বিদুষী গৌৰ/ লক্ষ্ণৌ
ভাৰতৰ অন্যতম উদীয়মান হকী তাৰকা মুমতাজ খানৰ জীৱন কাহিনী পঢ়ি বলীউডৰ বায়’পিকলৈ ৰূপান্তৰিত হ’বলৈ অপেক্ষা কৰি থকা চিত্ৰনাট্যৰ দৰে অনুভৱ হয়। লক্ষ্ণৌৰ ব্যস্ত ৰাজপথৰ পৰা আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় হকী গ্ৰাউণ্ডলৈ তেওঁৰ অধ্যৱসায়, ত্যাগ আৰু প্ৰতিভাৰ যাত্ৰা বাস্তৱ জীৱনৰ বাবে এক 'চক দে' মুহূৰ্ত।
২০১৮ চনৰ বুয়েনছ আয়াৰ্ছ যুৱ অলিম্পিকত বিস্ময়কৰ ১০টা গ’ল দি ভাৰতে ৰূপৰ পদক লাভ কৰাত সহায় কৰি মুমতাজে প্ৰথমবাৰৰ বাবে ৰাষ্ট্ৰীয় প্ৰেক্ষাপটত দৃষ্টি আকৰ্ষণ কৰিছিল। খেলপথাৰত তেওঁৰ প্ৰাণ চঞ্চলতা, নিখুঁততা আৰু স্বাভাৱিক প্ৰবৃত্তিয়ে তেতিয়াৰ পৰাই তেওঁক ভাৰতীয় মহিলা হকীৰ অন্যতম আশাব্যঞ্জক ফৰৱাৰ্ড হিচাপে প্ৰতিষ্ঠা কৰিছে।
আঠজন ভাই-ভনীৰে ভৰি থকা এটা পৰিয়ালত জন্মগ্ৰহণ কৰা মুমতাজে লক্ষ্ণৌৰ কেণ্ট লোকেলিটিৰ এটা সৰু কোঠাৰ ঘৰত ডাঙৰ-দীঘল হৈছিল। এসময়ত চাইকেল ৰিক্সা চালক হাফিজ খানে পিছলৈ পৰিয়ালটো পোহপাল দিবলৈ সৰু পাচলিৰ ষ্টল এটা স্থাপন কৰে।
খেলি থকা সময়ত মুমতাজ
মুমতাজেও নিজৰ ভাই-ভনীৰ দৰেই নিয়মিতভাৱে দেউতাকৰ পাচলিৰ দোকানত সহায় কৰিছিল। তেওঁলোকৰ জীৱন অতি কঠিন আছিল, কিন্তু তেওঁলোক কেতিয়াও আশাহীন নাছিল।
২০১১ চনত স্কুলৰ দৌৰৰ সময়ত প্ৰশিক্ষক নীলম ছিদ্দিকীয়ে প্ৰথমবাৰৰ বাবে তেওঁৰ ক্ৰীড়াৰ সম্ভাৱনা লক্ষ্য কৰিছিল। মুমতাজে কয় “নীলম মেমে মোৰ দেউতাৰ ওচৰলৈ আহি মোক হকী খেলিবলৈ দিবলৈ আহ্বান জনাইছিল। সেই সময়ত মই বহু কষ্টেৰে গম পাইছিলোঁ যে এই খেলবিধ কি। কিন্তু এবাৰ খেলিবলৈ আৰম্ভ কৰাৰ পিছত মই গম পাইছিলোঁ যে মই মোৰ জীৱনত এইটোৱেই কৰিব বিচাৰো।"
উল্লেখ্য যে, ২১ বছৰীয়া মুমতাজে ভাৰতীয় জুনিয়ৰ মহিলা হকী দলৰ হৈ ফৰৱাৰ্ড পজিচনত খেলে আৰু দক্ষিণ আফ্ৰিকাৰ পটচেফষ্ট্ৰুমত অনুষ্ঠিত হ’বলগীয়া জুনিয়ৰ মহিলা হকী বিশ্বকাপত দেশক প্ৰতিনিধিত্ব কৰিছে। তেওঁ কয়, ‘মোক ভাৰতৰ হৈ খেলা দেখিবলৈ পোৱাটো মোৰ দেউতাৰ সপোন আছিল। এই প্ৰতিযোগিতাখনত মই মোৰ শ্ৰেষ্ঠখিনি উজাৰি দিব বিচাৰো আৰু তেওঁক গৌৰৱান্বিত কৰিব বিচাৰো।'
