নতুন দিল্লী
৮৯ বছৰ বয়তো গুলজাৰৰ সৃষ্টিৰাজি থমকি ৰোৱা নাই। শেহতীয়াকৈ সন্মানীয় জ্ঞানপীঠ বঁটা লাভ কৰা বলীউদৰ প্ৰখ্যাত সংগীতজ্ঞজনে ৰাষ্ট্ৰীয় সংবাদ মাধ্যমৰ সৈতে হোৱা এক কথোপকথোনত কয় যে সাহিত্য জগতৰ মানুহে তেওঁক সাধাৰণে চলচ্চিত্ৰ ক্ষেত্ৰৰ ব্যক্তি বুলি গণ্য কৰে বাবে সাহিত্য ক্ষেত্ৰত সৰ্বশ্ৰেষ্ঠ বঁটা লাভ কৰাৰ বিষয়টো গ্ৰহণ কৰাত অলপ অসুবিধা হৈছে।
কথোপকথোনৰ নিৰ্বাচিত অংশ তলত আগবঢ়োৱা হ'লঃ
প্ৰশ্নঃ শিখ হিচাপে আপুনি উৰ্দু ভাষাৰ প্ৰতি থকা প্ৰেম কেনেকৈ বুজাব?
উত্তৰঃ উৰ্দু মোৰ প্ৰিয় ভাষা। যোগাযোগৰ মাধ্যম হিচাপে ইয়াতকৈ ভাল কোনো উপায় মই আৰু নাজানো। মোৰ লেখাবোৰ, আনকি মোৰ ডায়েৰীখনো উৰ্দু ভাষাত লিখা হৈছে। মই দেৱনাগৰী, বাংলা আৰু ইংৰাজী ভাষাতো লিখিব পাৰো, কিন্তু উৰ্দুৰ দৰে সাৱলীলভাৱে নহয়।
মই সুখী কাৰণ লেখাৰ বাবে মই এই সন্মানীয় বঁটা লাভ কৰিছো। আপুনি নিশ্চয় জানে যে লিখা-মেলা মোৰ প্ৰধান আবেগ। এখন কিতাপ সদায় ছবিতকৈ অধিক গুৰুত্বপূৰ্ণ আৰু পৰিপূৰ্ণ।
কিতাপ লিখাত মই কেতিয়াও কোনো ক্ৰুটি ৰখা নাই। যদিও এখন ছবিৰ সৈতে মই এবাৰতে কোটি কোটি হৃদয় স্পৰ্শ কৰিব পাৰো, তথাপি এখন কিতাপ মোৰ বাবে ছবিতকৈ বহুত বেছি গুৰুত্বপূৰ্ণ। লেখাৰ মাধ্যমটোৱেই হৈছে সৃষ্টিশীলতাৰ আটাইতকৈ স্বতন্ত্ৰ, সম্পূৰ্ণ আৰু স্ব-নিৰ্ভৰশীল ৰূপ।
লিখিতভাৱে কেতিয়াও কথাবোৰ ভুল হোৱাৰ অভিযোগ কৰিব নোৱাৰি। ভাল হওক বা বেয়া হওক, নিজৰ সৃষ্টিশীলতাক সমৰ্থন কৰিব লাগিব।
প্ৰশ্নঃ চিনেমাৰ লগত জড়িত থকাৰ বাবেই আপোনাৰ সাহিত্যিক ৰচনাৰ বাবে বৃহত্তৰ পাঠক সংখ্যা লাভ কৰিবলৈ সক্ষম হোৱা বুলি অনুভৱ কৰেনে?
উত্তৰঃ মই তেনেকৈয়ে ক’ম। কিন্তু মোৰ চিনেমালৈ আহি মানুহে মোৰ কিতাপ পঢ়ে নে মোৰ কিতাপ পঢ়াৰ পিছত মোৰ চিনেমা চাই, সেয়া কোৱাটো কঠিন।
প্ৰশ্নঃ উৰ্দু ভাষাৰ প্ৰতি আপোনাৰ আগ্ৰহ কেনেকৈ বুজাব ?
