২০২৬ৰ পূৰ্বে চাহিদা বৃদ্ধিৰ ফলত ভাৰতৰ দুগ্ধ খণ্ড যোগানৰ নাটনিৰ সন্মুখীন হৈছেঃ প্ৰতিবেদন
নতুন দিল্লী
ছিষ্টেমেটিক্স ইনষ্টিটিউচনেল ইকুইটিজ(Systematix Institutional Equities)-এ আয়োজন কৰা বিশেষজ্ঞ অধিৱেশনৰ তথ্য অনুসৰি, বিগত তিনি বছৰ ধৰি স্থবিৰতা, উদ্বৃত্ত আৰু দ্ৰুত পুনৰুদ্ধাৰৰ অভিজ্ঞতা অৰ্জনৰ পিছত ভাৰতৰ দুগ্ধ খণ্ডই সম্প্ৰতি যোগানৰ নাটনি আৰু মাৰ্জিন পুনৰ নিৰ্ধাৰণৰ এক পৰ্যায়ত প্ৰৱেশ কৰিছে।
২০২২-২৩ চনৰ ক'ভিডৰ পৰৱৰ্তী সময়ছোৱা উদ্যোগৰ বাবে প্ৰত্যাহ্বানমূলক আছিল৷ সেই সময়ছোৱাত গাখীৰৰ মূল্য যথেষ্ট হ্ৰাস পায়, কৃষকসকলে উৎপাদন ব্যয় পূৰণ কৰিবলৈ ব্যৰ্থ হয়। ছিষ্টেমেটিক্সৰ প্ৰতিবেদন মতে, ইয়াৰ ফলত পশুধনৰ সংখ্যা হ্ৰাস পোৱাৰ লগতে গাখীৰৰ উৎপাদন হ্ৰাস পায়।
অৱশ্যে ২০২৩ চনৰ মাজভাগৰ পৰা বহনক্ষম খাদ্য কাৰ্যসূচীকে ধৰি প্ৰধান সমবায় আৰু ব্যক্তিগত কোম্পানীসমূহে কৃষকৰ সৈতে নবীকৃত সংযোগে আত্মবিশ্বাস ঘূৰাই অনাত আৰু যোগান পুনৰ আৰম্ভ কৰাত সহায় কৰে। এই প্ৰচেষ্টাৰ ফলত ২০২৪ চনৰ অক্টোবৰৰ পৰা ২০২৫ চনৰ মাৰ্চ মাহৰ ফ্লাছ ছিজনত যথেষ্ট উত্থান ঘটে৷ সেই সময়ত গাখীৰৰ উৎপাদন প্ৰায় ২৫ শতাংশ বৃদ্ধি পায়, যাৰ ফলত সাময়িকভাৱে উদ্বৃত্তৰ সৃষ্টি হয়।
প্ৰতিবেদনত কোৱা হৈছে যে দুগ্ধ কোম্পানীসমূহে অতিৰিক্ত যোগান ব্যয় কৰিবলৈ মূল্য সংযোজিত সামগ্ৰীৰ মিশ্ৰণ সম্প্ৰসাৰণ কৰে, ক'ল্ড-চেইন আন্তঃগাঁথনি শক্তিশালী কৰে আৰু বিজ্ঞাপন আৰু প্ৰচাৰ বৃদ্ধি কৰে। বৃহৎ কোম্পানীসমূহে তথ্য-পাতি পৰিচালনা কৰিবলৈ বেক-এণ্ড বিনিয়োগ আৰু অন্তিম মাইলৰ বিতৰণো ত্বৰান্বিত কৰে। কিন্তু এই উদ্বৃত্ত বেছি দিনলৈ স্থায়ী নহ'ল।
২০২৫ চনত আগতীয়া বৰষুণ আৰু মৌচুমী বৰষুণে গ্ৰীষ্মকালীন চাহিদা আৰু যোগানৰ স্বাভাৱিক ধৰণত ব্যাঘাত জন্মায়, আনহাতে ভাৰত-পাকিস্তান সংঘৰ্ষকে ধৰি ভূ-ৰাজনৈতিক অস্থিৰতাই পঞ্জাৱ, হাৰিয়ানা আৰু জম্মু-কাশ্মীৰকে ধৰি উত্তৰ দিশৰ মিল্ক বেল্টত প্ৰভাৱ পেলায়।
