আৱাজ দ্য ভইচ অসম ব্যুৰো
ভাৰতবৰ্ষৰ ৭৫ সংখ্যক গণৰাজ্য দিৱস উদযাপনৰ এদিন পূৰ্বে ভাৰত চৰকাৰে পদ্মশ্ৰী বঁটাৰ বিজয়ীসকলৰ নাম ঘোষণা কৰিছিল। এই বঁটা বিজয়ীসকলৰ দীঘলীয়া নামৰ তালিকাত আছিল ভাৰতৰ প্ৰথমগৰাকী মহিলা হাতী মাহৌট পাৰ্বতী বৰুৱাৰ নাম, যাক 'হস্তী কন্যা' নামেৰে জনা যায়।
পৰম্পৰাগতভাৱে পুৰুষ প্ৰধান এই ক্ষেত্ৰখনত নিজৰ বাবে স্থান সৃষ্টিৰ বাবে পশু সংৰক্ষণ আৰু সমাজৰ বাধা অতিক্ৰম কৰি কৰা প্ৰচেষ্টাৰ বাবে ৬৭ বছৰীয়া পাৰ্বতী বৰুৱাই এই পদ্মশ্ৰী বঁটা লাভ কৰিছে।
World Wildlife Day
হস্তী কন্যা নামে খ্যাতি অৰ্জন কৰা পাৰ্বতী বৰুৱাৰ ঘৰ অসমৰ গৌৰীপুৰত। তেওঁৰ বাবে হাতী কোনো নতুন কথা নহয়। কিয়নো হাতীৰ সৈতে শতিকা পুৰণি সম্পৰ্ক থকা অসমীয়া জমিদাৰ পৰিয়ালত জন্মগ্ৰহণ কৰা বৰুৱাই সৰুৰে পৰাই হাতীৰ সৈতে খেলা-ধূলা কৰি ডাঙৰ- দীঘল হৈছিল। দৰাচলতে তেওঁৰ পিতৃ প্ৰকৃতেশ বৰুৱা এজন আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় প্ৰশংসিত হাতী বিশেষজ্ঞ আছিল।
প্ৰথম অৱস্থাত বৰুৱাৰ পৰিয়ালে হাতী ধৰি বিক্ৰী কৰিছিল, যদিও পিছলৈ চৰকাৰে এই প্ৰথা নিষিদ্ধ কৰিছিল। কোৱা হয় যে, তেওঁৰ পৰিয়ালৰ কিছুমান গ্ৰাহক ভূটান, কোচবিহাৰ আৰু জয়পুৰৰ ৰাজকীয় পৰিয়ালৰ আছিল।
১৪ বছৰ বয়সত বৰুৱাই কোকৰাঝাৰ জিলাৰ কচুগাঁও বনাঞ্চলত প্ৰথম হাতী ধৰিবলৈ সক্ষম হৈছিল। এই কামটো কেনেকৈ সম্পন্ন কৰিলে বুলি সোধাত বৰুৱাই কৈছিল যে হাতী ধৰাটো কোনো শাৰীৰিক শক্তিৰ কথা নহয়। এইয়া সকলো মন আৰু কিছু পৰিমাণে ভাগ্যৰো প্ৰয়োজন হয়।
ভাৰতৰ প্ৰথমগৰাকী হাতীৰ মাহৌট পাৰ্বতী বৰুৱাই হাতীৰ পিঠিত উঠি ভ্ৰমণ কৰাৰ এক দৃশ্য
এই কাৰ্যই বৰুৱাৰ মনত মাহৌট হোৱাৰ ইচ্ছাক ইন্ধন জোগাইছিল আৰু ১৯৭২ চনত তেওঁ সমাজৰ সকলো বাধা নেওঁচি আগবাঢ়ি গৈছিল। তেতিয়াৰ পৰাই তেওঁ হাতী সংৰক্ষণৰ দিশত কেইবাটাও কাম সম্পন্ন কৰি আহিছে। তেওঁৰ এই কৰ্ম-কাৰ্যৰ বাবে বছৰ বছৰ ধৰি সকলোৰে প্ৰাধান্য লাভ কৰাৰ উপৰিও বিবিচিৰ এখন তথ্যচিত্ৰৰ বিষয় হৈ পৰিছিল। যিখন তথ্যচিত্ৰৰ নাম আছিল "কুইন অৱ দ্য এলিফেণ্টছ"।
হাতীৰ প্ৰতি তেওঁ কিয় ইমান মুগ্ধ হৈছে বুলি সোধাত বৰুৱাই কয় যে, "প্ৰেমক বুজাব নোৱাৰি। হয়তো হাতীবোৰ অতি সুস্থিৰ, নিষ্ঠাবান, মৰমিয়াল আৰু অনুশাসিত হোৱাৰ বাবেই মই মুগ্ধ হৈছিলো।" হাতীৰ প্ৰতি থকা প্ৰেমৰ বিষয়ে বৰুৱাই কয় যে, "তেওঁলোকে মোক ভাল পায় কাৰণ মই তেওঁলোকৰ আৱেগ বুজি পাওঁ। এবাৰ মতাৰ লগে লগে তেওঁলোক সকলোৱে দৌৰি আহি মোৰ ওচৰ পায়।"