প্ৰধানমন্ত্ৰীৰ সৈতে মুমতাজ
তেওঁৰ সাফল্যৰ তালিকাখন অতি আকৰ্ষণীয়। সেয়া হৈছেঃ ২০১৬ চনৰ অনূৰ্ধ্ব-১৮ এছিয়া কাপত ব্ৰঞ্জৰ পদক, ২০১৮ চনৰ ছয় ৰাষ্ট্ৰৰ আমন্ত্ৰণমূলক প্ৰতিযোগিতাত ৰূপৰ পদক, কেণ্টৰ ফিটজেৰাল্ড অনূৰ্ধ্ব-২১ আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় চতুৰ্দেশীয় প্ৰতিযোগিতাত সোণৰ পদক, আৰু ২০২২ চনত তেওঁক হকী ইণ্ডিয়াৰ শ্ৰেষ্ঠ প্ৰতিভাৱান খেলুৱৈৰ বাবে অসুন্ত লাকৰা বঁটাৰে সন্মানিত কৰা হয়।
ডাঙৰ ভনীয়েক ফাৰাহে কয়, "আমি গোটেই জীৱন সংগ্ৰাম কৰি আহিছো, কিন্তু ভাৰতীয় জাৰ্চি পিন্ধা মুমতাজক দেখি এনে লাগে যেন আমাৰ সকলো ত্যাগৰ মূল্য লাভ কৰিছো।"
আন এগৰাকী ভগ্নী ৰোহীয়ে লগতে কয়, "শিশুতে আমি সদায় তেওঁৰ আবেগ দেখিছিলো। কিন্তু তেওঁ বিদেশলৈ উৰা মাৰি দেশৰ হৈ খেলি থকাটো এতিয়াও সপোন যেন লাগে।” হাফিজ নথকা সময়ত প্ৰায়ে শাক-পাচলিৰ ষ্টলটো পৰিচালনা কৰা তেওঁলোকৰ মাতৃ কাইজাৰ জাহানে গৌৰৱেৰে কয়, “আমি কেতিয়াও এই কথা কল্পনা কৰা নাছিলো। আমি মাত্ৰ কঠোৰ পৰিশ্ৰম কৰি ল’ৰা-ছোৱালীক সহায় কৰিছিলোঁ।”
পদক প্ৰদৰ্শনৰ সময়ত মুমতাজ
আজি মুমতাজ কেৱল পৰিয়ালৰ অধ্যৱসায়ৰ প্ৰতীক নহয়, পৰিৱৰ্তিত ভাৰতৰো প্ৰতীক, য’ত সাধাৰণ পৰিয়ালৰ প্ৰতিভাইও বিশ্বৰ মঞ্চলৈ উন্নীত হয়। মুমতাজৰ লক্ষ্য বহু দূৰ যদিও তেওঁৰ তাৎক্ষণিক গুৰুত্ব হৈছে জুনিয়ৰ বিশ্বকাপৰ ওপৰত। তেওঁ কয়, “এটা সময়ত এখোজকৈ আগবঢ়াত মই বিশ্বাসী। মোৰ সপোন ভাৰতৰ হৈ ছিনিয়ৰ পৰ্যায়ত পদক লাভ কৰা। সেইটোৱেই হ’ব মোৰ পিতৃ-মাতৃ আৰু মোক বিশ্বাস কৰা প্ৰতিজন ব্যক্তিৰ প্ৰতি মোৰ প্ৰকৃত শ্ৰদ্ধাঞ্জলি।”
দক্ষিণ আফ্ৰিকাৰ পটচেফষ্ট্ৰুমত ভাৰতৰ পতাকা উৰি থকাৰ সময়তে লক্ষ্ণৌৰ ঠেক গলিৰ পৰা আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় হকী খেলপথাৰলৈ মুমতাজ খানৰ যাত্ৰাই এই কথা শিকাই যে আবেগ, অনুশাসন আৰু সঠিক সমৰ্থনৰ সহায়ত সকলো সপোন সাৰ্থক হোৱাটো নিশ্চিত।
