপাতমুক্ত প্ৰজন্মক প্ৰসাৰ কৰা।"
প্ৰতিনিধিত্বমূলক ছবি
আমোদজনক কথাটো হ’ল বিলাসী পৰ্যটনৰ বাবে পৰিচিত এই দেশখনলৈ অহা বিদেশী পৰ্যটকৰ ক্ষেত্ৰতো এই ব্যৱস্থা প্ৰযোজ্য। অৰ্থাৎ ২০০৭ চনৰ ১ জানুৱাৰীৰ পিছত যদি কোনো বিদেশী পৰ্যটকৰ জন্ম হয়, তেন্তে তেওঁলোকক মালদ্বীপত কোনেও ধঁপাতজাতীয় সামগ্ৰী বিক্ৰী কৰিব নোৱাৰিব।
স্বাস্থ্য বিষয়াসকলে এই ব্যৱস্থাক প্ৰায় ৫ লাখ লোকৰ ৰাষ্ট্ৰত জনস্বাস্থ্যৰ গুৰুতৰ প্ৰত্যাহ্বানৰ সৈতে মোকাবিলা কৰা বুলি অভিহিত কৰিছে। বিশ্ব স্বাস্থ্য সংস্থাৰ (WHO) তথ্যই ভয়ংকৰ অন্তৰ্দৃষ্টি প্ৰদান কৰে: ১৫ বছৰৰ ওপৰৰ মালদ্বীপৰ প্ৰায় ২৫ শতাংশ লোকে ধঁপাত সেৱন কৰে। ২০২১ চনৰ সমীক্ষা অনুসৰি ১৩-১৫ বছৰ বয়সৰ যুৱক-যুৱতীসকলৰ মাজত ধঁপাত সেৱনৰ হাৰ ৫০ শতাংশৰ কাষ চাপিছে, যিয়ে ভৱিষ্যতৰ বাবে যথেষ্ট ভাবুকি কঢ়িয়াই আনিছে।
বিশ্ব স্বাস্থ্য সংস্থাই বছৰি প্ৰায় ৭০ লাখ বিশ্বৰ মৃত্যুৰ বাবে ধঁপাতৰ কাৰণ বুলি কয় আৰু ইয়াক ইতিহাসৰ অন্যতম গুৰুতৰ জনস্বাস্থ্যৰ ভাবুকি বুলি অভিহিত কৰে। ৰাষ্ট্ৰপতি মহম্মদ মুইজুৰ উদ্যোগত কাৰ্যকৰী কৰা এই ব্যৱস্থাৰ চালিকা শক্তি হ’ল যেতিয়া নৱ প্ৰজন্মৰ মাজত ধঁপাতৰ আসক্তি ইমান দ্ৰুতগতিত বৃদ্ধি পাইছে, তেতিয়া ৰাজহৰ প্ৰলোভনৰ বাহিৰত, এক কঠোৰ, বিঘ্নিতকাৰী সমাধানৰ প্ৰয়োজন।
ধঁপাত নিষেধাজ্ঞাৰ সূচনা কৰা আন এটা গুৰুতৰ চিন্তা হৈছে মহিলাসকলৰ মাজত কৰ্কট ৰোগৰ বোজা বৃদ্ধি পোৱা। মালদ্বীপত মহিলাৰ মাজত দ্বিতীয় সৰ্বাধিক সাধাৰণ কেন্সাৰ হৈছে ছাৰ্ভাইকেল কেন্সাৰ আৰু ই জনস্বাস্থ্যৰ এক ডাঙৰ সমস্যা।
মালদ্বীপত থকা বিশ্বৰ প্ৰথমখন পানীৰ তলৰ ভিলা
নেশ্যনেল ইনষ্টিটিউট অৱ হেল্থৰ এক অধ্যয়নত দেখা গৈছে যে আগতীয়াকৈ বিবাহ বা সন্তান জন্ম দিয়াৰ দৰে বিপদজনক কাৰকৰ প্ৰাদুৰ্ভাৱ বেছি। যদিও ধঁপাত সেৱনৰ সৈতে ছাৰ্ভাইকেল কেন্সাৰৰ প্ৰত্যক্ষ সম্পৰ্ক নাই, তথাপিও ই সামগ্ৰিক কেন্সাৰ আৰু হাওঁফাওঁৰ কৰ্কট ৰোগৰ বাবে এক প্ৰধান বিপদজনক কাৰক। এই প্ৰত্যাহ্বানসমূহ মোকাবিলা কৰিবলৈ মালদ্বীপৰ চৰকাৰে প্ৰথম ৰাষ্ট্ৰীয় কৰ্কট নিয়ন্ত্ৰণ পৰিকল্পনা (২০২২-২০২৬) আৰম্ভ কৰিছে।
ইয়াত প্ৰতিৰোধ, আগতীয়াকৈ ধৰা পেলোৱা, আৰু চিকিৎসাকে ধৰি কৰ্কট ৰোগ নিয়ন্ত্ৰণৰ ব্যাপক প্ৰচেষ্টাৰ প্ৰয়োজনীয়তাৰ ওপৰত গুৰুত্ব আৰোপ কৰা হৈছে। এইচ পি ভি টিকাকৰণৰ কভাৰেজ উন্নত কৰাৰ বাবে প্ৰচেষ্টা চলোৱা হৈছে, যিয়ে ছাৰ্ভাইকেল কেন্সাৰ প্ৰতিৰোধ কৰাত সহায় কৰে।
