জেব আখতাৰ / ৰাঁচী
২০১০ চনত ৰাঁচীৰ ইছলাম নগৰ আৰু বাবা খাতালৰ দৰে অঞ্চলবোৰ বেদখল অভিযানৰ সময়ত যেতিয়া ভাঙি পেলোৱা হৈছিল, তেতিয়া শতাধিক পৰিয়ালে হঠাতে নিজৰ ঘৰৰ ওপৰৰ ছাল হেৰুৱাইছিল। ইয়াৰ ফলত সৰ্বাধিক ক্ষতিগ্ৰস্ত হৈছিল শিশুসকল। বহুতে স্কুলৰ পৰীক্ষাত অৱতীৰ্ণ হ'ব পৰা নাছিল আৰু বহুতে সম্পূৰ্ণৰূপে বিদ্যালয় এৰিবলৈ বাধ্য হৈছিল।
হতাশাই আগুৰি ধৰা সেই সময়খিনিত অঞ্চলটোলৈ এজন যুৱকে আশা আৰু পোহৰ কঢ়িয়াই আনে। ঝাৰখণ্ডৰ ৰাজধানী চহৰৰ এই শিশুসকলক সহায় কৰিবলৈ তনভীৰ আহমদে তেওঁৰ কেইজনমান বন্ধুৰ সৈতে আগবাঢ়ি আহে।
তেওঁৰ ধাৰণা আছিল সৰল কিন্তু শক্তিশালী--যদি পৰিস্থিতিয়ে শিশুৰ পৰা বিদ্যালয়ৰ শিক্ষা কাঢ়ি নিছে, তেন্তে বন্ধু হিচাপে তেওঁলোকক শিক্ষা কিয় প্ৰদান নকৰিব? এই সহজ চিন্তাই বন্ধুত্বৰ পৰা শিক্ষালৈ এটা যাত্ৰাৰ আৰম্ভণি চিহ্নিত কৰিছিল।
আৰ্তজনক চেক দি থকা মুহূৰ্তত তনবীৰ আহমেদে
তনভীৰৰ মতে, "ৰাঁচী আৰু ঝাৰখণ্ডৰ যিসকল শিশু মূলসুঁতিৰ শিক্ষাৰ পৰা আঁতৰি আছে, তেওঁলোকৰ কাষলৈ যোৱাটো আমাৰ লক্ষ্য আৰু উদ্দেশ্য। আমি বিশ্বাস কৰো যে শিক্ষা হৈছে তেওঁলোকৰ ভৱিষ্যত পৰিৱৰ্তন কৰিব পৰা চাবিকাঠি। ৰাঁচী চহৰক প্ৰায়ে সেউজীয়া গছ-গছনি আৰু দ্ৰুত বিকাশৰ সৈতে জড়িত কৰা হয়, কিন্তু এই ছবিৰ আঁৰত আন এক বাস্তৱতা লুকাই আছে। সেয়া হৈছে--শ শ পৰিয়াল বস্তি আৰু অস্থায়ী আশ্ৰয়স্থলীত বাস কৰে, য'ত শিক্ষা প্ৰায়ে দূৰৱৰ্তী সপোন হয়।"
এই সমস্যাৰ সমাধানৰ বাবে তনভীৰে তেওঁৰ মনে মিলা বন্ধু মহম্মদ খলিল, কামাৰ ছিদ্দিকী, ছামীম আখতাৰ, মহম্মদ জাভেদ আৰু মজহৰ হুছেইনৰ সৈতে এক অভিযান আৰম্ভ কৰে। তেওঁলোকে একেলগে বস্তিৰ ঘৰে ঘৰে গৈ পৰিয়ালসমূহৰ সৈতে বন্ধুত্ব স্থাপন কৰে, শিশুসকলক বিদ্যালয়লৈ ঘূৰি যাবলৈ উৎসাহিত কৰে আৰু পিতৃ-মাতৃক তেওঁলোকৰ সন্তানৰ শিক্ষাৰ গুৰুত্বৰ বিষয়ে বুজায়।
কিন্তু কেৱল অনুপ্ৰেৰণাই যথেষ্ট নাছিল--ধন আছিল তেওঁলোকৰ জীৱনৰ আটাইতকৈ ডাঙৰ বাধা। স্কুলৰ মাচুল, কিতাপ আৰু ইউনিফৰ্মৰ দৰে সামগ্ৰীবোৰ তেওঁলোকৰ বাবে ব্যয়বহুল আছিল, যিবোৰ তেওঁলোকে কিনিব পৰা নাছিল।
