আৰ্ছলা খান/নতুন দিল্লী
স্বাধীনতা কেৱল ৰাজনৈতিক পৰিৱৰ্তন নহয়, ই আত্মসন্মান, পৰিচয় আৰু সংকল্পৰ প্ৰতীক। এই আত্মসন্মানৰ প্ৰতীক আছিল আমাৰ ত্ৰিৰংগা। যিয়ে বৰ্তমান আমাৰ পৰিচয় বহন কৰে।
কিন্তু আপুনি কেতিয়াবা ভাবিছেনে, এই ত্ৰিৰংগা কেতিয়া আৰু ক’ত প্ৰথমবাৰৰ বাবে উত্তোলন কৰা হৈছিল? কোনে আৰম্ভ কৰিছিল? আৰু সেই ঐতিহাসিক ক্ষণৰ সাক্ষী কোনে আছিল? আমাৰ ত্ৰিৰংগা প্ৰথমবাৰৰ বাবে উত্তোলন কৰোঁতে কেৱল এশ। কাপোৰ উত্তোলন কৰা নাছিল, বৰঞ্চ ই আছিল দাসত্বৰ শিকলি ছিঙি পেলোৱাৰ ঘোষণা।
কলকাতা: য'ত প্ৰথমবাৰৰ বাবে ত্ৰিৰংগা উত্তোলন কৰা হৈছিল
১৯০৬ চনৰ ৭ আগষ্ট তাৰিখে কলকাতাৰ পাৰ্চি বাগান চ'কত আনুষ্ঠানিকভাৱে প্ৰথমবাৰৰ বাবে ভাৰতীয় ত্ৰিৰংগা উত্তোলন কৰা হৈছিল। এই সময়ছোৱাত সমগ্ৰ দেশতে বংগ বিভাজন বিৰোধী আন্দোলন চলিছিল আৰু ব্ৰিটিছ শাসনৰ বিৰুদ্ধে স্বদেশী আন্দোলন তীব্ৰতৰ হৈ উঠিছিল। এই আন্দোলনৰ মাজতে ভাৰতীয় স্বাধীনতাৰ প্ৰতীক হিচাপে এখন জাতীয় পতাকাৰ প্ৰয়োজনীয়তা অনুভৱ কৰা হৈছিল।
১৯০৬ চনৰ পতাকা
এই ত্ৰিৰংগাৰ কল্পনা আৰু উত্তোলনৰ কৃতিত্ব সুৰেন্দ্ৰনাথ বেনাৰ্জী, বিপিন চন্দ্ৰ পাল, বাল গংগাধৰ তিলক আৰু আনন্দমোহন বসুৰ দৰে ৰাষ্ট্ৰবাদী নেতাসকলক দিয়া হয়। যিসকল এই ঐতিহাসিক মুহূৰ্তটোত উপস্থিত আছিল। ভাৰতীয় জাতীয় কংগ্ৰেছৰ সদস্যসকলৰ নেতৃত্বত অনুষ্ঠিত এই কাৰ্যসূচীত প্ৰায় ৫,০০০ দেশপ্ৰেমীয়ে অংশগ্ৰহণ কৰিছিল আৰু পতাকা উত্তোলন কৰা হৈছিল।
প্ৰথম ত্ৰিৰংগাখন কেনেকুৱা আছিল?
১৯০৬ চনত উত্তোলন হোৱা প্ৰথম ত্ৰিৰংগাখন আজিৰ জাতীয় পতাকাতকৈ যথেষ্ট পৃথক আছিল। ইয়াৰ তিনিটা ৰং আছিল:
ওপৰত সেউজীয়া ৰং
মাজত হালধীয়া ৰং
তলত ৰঙা ৰং
পতাকা উত্তোলনৰ এক দৃশ্য
পতাকাখনৰ সেউজীয়া ৰঙটোত পদুম ফুলৰ ডিজাইন অংকন কৰা হৈছিল। হালধীয়া অংশত 'বন্দে মাতৰম' লিখা আছিল আৰু ৰঙা ৰঙটোৰ ওপৰত সূৰ্য্য আৰু চন্দ্ৰ অংকন কৰা হৈছিল। এই পতাকা স্বাধীন ভাৰতৰ নহয়, স্বাধীনতা আন্দোলনৰ প্ৰতীক আছিল। এনে এক পৰিচয়ৰ দ্বাৰা ইংৰাজ শাসকসকলক প্ৰত্যাহ্বান জনোৱা হৈছিল আৰু ভাৰতীয়সকলক একতাৰ অনুভৱ প্ৰদান কৰা হৈছিল।
পতাকা উত্তোলনৰ পূৰ্বৰ সংগ্ৰাম