মালদ্বীপ কেন্সাৰ ছ’চাইটিৰ দৰে সংস্থাই সজাগতা আৰু পৰীক্ষা বৃদ্ধিৰ বাবে কাম কৰি আছে যদিও ৰোগ নিৰ্ণয় আৰু চিকিৎসাৰ বাবে আন্তঃগাঁথনি এতিয়াও উন্নত কৰাৰ প্ৰয়োজন। এই কৰ্কট ৰোগৰ উদ্বেগে নিশ্চিতভাৱে চৰকাৰক নিজৰ নাগৰিকৰ স্বাস্থ্য ৰক্ষাৰ বাবে ধঁপাতৰ ওপৰত ঐতিহাসিক, কঠোৰ নিষেধাজ্ঞা আৰোপ কৰিবলৈ প্ৰেৰণা দিছে।
এই আইন বলবৎ কৰিবলৈ মালদ্বীপ চৰকাৰে কঠোৰ শাস্তি প্ৰৱৰ্তন কৰিছে:
নাবালকক ধঁপাতজাতীয় সামগ্ৰী বিক্ৰী কৰিলে ৫০ হাজাৰ ৰুফিয়া (৩২০০ ডলাৰ)ৰ ডাঙৰ জৰিমনা ভৰিব লাগিব। ভেপ ডিভাইচ ব্যৱহাৰ কৰিলে ৫ হাজাৰ ৰুফিয়া (৩২০ ডলাৰ) জৰিমনা ভৰিব লাগিব। মালদ্বীপৰ এই পদক্ষেপে আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় পৰ্যায়তো মনোযোগ আকৰ্ষণ কৰিছে, বিশেষকৈ কাৰণ আন দেশসমূহেও একেধৰণৰ পদক্ষেপত পলম কৰিছে নহয় পিছুৱাই গৈছে: ব্ৰিটেইনতো একেধৰণৰ প্ৰজন্মৰ নিষেধাজ্ঞা এতিয়াও বিধান প্ৰক্ৰিয়া চলি আছে। একেধৰণৰ আইন কাৰ্যকৰী কৰা নিউজিলেণ্ডেও ২০২৩ চনৰ নৱেম্বৰ মাহত এই আইন প্ৰৱৰ্তনৰ এবছৰ নৌহওঁতেই বাতিল কৰিছিল।
প্ৰতিনিধিত্বমূলক ছবি
এইদৰে মালদ্বীপে বিশ্ববাসীক প্ৰদৰ্শন কৰিছে যে শক্তিশালী ৰাজনৈতিক ইচ্ছাশক্তিৰ দ্বাৰা জাতিসমূহে নিজৰ নাগৰিকৰ স্বাস্থ্য ৰক্ষাৰ বাবে অৰ্থনৈতিক স্বাৰ্থ আঁতৰাই ৰাখিব পাৰে। ধেইভী ৰাজিগে জুমহুৰিয়া নামেৰে জনাজাত মালদ্বীপ ভাৰত মহাসাগৰৰ ১২০০ টা সৰু প্ৰবাল দ্বীপৰ শৃংখল আৰু ইয়াৰ জনসংখ্যা প্ৰায় ৫ লাখ ৬০ হাজাৰ। ইছলামক ৰাষ্ট্ৰধৰ্ম হিচাপে লৈ বহুদলীয় গণৰাজ্য।
এই দেশখন মূলতঃ পৰ্যটনৰ ওপৰত নিৰ্ভৰশীল শক্তিশালী অৰ্থনীতিৰ বাবে জনাজাত। এই অৰ্থনৈতিক আৰ্হিৰ মাজতো স্বাস্থ্যক অগ্ৰাধিকাৰ দিয়াটো এটা প্ৰশংসনীয় সিদ্ধান্ত। মালদ্বীপৰ এই ঐতিহাসিক আৰু সাহসী সিদ্ধান্তই ইয়াৰ ভৱিষ্যত প্ৰজন্মৰ বাবে এক সুস্থ ভৱিষ্যত নিশ্চিত কৰাই নহয়, আন উন্নয়নশীল আৰু ৰাজহ নিৰ্ভৰশীল ৰাষ্ট্ৰসমূহৰ বাবেও এক প্ৰেৰণা হিচাপে কাম কৰিব যে জনস্বাস্থ্য এখন দেশৰ প্ৰকৃত সম্পদ।
এই "প্ৰজন্মৰ নিষেধাজ্ঞা"ৰ জৰিয়তে মালদ্বীপে প্ৰমাণ কৰিছে যে এটা সৰু দেশেও বিশ্বৰ অন্যতম বৃহৎ জনস্বাস্থ্যৰ ভাবুকিৰ বিৰুদ্ধে এক বৃহৎ যুদ্ধ আৰম্ভ কৰিব পাৰে।
