এহছান ফাজিলি / শ্ৰীনগৰ
জুন মাহৰ শেষত তৌছিফ আহমেদৰ পৰিয়ালে শ্ৰীনগৰৰ সন্নত নগৰত থকা নতুন ঘৰলৈ স্থানান্তৰিত হৈছে। প্ৰকৃত কাশ্মীৰী পৰম্পৰাত প্ৰথম দিনাৰ পৰাই চলি আছে ঘৰ-আদৰা পাৰ্টি। আত্মীয়, ওচৰ-চুবুৰীয়া আৰু বন্ধু-বান্ধৱীয়ে দিনটোৰ যিকোনো সময়তে পৰিয়ালটোক অভিনন্দন জনাবলৈ আহিছে। ঘৰৰ মহিলাসকলে “মুবাৰকবাদী” হিচাপে পেষ্ট্ৰি, কেক, বেকাৰী আৰু ফলৰ টোপোলা লৈ অহা অতিথিসকলক ৰেডিমেড কাবাব পৰিবেশন কৰি সুখী হৈছিল।
কিন্তু গোটেই জুলাই মাহত তেওঁলোকৰ পৰিয়ালত চলি থকা এই উৎসৱৰ অন্ত পৰিল ৩১ জুলাইত শ্ৰীনগৰ চহৰৰ বাহিৰৰ পৰা প্ৰথমবাৰৰ বাবে ১২০০ কিলোগ্ৰাম পচা মাংস জব্দ কৰাৰ লগে লগে। মজুত থকা কাবাববোৰ লগে লগে ডাষ্টবিনত পেলাই দিয়া হ’ল। “পৰিয়ালে এতিয়া স্থানীয় মাটন দোকানৰ পৰা ঘৰতে বনোৱা কিমাৰ কাবাব আৰু অতিথিসকলক ভজা কুকুৰা পৰিবেশন কৰে”, পৰিয়ালৰ এজন সদস্যই কয়। ই এক দীঘলীয়া প্ৰক্ৰিয়া৷
এই উন্মোচনৰ তিনি সপ্তাহতকৈও অধিক সময়ৰ পাছত কাশ্মীৰৰ মানুহে ফ্ৰ’জেন মাটন, চিকেন খাবলৈ এৰি নিজৰ ওচৰৰ মাটনৰ দোকানলৈ মুখ কৰিলে। ইয়াৰ ফলত উপত্যকাৰ সিপাৰৰ হোটেল আৰু ৰেষ্টুৰেণ্টত মাংস আৰু কুকুৰাৰ খাদ্যৰ বিক্ৰী হ্ৰাস পাইছে, কাৰণ মানুহে মাংসৰ উৎসৰ ওপৰত সন্দেহ প্ৰকাশ কৰিছে। বহু কাশ্মীৰী নিৰামিষভোজী হৈ পৰিছে, যিটো আগতে শুনা নাছিল।
এই ধাৰাটো ১ আগষ্টৰ পৰাই দেখা গৈছে, যেতিয়া খাদ্য সুৰক্ষা বিভাগ আৰু খাদ্য আৰু ঔষধ প্ৰশাসনে (এফ ডি এ) প্ৰথমবাৰৰ বাবে পচা মাংস জব্দ কৰাৰ বাতৰি প্ৰকাশ পাইছিল। শ্ৰীনগৰ আৰু কাষৰীয়া অঞ্চলৰ পৰা প্ৰায় ১৩০০০ কিলোগ্ৰাম পচা আৰু দুৰ্গন্ধময় মাংসৰ নমুনা, একাধিক পৰীক্ষাৰ বাবে প্ৰেৰণ কৰা হৈছে।
প্ৰতিনিধিত্বমূলক ফটো
প্ৰতিবেদন অনুসৰি কাশ্মীৰ হোটেল আৰু ৰেষ্টুৰেণ্ট মালিক সংস্থা (KHAROA)ত মাত্ৰ ১২ হাজাৰ হোটেল আৰু ৰেষ্টুৰেণ্ট পঞ্জীয়ন কৰা হৈছিল, আনহাতে প্ৰকৃত সংখ্যা হাজাৰ হাজাৰ হ'ব। অৰ্থাৎ খাদ্য (মাংস) পৰিবেশন কৰা হোটেল আৰু ৰেষ্টুৰেণ্টৰ অতি সংখ্যক নিয়ন্ত্ৰিত।