তনবীৰ আহমেদ আৰু তেওঁৰ সহযোগীসকলে সম্ভাৱ্য হিতাধিকাৰী পঞ্জীয়ন কৰা মুহূৰ্তত
এই বাধা অতিক্ৰম কৰিবলৈ তনভীৰ আৰু তেওঁৰ দলটোৱে এটা সহজ অথচ ফলপ্ৰসূ ধাৰণা লৈছিল। সেয়া আছিল--তেওঁলোকে শিশুৰ শিক্ষাৰ বাবে প্ৰয়োজন হোৱা ধন গোটাবলৈ জাকাত (ৰমজানৰ সময়ত দিয়া দাতব্য)ৰ ১০–২০% সংগ্ৰহ কৰিবলৈ আৰম্ভ কৰিছিল।
তেওঁলোকে আৰম্ভণিতে ৮৫টা শিশুক দত্তক হিচাপে লৈ তেওঁলোকৰ স্কুলৰ মাচুল, কিতাপ, মৌলিক প্ৰয়োজনীয়তাসমূহ সামৰি লৈছিল। তথাপিও অতি সোনকালেই তেওঁলোকে উপলব্ধি কৰিলে যে শৈক্ষিক সমৰ্থনো সমানেই প্ৰয়োজনীয়—বহু শিশুৱে পঢ়া-শুনাৰ সৈতে মোকাবিলা কৰিবলৈ সংগ্ৰাম কৰি আছে। গতিকে তেওঁলোকে বস্তি অঞ্চলৰ ভিতৰত বিনামূলীয়া টিউচন কেন্দ্ৰ “হোম কোচিং টিউচন” আৰম্ভ কৰিলে।
নৱম শ্ৰেণীৰ পৰা দ্বাদশ শ্ৰেণীৰ বাবে পৃথক পৃথক শ্ৰেণী সৃষ্টি কৰা হৈছিল, য’ত স্বেচ্ছাসেৱকসকলে ছাত্ৰ-ছাত্ৰীসকলক দৈনিক পাঠ আৰু ঘৰুৱা কামৰ জৰিয়তে পথ প্ৰদৰ্শন কৰিছিল।
বঁটা প্ৰদান অনুষ্ঠানত ভাষণ দি থকা মুহূৰ্তত তনবীৰ আহমেদ
পিছলৈ “হোমৱৰ্ক গাইডেন্স চেণ্টাৰ” (Homework Guidance Centres) নামেৰে নামাকৰণ কৰা এই কেন্দ্ৰসমূহ শিশুৱে শিকা, সপোন দেখা আৰু আত্মবিশ্বাস পুনৰ গঢ়ি তোলা এক নিৰাপদ, প্ৰেৰণাদায়ক স্থান হিচাপে পৰিগণিত হয়।
কালক্ৰমত তনভীৰ আৰু তেওঁৰ দলে মেধাৱী ছাত্ৰ-ছাত্ৰীসকলৰ বাবে বৃত্তিৰ ব্যৱস্থা কৰে, উৎকৃষ্টতাৰ বাবে পুৰস্কাৰ প্ৰদান কৰে আৰু আনসকলক উচ্চ লক্ষ্য প্ৰাপ্ত কৰিবলৈ অনুপ্ৰাণিত কৰে। তেওঁলোকৰ সামান্য প্ৰচেষ্টাই জীৱন সলনি কৰিবলৈ আৰম্ভ কৰিলে। হিন্দপিৰিৰ মুজাহিদে ইঞ্জিনিয়াৰ হোৱাৰ সপোন দেখিছিল।
যদিও তেওঁ ২০১৩ চনত আইআইটি উত্তীৰ্ণ হৈছিল, কিন্তু তেওঁ এই মাচুল বহন কৰিব নোৱাৰিলে। দলটোৱে তেওঁৰ ভৰ্তিৰ বাবে পুঁজি যোগান ধৰিছিল, আৰু আজি তেওঁ এজন সফল অভিযন্তা। ৰামগড়ৰ মোহাম্মদ আৰিফ আৰু লেটেহাৰৰ নফিজ আখতাৰে এতিয়া টাটা মেডিকেল কলেজত এমবিবিএছৰ ছাত্ৰ হিচাপে নামভৰ্তি কৰিছে।
