অনিকা মহেশ্বৰী / নতুন দিল্লী
কলকাতাৰ দুৰ্গা পূজা দেশৰ আন ঠাইৰ উৎসৱসমূহৰ পৰা সদায় পৃথক। অতীত, বৰ্তমান আৰু ভৱিষ্যতৰ অনন্য বিষয়বস্তু গ্ৰহণ কৰি এই উৎসৱ কেৱল ধৰ্মীয় আস্থাৰ প্ৰতীক হৈয়েই ৰোৱা নাই, ই এক সাংস্কৃতিক বিপ্লৱৰ ৰূপো লৈছে।
আনন্দৰ এই চহৰত দুৰ্গা পূজাৰ উদযাপনে এক প্ৰতিযোগিতামূলক মনোভাৱৰ সৃষ্টি কৰে, য'ত প্ৰতিখন পূজা সমিতিয়ে পূৰ্বতকৈ অধিক অনন্য, কল্পনাপ্ৰসূত আৰু দৰ্শনীয় প্ৰদৰ্শন আগবঢ়াবলৈ চেষ্টা কৰে। কলকাতাৰ পূজা মণ্ডপসমূহত কোনো বিষয়বস্তু অতিশয় অপৰম্পৰাগত বা অসম্ভৱ বুলি ধৰা নহয়।
সুৰুচি সংঘৰ পূজা পণ্ডলত স্বাধীনতা সংগ্ৰামী আৰু আন্দোলনৰ দৃশ্যৰ লগতে গুৰুত্বপূৰ্ণ পৰিঘটনাৰ ওপৰত বাংলা গ্ৰন্থৰ কিছু অংশও সন্নিবিষ্ট কৰা হৈছে
ইয়াত সৃষ্টিশীলতাই প্ৰতিবাৰেই দৰ্শনাৰ্থীসকলক আশ্চৰ্যচকিত কৰি তোলে। এই বছৰৰ দুৰ্গা পূজা ২৭ ছেপ্টেম্বৰৰ পৰা ২ অক্টোবৰলৈ অনুষ্ঠিত হৈছে। কিন্তু ষষ্ঠীৰ পিছৰে পৰা সমগ্ৰ চহৰখনত পূজা মণ্ডপসমূহত যথেষ্ট ভিৰ দেখা গৈছে। বৰষুণ সত্ত্বেও মণ্ডপত মানুহৰ সংখ্যা হ্ৰাস পোৱা নাই।
উল্লেখ্য যে, এইবাৰ বহুতো পূজা মণ্ডপৰ বিষয়বস্তুৱে ৰাজনৈতিক বা সাম্প্ৰতিক ৰাজনৈতিক পৰিৱেশৰ ওপৰত প্ৰতিক্ৰিয়া প্ৰকাশ কৰিছে। দ্য হিন্দুৰ এক বাতৰি অনুসৰি, গৃহমন্ত্ৰী অমিত শ্বাহে ২৬ ছেপ্টেম্বৰত সন্তোষ মিত্ৰ স্কোৱাডৰ পেণ্ডেল উদ্বোধন কৰে। এই মেলাৰ বিষয়বস্তু হৈছে জম্মু আৰু কাশ্মীৰৰ পহলগামত সন্ত্ৰাসবাদীৰ আক্ৰমণৰ প্ৰত্যুত্তৰত চলা এক সামৰিক অভিযান 'অপাৰেশ্যন সেন্দুৰ'। পেণ্ডেলখন কাশ্মীৰৰ পাহাৰবোৰৰ দৰে সজোৱা হৈছে, আৰু ত্ৰিৰংগাৰ আকাৰবোৰ ইয়াৰ ছাদত খোদিত কৰা হৈছে।
জগত মুখাৰ্জী পাৰ্কত, ভৱিষ্যতৰ এআই প্ৰধান জগতখনৰ আভাসেৰে পূজা মণ্ডপ নিৰ্মান