KHORA ৰ তথ্য অনুসৰি যোৱা তিনি সপ্তাহত কাশ্মীৰৰ হোটেল আৰু ৰেষ্টুৰেণ্টৰ বিক্ৰী প্ৰায় ৮০ শতাংশ হ্ৰাস পাইছে। ইয়াত পৰ্যবেক্ষণ কৰা হৈছে যে চলিত বৰ্ষত কাশ্মীৰত ২২ এপ্ৰিলৰ পহলগাম কাণ্ডৰ পিছত পচা মাংসৰ সমস্যাই বাণিজ্য আৰু ব্যৱসায়ৰ ক্ষেত্ৰত দ্বিতীয়টো বৃহৎ আঘাত। শেহতীয়াকৈ শ্ৰীনগৰত ইয়াৰ বিষয়ববীয়াসকলৰ এখন বৈঠকত সদস্যসকলে ভাৰতীয় খাদ্য সুৰক্ষা আৰু মানদণ্ড কৰ্তৃপক্ষৰ (এফ এছ এছ এ আই) কাষ চাপি অহাৰ সিদ্ধান্ত লয় যাতে অমান্য মাংস বিক্ৰীৰ লগত জড়িত হোটেলসমূহ যদি কোনোবা আছে তেন্তে চিনাক্ত কৰি তেওঁলোকৰ বাবে শাস্তি বিচাৰিব।
সদস্যসকলে “প্ৰকৃত” হোটেলসমূহে কিয় ক্ষতিগ্ৰস্ত হ’ব লাগিব পৰ্যবেক্ষণ কৰি স্বাভাৱিক ব্যৱসায়লৈ ঘূৰি অহাৰ বাবে সমস্যাটো সমাধানৰ বাবে তাৎক্ষণিকভাৱে আগবাঢ়ি যোৱাৰ পথ বিচাৰিছিল। “পচা মাংস জব্দ কৰাৰ পিছত প্ৰাৰম্ভিক দিনকেইটাত মাটন বিক্ৰী হঠাতে হ্ৰাস পাইছিল, যিটো পিছলৈ ক্ৰমান্বয়ে বৃদ্ধি পাইছিল”, শ্ৰীনগৰৰ মাটন ব্যৱসায়ী কেন্দ্ৰ নাওপোৰাৰ মাটন ব্যৱসায়ী শ্বাবিৰ আহমেদে আৱাজ-দ্য ভইচক জনায়।
“এতিয়া ৰেডিমেড বা ফ্ৰ’জেন মাংসৰ প্ৰস্তুতিৰ ওপৰত নিৰ্ভৰ কৰি মহিলা লোকে সতেজ মাটন আৰু কুকুৰাৰ সামগ্ৰীলৈ ঘূৰি আহিছে”, তেওঁ লগতে কয়। শ্বাবিৰ আহমেদে কয় যে এতিয়ালৈকে কাৰো বিৰুদ্ধে কোনো ব্যৱস্থা গ্ৰহণ কৰা হোৱা নাই, যদিও গোচৰ ৰুজু কৰা হৈছে আৰু দুজন ব্যক্তিক ৰখা হৈছে, আনহাতে এই যোগানৰ সৈতে জড়িত ডাঙৰ ডাঙৰ চক্ৰসমূহ মুক্তভাৱে ঘূৰি ফুৰিছে।
লগতে কৰ্তৃপক্ষৰ শিথিল পন্থাই এনে পৰিস্থিতিৰ সৃষ্টি কৰাৰ অভিযোগ উত্থাপন কৰে। এই ব্যৱসায় চৰকাৰৰ জ্ঞাতাৰ্থে বছৰ বছৰ ধৰি চলি আছে। ২০২৩ চনৰ জুনত চৰকাৰে জম্মু-কাশ্মীৰত মাটন বিক্ৰী নিয়ন্ত্ৰণহীন কৰিছিল, য’ত চৰকাৰে মাটনৰ হাৰ নিৰ্ধাৰণ কৰা নাই। ইয়াৰ ফলত পথৰ কাষৰ পৰম্পৰাগত টুজেৱালাছ (স্কেৱাৰত বাৰ্বিকিউ মাংস) বিশেষকৈ এই সুস্বাদু খাদ্যৰ বাবে জনপ্ৰিয় স্থান খায়াম চকত প্ৰভাৱ পৰিছে।
তেওঁ দুখ প্ৰকাশ কৰে যে অপেছাদাৰীসকলে ফ্ৰ’জেন মাটন আৰু কুকুৰাৰ পৰা ফাষ্ট ফুড (বাৰ্বিকিউ) যোগান ধৰিছে, যাৰ ফলত স্বাস্থ্যজনিত সমস্যাৰ সৃষ্টি হৈছে, কৰ্কট ৰোগীৰ সংখ্যা বৃদ্ধি পাইছে। “কাশ্মীৰৰ যুৱক-যুৱতীসকলৰ মাজত ড্ৰাগছৰ ভাবুকিৰ তুলনাত এইটো অধিক ভয়াবহ আৰু বিপজ্জনক হৈ পৰিছে”, তেওঁ কয়।