বৰুৱাৰ জীৱনৰ এটা দিন কেনেকুৱা হয়? তেওঁ হাতীবোৰক গা ধুৱাবলৈ লৈ গৈ, জংঘলত হাতীৰ পিঠিত উঠি সিহঁতক প্ৰশিক্ষণ দি সময় কটায়। বৰুৱাই এইটোও কয় যে, তেওঁ নিজৰ ‘প্ৰেমিক’ৰ বাবে চাউলৰ পৰা হাদিয়া প্ৰস্তুত কৰে, যিটো তেওঁৰ হাতীবোৰৰ বাবে এটা শব্দ আৰু সিহঁতে এই সুৰাৰ প্ৰতি অতি আকৰ্ষিত।
পদ্মশ্ৰী পাৰ্বতী বৰুৱাই হাতীক খাদ্য খুৱাই থকা এক দৃশ্য
হাতীৰ প্ৰতি বৰুৱাৰ প্ৰেম সঁচাকৈয়ে অতুলনীয় হয়। ১৯৭০ চনত বেংকৰ কৰ্মচাৰী পুলিন দাসৰ সৈতে বিবাহপাশত আৱদ্ধ হৈছিল, যদিও তেওঁলোকৰ এই সম্পৰ্ক বেছি দিন নাথকিল, কিয়নো তেওঁ পাৰ্বতী বৰুৱাৰ ভাষাত “মোৰ বন্ধুসকলৰ (হস্তীবন্ধু) প্ৰতি আগ্ৰহী হ’ব পৰা নাছিল”। হাতীৰ মাহোট হিচাপে কাম কৰি থকা সময়ত বৰুৱাই বহু অভিজ্ঞতা লাভ কৰিছে আৰু মানুহ-হাতী সংঘাত হ্ৰাস কৰাৰ বাবে নিজকে প্ৰতিশ্ৰুতিবদ্ধ কৰিছিল। বন্য হস্তীৰ সৈতে মোকাবিলা আৰু ধৰা পেলোৱাতো তিনিখন ৰাজ্য চৰকাৰক তেওঁ সহায় কৰিছে।
তেনে এটা দৃষ্টান্ত আছিল পশ্চিম বংগৰ মিদনাপুৰ জিলাত। ৫০ টাতকৈও অধিক বনৰীয়া হাতীৰ জাক এটাই বাট হেৰুৱাই পশ্চিম বংগ জিলাত প্ৰৱেশ কৰি ধ্বংসাত্মক পৰিবেশৰ সৃষ্টি কৰিছিল। যেতিয়া ৰাজ্যৰ কৰ্তৃপক্ষই তেওঁলোকক বন্দী কৰিব নোৱাৰিলে, তেতিয়া সিহঁতক নিয়ন্ত্ৰণ কৰাৰ বাবে পাৰ্বতী বৰুৱাক মাতি নিছিল।
চাৰিটা হাতী আৰু আন মাহৌট আৰু খাদ্য সংগ্ৰাহকৰে গঠিত দলটোৰ সৈতে বৰুৱাই হাতীবোৰক নিজৰ পথলৈ ঘূৰাই আনিবলৈ সক্ষম হয় আৰু পষেকীয়া প্ৰচেষ্টাৰ অন্তত হাতীবোৰ পুনৰ নিজৰ স্বাভাৱিক প্ৰব্ৰজনকাৰী পথলৈ গতি কৰে। ২০০৩ চনৰ মাৰ্চ মাহত বৰুৱাৰ জীৱনলৈ আটাইতকৈ কঠিন মুহূৰ্ত আহিছিল। কিয়নো সেই সময়ত ছত্তীশগড়ত মাতাল হৈ পৰা এটা হাতীক তেওঁ হত্যা কৰিব লগা হৈছিল।
পদ্মশ্ৰী বঁটা বিজয়ী পাৰ্বতী বৰুৱা
বৰুৱাই কয় যে, “মোৰ কাম হৈছে মানুহক হাতীৰ পৰা উদ্ধাৰ কৰা আৰু হাতীক মানুহৰ পৰা সুৰক্ষিত কৰি ৰখা। কিয়নো হাতীটোৱে মাথোঁ বিচাৰে শান্তি আৰু নিৰাপত্তা।”
আজি বৰুৱাই জলপাইগুৰিত আধুনিক সুবিধাৰ পৰা বঞ্চিত এটা জীৱন বসবাস কৰি আছে। তেওঁ এটা অতি সাধাৰণ তম্বুত জীৱন কটাই, য’ত সূতাৰে প্ৰস্তুত কৰা এখন বিচনা আছে আৰু তেওঁৰ চাৰিওফালে ৰছী, শিকলি আৰু খুকৰি আদিৰ লগতে ব্যৱসায়ৰ আহিলা আছে।
বৰুৱাক জনা মানুহে কয় যে এতিয়াও যেতিয়াই বনৰীয়া হাতীয়ে চাহ-বাগিচাত বিপথে পৰিচালিত হয় বা উন্মাদ হৈ পৰে, তেতিয়াই হত্যাকাণ্ড আৰম্ভ হোৱাৰ আগতেই জন্তুবোৰক জংঘললৈ ঘূৰাই পঠিয়াবলৈ বৰুৱাক মাতি অনা হয়।
