ডেনিছ আলী/ বাৰামুল্লা
এটা সময়ত তেওঁ আছিল কাশ্মীৰৰ হিংসাত্মক প্ৰতিবাদৰ অংশ। উত্তৰ কাশ্মীৰৰ বাৰামুল্লা জিলাৰ গৃহ চহৰ শ্বীৰি (Sheeri)ৰ সংকীৰ্ণ পথত শিল নিক্ষেপ কৰিছিল। ৱাজাহাট ফাৰুক ভাট নামৰ এই যুৱকজন এতিয়া পৰিৱৰ্তন আৰু আশাৰ উজ্জ্বল উদাহৰণ হিচাপে থিয় দিছে।
এটা সাধাৰণ পৰিয়ালত জন্মগ্ৰহণ কৰা ৱাজাহাট কাশ্মীৰৰ আন যুৱ প্ৰজন্মৰ দৰে বিভ্ৰান্ত আৰু ক্ষুব্ধ আছিল। পৰিস্থিতিয়ে তেওঁক সংঘাত আৰু অশান্তিৰ মাজলৈ টানি নিছিল। কিন্তু সেই পথত থিয় হোৱাৰ পৰিৱৰ্তে তেওঁ নিজৰ জীৱন সলনি কৰিলে।
আজি ফাৰুক ৱাজাহাট ছেভ য়ুথ ছেভ ফিউচাৰ (SYSF)ৰ প্ৰতিষ্ঠাপক। ই এক স্থানীয় পদক্ষেপ যিয়ে হাজাৰ হাজাৰ কাশ্মীৰী যুৱক-যুৱতীক সহায় কৰিছে। ক্ৰীড়া, শিক্ষা, পৰামৰ্শ, উগ্ৰবাদ বিৰোধী কাৰ্যসূচী আৰু সজাগতা কাৰ্যসূচীৰ জৰিয়তে এছৱাইএছএফ-এ অনেকৰ জীৱন পৰিৱৰ্তন কৰি আছে।
ফাৰুক ৱাজাহাটৰ লক্ষ্য অতি স্পষ্ট আৰু শক্তিশালীঃ কাশ্মীৰৰ শান্তিপূৰ্ণ আৰু উন্নত ভৱিষ্যৎ গঢ় দিয়া। প্ৰতিবাদৰ পৰা শান্তিলৈ ৱাজাহাটৰ যাত্ৰাই দেখুৱাইছে যে ইচ্ছা থাকিলে প্ৰকৃত পৰিৱৰ্তন সম্ভৱ আৰু এজন ব্যক্তিৰ পৰিৱৰ্তনে বহুতৰ বাবে এক উন্নত ভৱিষ্যতৰ পথ প্ৰশস্ত কৰিব পাৰে।
শ্ৰীনগৰৰ লাল চকত ৱাজাহাট ভাট
ৰাজনৈতিক অস্থিৰতা আৰু সঘনাই হোৱা বন্ধৰ মাজতে ডাঙৰ-দীঘল হোৱা ৱাজাহাটে স্মৰণ কৰে যে প্ৰতি শুকুৰবাৰে শিলগুটি নিক্ষেপ কৰাটো কিশোৰ-কিশোৰীসকলৰ এটা নিয়ম হৈ পৰিছিল। ভাৰতীয় সেনাৰ প্ৰতি ক্ৰোধ প্ৰদৰ্শন কৰাটো তেওঁলোকে বীৰত্ব বুলি ভাবিছিল।
"সেই সময়ত মই পথলৈ ওলাই গৈ শিলগুটি নিক্ষেপৰ প্ৰতি আকৰ্ষিত হৈছিলো। আমি ওছামা বিন লাডেনৰ দৰে ব্যক্তিক নায়ক হিচাপে গণ্য কৰিছিলো। আমি বিশ্বাস কৰিছিলো যে হিংসাই আমাক দৃশ্যমান কৰি তোলে। আমাৰ অঞ্চলত, যিসকলে সৈন্যবাহিনীৰ সৈতে মুখামুখি হৈছিল, তেওঁলোকৰ বিষয়ে শ্ৰদ্ধাৰে কথা কোৱা হৈছিল। মইও তেওঁলোকৰ মাজৰ এজন আছিলো। কিন্তু সেই ক্ষোভৰ তলত এক গভীৰ শূন্যতা আছিল। সেয়া আছিল-সুযোগৰ অভাৱ, প্ৰদৰ্শনৰ অভাৱ, আৰু হতাশাৰ এক স্তব্ধ অনুভূতিৰ দ্বাৰা সৃষ্টি হোৱা শূন্যতা।"-তেওঁ কয়।