ত্ৰিৰংগা উত্তোলনৰ পৰিকল্পনা কেৱল এক প্ৰদৰ্শন নাছিল, এয়া আছিল ব্ৰিটিছ ৰাজৰ দমনমূলক নীতিৰ বিৰুদ্ধে বিদ্ৰোহৰ মুকলি ঘোষণা। এই সময়ত বংগ বিভাজনে সমগ্ৰ দেশখনকে জোকাৰি গৈছিল। জনতাৰ ক্ষোভ, বৰ্জন আৰু আন্দোলনৰ সোঁতত, সকলো ভাৰতীয়কে একত্ৰিত কৰিব পৰা এক সাধাৰণ প্ৰতীকৰ প্ৰয়োজন হৈছিল। ত্ৰিৰংগা উৰুৱাই দেশবাসীক এই বাৰ্তা দিয়া হৈছিল যে আমি কেৱল প্ৰতিবাদ কৰি থকা নাই, আমি স্বাধীনতাৰ দিশত দৃঢ় পদক্ষেপ গ্ৰহণ কৰিছো।
কোনে কোনে সমৰ্থন দিছিল:
এই ঐতিহাসিক মুহূৰ্তত ভাৰতীয় ৰাজনীতি আৰু সমাজৰ বহুতো নেতাই অংশগ্ৰহণ কৰিছিল। প্ৰধান নেতাসকলৰ ভিতৰত আছে:
বাল গংগাধৰ তিলক: যিয়ে "স্বৰাজ মোৰ জন্মগত অধিকাৰ" বুলি শ্লোগান দিছিল।
বিপিন চন্দ্ৰ পাল: যাক "লোকমান্য" বুলি কোৱা হৈছিল আৰু যি গৰাম দলৰ প্ৰধান নেতা আছিল।
অৰবিন্দ ঘোষ: যি পিছলৈ আধ্যাত্মিক পথৰ অনুসৰণ কৰিছিল, কিন্তু তেতিয়া তেওঁ আছিল এজন বিপ্লৱী চিন্তাবিদ।
সুৰেন্দ্ৰনাথ বেনাৰ্জী: সুৰেন্দ্ৰনাথ বেনাৰ্জীয়ে সংবাদ মাধ্যম আৰু ৰাজহুৱা মঞ্চত ব্ৰিটিছ চৰকাৰক প্ৰত্যাহ্বান জনাইছিল।
বাল গংগাধৰ তিলক, বিপিন চন্দ্ৰ পাল, অৰবিন্দ ঘোষ আৰু সুৰেন্দ্ৰনাথ বেনাৰ্জী
ইয়াৰ উপৰিও বহু যুৱক-যুৱতী, ছাত্ৰ-ছাত্ৰী, মহিলা কৰ্মী আৰু সমাজ সংস্কাৰক সহস্ৰাধিক লোকে এই অনুষ্ঠানত অংশগ্ৰহণ কৰে। এয়া কেৱল এখন পতাকাৰ উদযাপন নাছিল, বৰঞ্চ ভাৰতীয় চেতনাৰ ৰাজহুৱা ঘোষণাও আছিল।
স্বাধীনতাৰ দিশত এক প্ৰতীকী যাত্ৰা
প্ৰথম উত্তোলনৰ পিছত ত্ৰিৰংগাখনৰ বহু পৰিবৰ্তন হৈছিল। ১৯২১ চনত পিংলি ভেংকায়াই মহাত্মা গান্ধীৰ নিৰ্দেশত এখন নতুন ডিজাইন প্ৰস্তুত কৰে, য'ত বগা, সেউজ আৰু ৰঙা ৰঙৰ ওপৰত এটা চকা অংকন কৰা হৈছিল। তেতিয়াৰে পৰা কংগ্ৰেছৰ অধিৱেশনত এই পতাকা ব্যৱহাৰ কৰা হৈছিল।
১৯৪৭ চনৰ ২২ জুলাই তাৰিখে সংবিধান সভাই বৰ্তমানৰ ত্ৰিৰংগাক ভাৰতৰ ৰাষ্ট্ৰীয় পতাকা হিচাপে গ্ৰহণ কৰে। য'ত কমলা, বগা, সেউজীয়া আৰু অশোক চক্ৰৰ সৈতে আমাৰ পৰিচয় গঢ় লৈ উঠিছে।
১৯০৬ চনৰ পৰা ১৯৪৭ চনৰ পতাকা
প্ৰথমটো ঢৌ
১৯০৬ চনত কলকাতাত প্ৰথমবাৰৰ বাবে ত্ৰিৰংগা উত্তোলন কৰা দিনা কেৱল ৰাজনৈতিক প্ৰতিবাদ নাছিল। এয়া আছিল নতুন ভাৰতৰ আৰম্ভণি। এই মুহূৰ্তই স্বাধীনতা সংগ্ৰামক গতি প্ৰদান কৰিছিল, জনসাধাৰণক একত্ৰিত কৰিছিল আৰু এই কথা নিশ্চিত কৰিছিল যে এদিন এই পতাকাখন লালকিল্লাৰ প্ৰাচীৰতো উৰিব।
আজি, যেতিয়া আমি ত্ৰিৰংগাখন দেখা পাওঁ, সেয়া এখন কেৱল কাপোৰৰ টুকুৰা নহয়। কলকাতাৰ সেই ঐতিহাসিক মুহূৰ্তত যি অসংখ্য লোকৰ কান্দোন, ত্যাগ আৰু সংকল্পৰ প্ৰথম প্ৰকাশ হৈছিল, তাৰ এক জীৱন্ত প্ৰমাণ।