জামছেদপুৰৰ জাভেদ আনছাৰীয়ে আল-কবিৰ অভিযান্ত্ৰিক মহাবিদ্যালয়ত তেওঁৰ অধ্যয়ন অব্যাহত ৰাখিছিল, কাৰণ দলটোৱে তেওঁক সময়মতে তেওঁৰ মাচুল পৰিশোধ কৰাত সহায় কৰিছিল। প্ৰত্যেকটো কাহিনী এক সামূহিক সহানুভূতিয়ে কি কৰিব পাৰে তাৰ প্ৰতীক হৈ পৰিছিল।
এটা পৰিয়ালৰ সৈতে তনবীৰ আহমেদ আৰু তেওঁৰ দলৰ সতীৰ্থ
শৈক্ষিক দিশৰ বাহিৰেও ফ্ৰেণ্ডছ অৱ উইকাৰ ছ’চাইটিয়ে আন অগণন লোকৰ ওচৰত সহায়ৰ হাত আগবঢ়াইছে। প্ৰতি শীতকালতে চুৱেটাৰ আৰু গৰম কাপোৰ বিতৰণ কৰে। ৰমজান আৰু জৰুৰীকালীন অৱস্থাত তেওঁলোকে আৰ্তজনৰ পৰিয়াললৈ ৰেচন যোগান ধৰে।
তেওঁলোকে বিনামূলীয়া চিকিৎসা শিবিৰৰ আয়োজন কৰে আনকি কোনো শিশুৱে বিদ্যালয়ত নামভৰ্তিৰ পৰা বঞ্চিত নহয় তাৰ বাবে ঘৰে ঘৰে নামভৰ্তি অভিযানো চলায়। ইয়াৰ উপৰিও সংখ্যালঘু ছাত্ৰ-ছাত্ৰীসকলক চৰকাৰী বৃত্তিৰ বাবে আবেদন কৰাত সহায় কৰে, লগতে সজাগতা আৰু প্ৰৱেশৰ মাজৰ ব্যৱধান দূৰ কৰে।
এই পদক্ষেপক অসাধাৰণ কৰি তোলাৰ আন এক কাৰণ হ’ল যে ই কোনো চৰকাৰী পুঁজি অবিহনে ১৩ বছৰতকৈও অধিক সময় ধৰি চলি আহিছে। প্ৰতিখন কিতাপ, প্ৰতিটো মাচুল, আৰু প্ৰতিটো আহাৰ আস্থা, বিশ্বাস আৰু সম্প্ৰদায়ৰ অৱদানৰ জৰিয়তে সম্ভৱ হৈছে।
এতিয়ালৈকে তনভীৰ আহমেদ আৰু তেওঁৰ সতীৰ্থসকলে প্ৰাথমিক বিদ্যালয়ৰ পৰা আৰম্ভ কৰি অভিযান্ত্ৰিক আৰু চিকিৎসা বিজ্ঞানৰ দৰে পেছাদাৰী পাঠ্যক্ৰমলৈকে ৬০০০ৰো অধিক শিশুৰ শিক্ষাৰ ক্ষেত্ৰত সহায় আগবঢ়াইছে। বৰ্তমান সমগ্ৰ ৰাঁচী আৰু চুবুৰীয়া অঞ্চলৰ প্ৰায় ২০০০ শিশুৱে তেওঁলোকৰ কাৰ্যসূচীৰ পৰা পোনপটীয়াকৈ উপকৃত হৈছে।
ফ্ৰেণ্ডছ অৱ উইকাৰ ছ’চাইটি (Friends of Weaker Society)ৰ কাহিনী কেৱল শিক্ষাৰ কথা নহয়—মানৱতাৰ ওপৰত বিশ্বাসৰ কথা। বন্ধুত্ব, সততা আৰু অধ্যৱসায়ে কেনেকৈ প্ৰগতিৰ পোহৰ নেদেখা ঠাইবোৰলৈ পোহৰ আনিব পাৰে, সেয়া ফ্ৰেণ্ডছ অৱ উইকাৰ ছ’চাইটিয়ে প্ৰদৰ্শন কৰিছে।
তনভীৰ আহমদ আৰু তেওঁৰ সংগীসকলে প্ৰমাণ কৰিছে যে যেতিয়া মানুহে শুদ্ধ উদ্দেশ্যেৰে একত্ৰিত হয়, তেতিয়া আটাইতকৈ ক’লা কোণবোৰো আশাৰ পোহৰেৰে জিলিকি উঠিব পাৰে। তেওঁলোকে শিক্ষাক আন্দোলনলৈ ৰূপান্তৰিত কৰিছে—আৰু বন্ধুত্বক সকলোতকৈ উজ্জ্বল পোহৰলৈ ৰূপান্তৰিত কৰিছে৷