উল্লেখ্য যে, বাৰামুল্লাৰ চৰকাৰী ডিগ্ৰী কলেজত স্নাতকোত্তৰ ডিগ্ৰী গ্ৰহণ কৰাৰ সময়ত ৱাজাহাটে ৰাষ্ট্ৰীয় কেডেট কৰ্পছত (এনচিচি) নামভৰ্তি কৰে, আৰু এই অভিজ্ঞতাই তেওঁৰ বিশ্বদৰ্শন সলনি কৰিবলৈ আৰম্ভ কৰে।
এনচিচি শিবিৰৰ অংশ হিচাপে নাগৰোটা ভ্ৰমণেও তেওঁৰ মানসিকতাৰ পৰিৱৰ্তন সাধন কৰিলে। "মই অন্য ৰাজ্যৰ লোকসকলৰ সৈতে আলোচনাত মিলিত হৈছিলো। সেই সময়তে মোৰ মনত পৰিৱৰ্তনৰ প্ৰথম বীজ ৰোপণ কৰা হৈছিল। মই ভাবিলোঁ, হয়তো হিংসা একমাত্ৰ ভাষা নহয়।"-ফাৰুক ৱাজাহাটে কয়।
২০১৭ চনত বাৰামুল্লাৰ এখন ক্ৰীড়া অনুষ্ঠানৰ সময়ত তেওঁ এছএছপি ইমতিয়াজ হুছেইন মীৰক লগ পায়। এই বিষয়ে ফাৰুকে কয়, "তেওঁ এজন বিষয়াৰ দৰে আচৰণ কৰা নাছিল, তেওঁ এজন পৰামৰ্শদাতাৰ দৰে মোৰ সৈতে কথা পাতিছিল। সেই কথোপকথনে মোৰ মনত চিৰস্থায়ী প্ৰভাৱ পেলাইছিল। এই অভিজ্ঞতাৰ দ্বাৰা অনুপ্ৰাণিত হৈ, মই কাশ্মীৰৰ যুৱক-যুৱতীসকলৰ বাবে শান্তিপূৰ্ণ আৰু আশাব্যঞ্জক ভৱিষ্যত গঢ়াৰ দীৰ্ঘদিনীয়া সপোনৰ ওপৰত কাম কৰাৰ সিদ্ধান্ত লৈছিলো।"
যুৱক-যুৱতীৰ ওপৰত বক্তৃতা প্ৰদান কৰে ৱাজাহাট ভাটে
ইয়াৰ পিছতে ফাৰুকৰ উদ্যোগত এছৱাইএছএফৰ জন্ম হয়। অঞ্চলটোৰ পিছপৰা শ্ৰেণীৰ লোকসকলৰ বাবে ২০১৮ চনত তেওঁ ছেভ য়ুথ ছেভ ফিউচাৰ নামৰ সংগঠনটো আৰম্ভ কৰে। অৰ্থনৈতিক সমৰ্থন, ৰাজনৈতিক সংযোগ বা প্ৰতিষ্ঠানিক সমৰ্থন অবিহনে তেওঁ ইয়াক আৰম্ভ কৰিছিল।
"মানুহবোৰে মোক কৈছিল মই পাগল। তেওঁলোকে কৈছিল যে মই সমস্যাৰ সৃষ্টি কৰিছো। কিন্তু অচিনাকি আৰু বন্ধুবৰ্গৰ পৰাও মই উৎসাহ পাইছিলো। 'দ্য য়ং কাশ্মীৰঃ দ্য ডায়লগ ইনড' শীৰ্ষক এই সংগঠনৰ প্ৰথমটো গুৰুত্বপূৰ্ণ অনুষ্ঠানত ৪০০ৰো অধিক অংশগ্ৰহণকাৰীয়ে অংশগ্ৰহণ কৰে। ই আছিল এক বিৰল স্থান য'ত অঞ্চলটোৰ অসন্তুষ্ট যুৱ-প্ৰজন্মই প্ৰশাসনক লগ পোৱাৰ সুযোগ লাভ কৰে। ইয়াত নাগৰিক আৰু আৰক্ষী প্ৰশাসনৰ বক্তাসকল উপস্থিত আছিল। ই সমগ্ৰ কাশ্মীৰ উপত্যকাত এক নতুন ধৰণৰ বাতাবৰণৰ সূচনা কৰিছিল।"-ফাৰুকে কয়।