এটা ৩ মিনিটৰ লাইট এণ্ড ছাউণ্ড শ্ব'ত অপাৰেশ্যন সেন্দুৰ প্ৰদৰ্শন কৰা হৈছে, য'ত টেংকৰ পৰা ধোঁৱা আৰু শব্দ ওলাইছে। শিল্পীসকলে জম্মু-কাশ্মীৰৰ সন্ত্ৰাসবাদী আক্ৰমণৰ নিহত পশ্চিমবংগৰ দুজন পৰ্যটকৰ কাহিনীও মঞ্চস্থ কৰিছে। তেওঁলোক হ'ল বিতান অধিকাৰী আৰু সমীৰ গুহ।
একেদৰে, দক্ষিণ কলকাতাৰ সমাজ সেবী সংঘৰ দ্বাৰা প্ৰস্তুত কৰা পেণ্ডেলে এক গুৰুত্বপূৰ্ণ ৰাজনৈতিক বাৰ্তা দিয়ে। এই পেণ্ডেলৰ বিষয়বস্তু হৈছে 'পাথাৰ পাঞ্চালী ১৯৪৬', যিটো কলকাতাক জোকাৰি যোৱা সেই বছৰৰ সাম্প্ৰদায়িক হিংসাৰ কথা স্মৰণ কৰে। এই পেণ্ডেলটোৱে লেক ভিউ ৰোড নামৰ পুৰণি চুবুৰীয়াৰ কাহিনী বৰ্ণনা কৰে, য'ত জনতাই একত্ৰিত হৈ সহায় কৰিছিল। এই পেণ্ডেলে সাম্প্ৰদায়িকতাৰ বিৰুদ্ধে আৰু মানৱীয় ঐক্যৰ সমৰ্থনত এক আৱেগিক আহ্বান দাঙি ধৰে।
বেহালা ফ্ৰেণ্ডছে গাজাত চলি থকা মানৱীয় সংকট আৰু ১৯৪৩ চনত বংগত হোৱা দুৰ্ভিক্ষক এইবাৰৰ দুৰ্গা পূজাৰ বিষয়বস্তু হিচাপে বাছি লৈছে
মুৰ্ছিদাবাদৰ বেহেৰামপুৰত থকা খাগৰা শ্মশান ঘাট দুৰ্গা পূজা সমিতিয়ে 'বিনাশ' থিমৰ জৰিয়তে দৰ্শনাৰ্থীৰ দৃষ্টি আকৰ্ষণ কৰিছে। ইয়াত মহীষাসুৰক আমেৰিকাৰ প্ৰাক্তন ৰাষ্ট্ৰপতি ড'নাল্ড ট্ৰাম্পৰ ৰূপত দেখুওৱা হৈছে, যাক ভাৰতৰ সাৰ্বভৌমত্বৰ প্ৰতি ভাবুকি বুলি গণ্য কৰা হয়। একেদৰে, খাগৰা সাধক নৰেন্দ্ৰ স্মৃতি সংঘই বাংলাদেশৰ মূৰব্বী মহম্মদ ইউনুছ আৰু পাকিস্তানৰ প্ৰধান মন্ত্ৰী শ্বাহবাজ শ্বৰীফৰ দৰে চৰিত্ৰবোৰক মহীষাসুৰৰ ৰূপত প্ৰদৰ্শন কৰিছে। এই পেণ্ডেলসমূহ জাতীয়তাবাদী আৱেগৰে পৰিপূৰ্ণ।
কিছুমান পেণ্ডেলে ভাৰতৰ ঐতিহাসিক গৌৰৱ আৰু কাৰিকৰী ভৱিষ্যতক কেন্দ্ৰ কৰি গঢ়ি তুলিছে। অৰ্জুনপুৰ আমৰা সবাই ক্লাবে 'মুখামুখি' শীৰ্ষক বিষয়বস্তু বাছনি কৰিছে, য'ত দেৱী দুৰ্গাৰ প্ৰতিমূৰ্তিটো ষ্টেইনলেছ ষ্টীলৰ ফিউচাৰিষ্টিক আৰ্চত সজ্জিত হৈ আছে। সমগ্ৰ পেণ্ডেলখন গতিশীল কলা, ঘুৰি থকা গাঁথনি আৰু আধুনিক স্থাপত্যৰে সজাই তোলা হৈছে।