কাশ্মীৰ কচাই সংঘৰ সভাপতি খাজিৰ মহম্মদ ৰিগুৱে কয়, “আমি দৈনিক জম্মু-কাশ্মীৰৰ বাহিৰৰ বিভিন্ন ঠাইৰ পৰা পশুধন (ভেড়া) পৰিবহণ কৰোঁ আৰু এই ট্ৰাকসমূহে উপত্যকাটোত প্ৰৱেশ কৰাৰ আগতে ল’ৱাৰ মুণ্ডাত (জম্মু-শ্ৰীনগৰ ৰাষ্ট্ৰীয় ঘাইপথৰ চেকপোষ্ট) কোনো মৃত জীৱ-জন্তুৰ পৰীক্ষা কৰাটো নিশ্চিত কৰিবলৈ কৰ্তৃপক্ষক অৱগত কৰি আহিছো।"
জম্মু-কাশ্মীৰত জব্দ কৰা ফ্ৰ'জেন মাংস
তেওঁ কয় যে কাশ্মীৰ উপত্যকাত মাটন বিক্ৰী আৰু ফ্ৰ’জেন মাংসৰ প্ৰস্তুতিৰ মাজত কোনো সম্পৰ্ক নাই। ৰেগুৱে আৱাজ-দ্য ভইচক জনোৱা মতে, বিগত প্ৰায় তিনি সপ্তাহত দৈনিক ১৫০টা জীৱ-জন্তু (ভেড়া) কঢ়িয়াই নিয়া ৪০ৰ পৰা ৫০খনকৈ ট্ৰাক কাশ্মীৰ উপত্যকাত প্ৰৱেশ কৰে। “চলিত বিবাহৰ বতৰৰ প্ৰতি লক্ষ্য ৰাখি প্ৰতিদিনে প্ৰায় ৬০খন ট্ৰাকৰ সংখ্যা হ’ব লাগিছিল যদিও ফ্ৰ’জেন মাংসৰ সন্দেহজনক গতিবিধিয়ে যোগান হ্ৰাস কৰিছে”-তেওঁ কয়।
সপ্তম প্ৰজন্মৰ কচাই ৰিগুৱে কয় যে কাশ্মীৰৰ বাবে মাংস অপৰিহাৰ্য। “পূৰ্বতে চৰকাৰসমূহে শ্ৰীনগৰৰ তিনিটা বধশালাত মাটনৰ যোগান পৰীক্ষা কৰিছিল, যিবোৰ এতিয়া নাই। মাটনৰ চাহিদা আৰু যোগান বৃদ্ধিৰ লগে লগে এতিয়া আমাৰ ঠাইত বধশালা আছে”,ৰিগুৱে কয়।
কিন্তু স্থানীয় সংবাদ মাধ্যমৰ মতে বহু হোটেল মালিকে এই ট্ৰেণ্ডত এটা সুযোগ দেখিছে। কাৰণ তেওঁলোকে মাছৰুম কাবাবৰ দৰে পৰিবেশন কৰা ফিউজন খাদ্য সৃষ্টি কৰিছে আৰু কাশ্মীৰী নিৰামিষ খাদ্যৰ প্ৰচাৰ কৰিছে। ৰেষ্টুৰেণ্টৰ খাদ্যৰ ব্যৱসায় বন্ধ হৈ যোৱাৰ বিপৰীতে সাধাৰণ মানুহে মাটন কিনিবলৈ ভয় কৰে।
“সপ্তাহৰ পিছত সপ্তাহ ধৰি মোৰ পৰিয়ালে মাংস কিনা বন্ধ কৰি দিছিল কাৰণ আমি বিশ্বাস হেৰুৱাই পেলাইছিলো। আমি নিৰামিষ খাদ্যৰ ফালে মুখ কৰিলোঁ, আৰু সঁচা কথা ক’বলৈ গ’লে ই আমাক অধিক সতেজ কৰি তুলিছে। কিন্তু এই ট্ৰেণ্ঢে মাংস বিক্ৰেতাক বৃহৎ ক্ষতি কৰিছে।"- স্থানীয় কাশ্মীৰীৰ উদ্ধৃতিৰে গ্ৰেটাৰ কাশ্মীৰ-এ এইদৰে প্ৰকাশ কৰিছে।