সময়ৰ লগে লগে SYSF যুৱ প্ৰজন্মৰ অংশগ্ৰহণৰ বাবে এক গতিশীল মঞ্চলৈ ৰূপান্তৰিত হয়। ক্ৰীড়া প্ৰতিযোগিতা, মানসিক স্বাস্থ্য অধিবেশন, সাংস্কৃতিক আদান-প্ৰদান, আৰু শান্তি স্থাপনৰ প্ৰচেষ্টা ইয়াৰ অন্যতম পদক্ষেপ। এইদৰে ৱাজাহাট এজন প্ৰতিবাদকাৰীৰ পৰা এজন পৰামৰ্শদাতা আৰু নেতালৈ ৰূপান্তৰিত হৈছিল।
তেওঁৰ ক্ৰমবৰ্ধমান সক্ৰিয়তাই তেওঁলৈ বিপদো কঢ়িয়াই আনিছিল। ২০১৮ চনত কাশ্মীৰ ফাইট নামৰ এটা সংগঠনে উদাৰপন্থী আৰু সংস্কাৰৰ কণ্ঠক লক্ষ্য কৰি লোৱা বুলি জনাজাত ৱাজাহাটক ভাবুকি প্ৰদান কৰিছিল।
পৰিৱৰ্তিত কাশ্মীৰঃ শ্ৰীনগৰত ৱাজাহাট ভাট
তেওঁ স্বীকাৰ কৰে, "মই জীৱনৰ বাবে শংকিত হৈছিলো। কিন্তু এছএছপি ইমতিয়াজ ছাৰে মোক এটা কথা কৈছিল, যিটো মই কেতিয়াও পাহৰিব নোৱাৰো। তেওঁ কৈছিলঃ 'যদি কপালত লিখা নাই, তেন্তে কোনেও তোমাক হত্যা কৰিব নোৱাৰে'। তেওঁৰ সেই কথাষাৰে মোক শক্তি প্ৰদান কৰিছিল।"
২০২০ চনত এছৱাইএছএফে ইউৰোপীয় ইউনিয়নৰ দৃষ্টি আকৰ্ষণ কৰে, যিয়ে কাশ্মীৰী যুৱক-যুৱতীসকলক উগ্ৰপন্থীৰ পৰা মুক্ত কৰাৰ লক্ষ্যৰে শান্তি স্থাপনৰ প্ৰচেষ্টাত সমৰ্থন কৰে। ৱাজাহাট আৰু তেওঁৰ দলটোৱে পুলৱামা, শ্বোপিয়ান, অনন্তনাগ আৰু কুপৱাৰা আদিৰ দৰে সংঘৰ্ষজৰ্জৰ জিলাসমূহত সফলতাৰে ৬৯ টা কৰ্মশালাৰ আয়োজন কৰে।
জৱাহৰলাল নেহৰু বিশ্ববিদ্যালয়ৰ (জেএনইউ) সহযোগিতাত এছৱাইএছএফে এক বৃহৎ সাংস্কৃতিক বিনিময়ৰ আয়োজন কৰে, য'ত ১২০ জনতকৈও অধিক কাশ্মীৰী ছাত্ৰ-ছাত্ৰীয়ে সমগ্ৰ ভাৰতৰ সমবয়সীয়া ছাত্ৰ-ছাত্ৰীৰ সৈতে মত-বিনিময় কৰিবলৈ সক্ষম হয়। 'তেওঁলোকে আমাক শান্তিৰ দূত বুলি কৈছিল,' ৱাজাহাটে গৌৰৱেৰে কয়।
ৱাজাহাটে লিংগ-কেন্দ্ৰিক প্ৰচেষ্টাসমূহ অন্তৰ্ভুক্ত কৰিবলৈ এছৱাইএছএফৰ পৰিসৰ সম্প্ৰসাৰিত কৰে। ২০২০ চনত সংগঠনটোৱে সমাজকৰ্মী অনিকা নাজিৰৰ নেতৃত্বত মহিলা শাখা মুকলি কৰে। তেওঁৰ নেতৃত্বত কাশ্মীৰৰ প্ৰথম মহিলা কেপিএল (কাশ্মীৰ প্ৰিমিয়াৰ লীগ) অনুষ্ঠিত হয়। পৰম্পৰাগতভাৱে ৰক্ষণশীল পৰিৱেশত এয়া এক সাহসী আৰু প্ৰতীকী পদক্ষেপ। এছৱাইএছএফে সফল নাৰীসকলক স্বীকৃতি প্ৰদান, লিংগ সমতাৰ ওপৰত আলোচনা অনুষ্ঠিত কৰা আৰু নাৰীৰ অধিকাৰৰ বিষয়ে আলোচনাৰ বাবে সুৰক্ষিত মঞ্চ প্ৰদান কৰিবলৈ আৰম্ভ কৰে।