কলকাতাৰ সন্তোষ মিত্ৰ চৌহদত অপাৰেচন সিন্দুৰ থিমৰ লাইট এণ্ড চাউণ্ড শ্ব’ৰ আয়োজন কৰা হয়
উত্তৰ কলকাতাৰ এটা পেণ্ডেলত "কৃত্ৰিম বুদ্ধিমত্তা" বিষয়ক মুখ্য আকৰ্ষণ হিচাপে লোৱা হৈছে। ইয়াত চ্যাটজিপিটিৰ দ্বাৰা সৃষ্টি কৰা ছবি, বিশাল কীব'ৰ্ড, জ্বলি থকা লাইট আৰু মানৱ আকৃতিৰ ৰবটবোৰ দৰ্শকৰ আকৰ্ষণৰ কেন্দ্ৰবিন্দু হৈছে। ই প্ৰযুক্তি আৰু সংস্কৃতিৰ এক বিস্ময়কৰ সংমিশ্ৰণ।
ইফালে, আন এটা পেণ্ডেলত ৭০ দশকৰ চুপাৰহিট ছবি 'শ্বোলে'লৈ শ্ৰদ্ধাঞ্জলি জ্ঞাপন কৰা হৈছে। আয়োজকসকলে শ্বোলেৰ পোষ্টাৰ, বাতৰি কাকতৰ কাটিং আৰু আৰ ডি বৰ্মনৰ সংগীতে এটা সজীৱ চিনেমাটিক অভিজ্ঞতা প্ৰদান কৰিছিল।
অতীত আৰু ভৱিষ্যতৰ ওপৰত ভিত্তি কৰি নিৰ্মান কৰা এখন পূজা
আয়োজকসকলে একক স্ক্ৰীণ থিয়েটাৰৰ ধীৰে ধীৰে বিলুপ্তি আৰু ওটিটিৰ প্ৰভাৱৰ ওপৰত প্ৰশ্ন উত্থাপন কৰে। চলাত বাগান লোহাপট্টীৰ দৰে পেণ্ডেলসমূহে বঙালী ভাষাৰ বিকাশৰ বিষয়বস্তু তুলি ধৰিছে। দ্য ফেডাৰেলৰ বাতৰি অনুসৰি, ইয়াত উত্তৰ কলকাতাৰ ঐতিহাসিক চিত্ৰ আৰু জীৱনশৈলীক প্ৰদৰ্শন কৰা হৈছে।
আনহাতে, পল্লী ৬৬ৰ পেণ্ডেল থিয়ামৰ ওপৰত আধাৰিত হৈছে। ইয়াত কেৰালাৰ শিল্পীসকলে পৰম্পৰাগত নৃত্য পৰিৱেশন কৰে। দেৱতা আৰু পূৰ্বপুৰুষক পূজা কৰা থিয়ামে এই পেণ্ডেলক আৰু অধিক বিশেষ কৰি তুলিছে। এই সকলো প্ৰচেষ্টাৰ ফলত কলকাতা নিঃসন্দেহে ভাৰতৰ সৃজনীশীল আৰু চিন্তাৰ উদ্রেককাৰী দুৰ্গা পূজাৰ কেন্দ্ৰবিন্দুত পৰিণত হৈছে।
ড'নাল্ড ট্ৰাম্পক মহিষাসুৰৰূপে উপস্থাপন কৰাৰ পৰা আৰম্ভ কৰি এআইৰ জৰিয়তে বিশ্বজনীন উদ্বেগসমূহক আওকাণ কৰি কলকাতাই প্ৰমাণ কৰিছে যে ই কেৱল পৰম্পৰাগতক ৰক্ষা নকৰে, বৰঞ্চ ভৱিষ্যতৰ দিশসমূহকো লক্ষ্য ৰাখে।