উত্তৰঃ ইয়াৰ কৃতিত্ব মই দুজন ব্যক্তিক দিব বিচাৰো। এজন হৈছে মোক লিখিবলৈ উৎসাহিত কৰা পাকিস্তানৰ আহমেদ নদীম কাজমী আৰু আনজন হৈছে উৰ্দু সমালোচক গোপী চান্দ নাৰং। মোৰ কাহিনীবোৰত প্ৰথম মন্তব্য দিয়া সকলৰ ভিতৰত নাৰং চাহাবো আছিল। তেওঁ মোক সদায় উৎসাহিত কৰিছিল।
প্ৰশ্নঃ উৰ্দুৰ প্ৰতি আপোনাৰ আগ্ৰহ কেনেকৈ গঢ় লৈ উঠিল?
উত্তৰঃ পঞ্জাৱত মই স্কুলত শিকি অহা প্ৰথম ভাষাটোৱেই আছিল উৰ্দু। প্ৰতিজন ল'ৰা শিশুৱে পাঞ্জাবীৰ পৰিৱৰ্তে প্ৰথম ভাষা হিচাপে উৰ্দু ভাষা অধ্যয়ন কৰিছিল। আনকি পাঞ্জাবী ভাষাও উৰ্দু লিপিত লিখা হৈছিল আৰু আজিও পাকিস্তানত উৰ্দু ভাষাত লিখা আছে। আমোদজনক কথাটো হ’ল, পঞ্জাৱৰ মহিলাসকলে হিন্দী অধ্যয়ন কৰিছিল, যাৰ ফলত স্বামী-স্ত্ৰীয়ে চিঠিৰ জৰিয়তে ইজনে সিজনৰ লগত পোনপটীয়াকৈ যোগাযোগ কৰিব পৰা নাছিল।
প্ৰশ্নঃ উৰ্দু ভাষা মৃত্যুমুখী হৈছে বুলি আপুনি ভাবে নেকি ?
উত্তৰঃ ভাষাটোৰ মৃত্যু হোৱা নাই, আচলতে লিপি সলনি হৈছে। মই কোৱাৰ দৰে বিভাজনৰ পূৰ্বে পঞ্জাৱ আৰু উত্তৰৰ কেইবাখনো ৰাজ্যত উৰ্দু আছিল গ্ৰহণযোগ্য ভাষা। কিন্তু যোৱা ৫০ বছৰত ভাৰতত পাঞ্জাবী গুৰমুখী ভাষাত লিখাৰ বিপৰীতে পাকিস্তানত পাৰ্চী ভাষাত লিখা অব্যাহত আছে।
আমাৰ চিনেমাত কথিত ভাষাৰ ৭০ৰ পৰা ৮০ শতাংশই উৰ্দু। গতিকে ভাষাটো মৃত্যুমুখত পৰা নাই। আচলতে গান্ধীজীয়ে এবাৰ আমি উৰ্দুক হিন্দুস্তানী বুলি ক’বলৈ পৰামৰ্শ দিছিল। মই ভাবো যে ই এক অতি বুদ্ধিমানৰ পৰামৰ্শ আছিল। উৰ্দু হিন্দুস্তানৰ ভাষা, গতিকে হিন্দীৰ বিপৰীতে উৰ্দুক উপস্থাপন কৰাটো বন্ধ কৰোঁ আহক।
প্ৰশ্নঃ হিন্দীৰ দৰেই উৰ্দু কথিত ভাষা বুলি আপুনি অনুভৱ কৰেনে ?
উত্তৰঃ এই ক্ষেত্ৰত কেইবাটাও উদাহৰণ দিব পাৰো। শ্বাবানা আজমি আৰু নাছিৰুদ্দিন শ্বাহে উৰ্দু লিখিব নোৱাৰে। কিন্তু মীৰুটৰ নাছিৰে মোৰ ধাৰাবাহিকখনত মিৰ্জা গালিবৰ চৰিত্ৰত অতি ফলপ্ৰসূ চৰিত্ৰত অভিনয় কৰিছিল। দুয়োজনে সুন্দৰকৈ উৰ্দু ভাষা কয়।আধুনিক ভাৰতত দেৱনাগিৰী কেৱল হিন্দী ভাষাৰ যোগাযোগৰ মাধ্যম নহয়, ই আমাৰ দেশত উৰ্দু ভাষাৰো যোগাযোগৰ মাধ্যম।