২০২১ চনৰ ভিতৰত সংগঠনটোৱে সাংস্কৃতিক আৰু আধ্যাত্মিক পুনৰুজ্জীৱনত গভীৰভাৱে জড়িত হয়। ইয়াত কাশ্মীৰিয়াত, চুফিবাদ আৰু উপত্যকাৰ শান্তি আৰু বহুত্ববাদৰ পৰম্পৰা সম্পৰ্কে আলোচনা চক্ৰ অনুষ্ঠিত কৰা হয়। ধর্মগুৰু, ইমাম আৰু ছুফি পণ্ডিতসকলক এক সাধাৰণ সাংস্কৃতিক পৰিচয়ৰ ভাৱ পুনৰুদ্ধাৰৰ বাবে বৰঙণি আগবঢ়াবলৈ আমন্ত্ৰণ জনোৱা হৈছিল।
আজি কাশ্মীৰৰ প্ৰতিটো অঞ্চলত এছৱাইএছএফৰ উপস্থিতি আছে। শ শ সমৰ্পিত স্বেচ্ছাসেৱক আৰু ৰাষ্ট্ৰীয় আৰু আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় চিন্তন কেন্দ্ৰ, শৈক্ষিক প্ৰতিষ্ঠান আৰু নাগৰিক সমাজৰ সংগঠনৰ সৈতে সহযোগিতাৰ জৰিয়তে এই কাৰ্যসূচীৰ বিকাশ অব্যাহত আছে।
ৱাজাহাটৰ ফোনটো কেতিয়াও নীৰৱ হৈ নাথাকে। কেতিয়াবা যদি কোনো যুৱক-যুৱতীয়ে কাউন্সিলিং বিচাৰিছে, কেতিয়াবা আকৌ কোনো কলেজে তেওঁক বক্তৃতা প্ৰদানৰ বাবে আমন্ত্ৰণ জনাইছে, বা কোনো নীতি নিৰ্ধাৰকে মুছলমান সম্প্ৰদায়ৰ দৃষ্টিভংগী বিচাৰিছে।
ৱাজাহাট ফাৰুক ভাটৰ কাহিনী কেৱল মুক্তিৰ বিষয়ে নহয়। তেওঁৰ কাহিনীয়ে এক শক্তিশালী বাৰ্তা দিয়ে যে দৃঢ়তা, সুস্থিৰতা, সহানুভূতি আৰু দূৰদৰ্শিতাই অসম্ভৱক সম্ভৱ কৰিব পাৰে। সংঘৰ্ষত ভুগি থকা কাশ্মীৰৰ ৰাজপথৰ পৰা শান্তি স্থাপনৰ বিষয়ে বিশ্বব্যাপী আলোচনালৈ, তেওঁৰ জীৱনটোৱে প্ৰমাণ কৰে যে পৰিৱৰ্তন কেৱল সম্ভৱেই নহয়, ই প্ৰয়োজনীয়।
'মই সদায়েই কওঁ যে কাশ্মীৰৰ যুৱক-যুৱতীসকলক মৃত্যুৰ কাহিনী ক'ব নালাগে। সিহঁতক জীৱনৰ কাহিনী ক'ব লাগে। তেওঁলোকে কি হ'ব পাৰে তাৰ কাহিনী কোৱা উচিত। এয়া শান্তি লাভ কৰাৰ একমাত্ৰ উপায়।'-ৱাজাহাটে কয়। কেইবা দশকজোৰা অস্থিৰতাৰ ফলত ভাগি পৰা এই অঞ্চলত ৱাজাহাট হৈ পৰিছে প্ৰজন্ম, মতাদৰ্শ আৰু সম্ভাৱনীয়তাক সংযোগ কৰা এখন সেতু।
.webp)