একে সময়তে উৎসৱৰ প্ৰবল চাহিদাই তথ্য-পাতি আৰু অধিক হ্ৰাস কৰে, যাৰ ফলত ২০২৫ চনৰ শেষলৈকে উদ্যোগটোৰ উদ্বৃত্ত সীমিত হৈ পৰা বুলি বিশেষজ্ঞ অধিৱেশনৰ প্ৰতিবেদনত প্ৰকাশ পাইছে। ফলত শেহতীয়াকৈ GST হ্ৰাস পোৱাৰ পিছত সামগ্ৰীৰ মূল্য বহুলাংশে সুস্থিৰ হৈ থকাৰ পিছতো সকলো অঞ্চলতে দুগ্ধ ক্ৰয় ব্যয় বৃদ্ধি পাইছে।
বিহাৰ আৰু অন্ধ্ৰ প্ৰদেশৰ দৰে ৰাজ্যসমূহত ১-১.৫ টকা প্ৰতি লিটাৰত কিছু আঞ্চলিক দামবৃদ্ধিৰ বাতৰি পোৱা গৈছিল। উদ্যোগৰ অংশগ্ৰহণকাৰীসকলে ৰমজান মাহৰ আশে-পাশে ২০২৬ চনৰ এপ্ৰিলত ক্ৰয় ব্যয় সংশোধন হ’ব বুলি আশা কৰিছে। GST হ্ৰাসৰ পিছত কম মূল্য আৰু বৃদ্ধি পোৱা গ্ৰামেজে বিশেষকৈ ক্ষুদ্ৰ ষ্টক-কিপিং ইউনিটসমূহৰ মাজত চাহিদাক সমৰ্থন কৰিছে যদিও ইয়াৰ ফলত চেনেল বিঘ্ন আৰু যোগান-শৃংখলা ব্যয়ৰ বাবে মাৰ্জিনত চাপৰ সৃষ্টি হৈছে। ছিষ্টেমেটিক্সৰ মতে, কোম্পানীসমূহে এতিয়া লাভ পুনৰুদ্ধাৰৰ বাবে নিৰ্বাচিত মূল্য বৃদ্ধি বা উচ্চ মাত্ৰাক ওভতাই অনাৰ বিষয়টো মূল্যায়ন কৰি আছে।
এক মূল গাঁথনিগত ধাৰা হৈছে দৈ, পনিৰ, ঘিউ আৰু আইচক্ৰীমৰ দৰে মূল্য সংযোজিত সামগ্ৰীলৈ দ্ৰুত পৰিৱৰ্তন। পূৰ্বে গ্ৰীষ্মকালত শীৰ্ষত উপনীত হোৱা আইচক্ৰীমৰ চাহিদা এতিয়া বৃহৎ ঋতুভিত্তিক পৰিৱেশত সম্প্ৰসাৰিত হৈছে। দুগ্ধজাত সামগ্ৰীসমূহ এতিয়া বেছিভাগেই অনিচ্ছাকৃতভাৱে ক্ৰয় কৰা হয়, কাৰণ গ্ৰাহকসকলে কাৰ্বনেটেড পানীয়ৰ পৰা দুগ্ধজাত বিকল্পৰ ফালে গতি কৰিছে।
বিতৰণৰ গতিবিধিও দ্ৰুতগতিত সলনি হৈছে। কুইক-কমাৰ্চ আৰু ই-কমাৰ্চ প্লেটফৰ্মে প্ৰাধান্য লাভ কৰি আহিছে, আনহাতে সাধাৰণ বাণিজ্যই অংশীদাৰিত্ব হেৰুৱাইছে। আধুনিক বাণিজ্যই দৃষ্টি আকৰ্ষণ কৰিলেও, কম মাৰ্জিন প্ৰদান কৰি আহিছে, যাৰ ফলত দুগ্ধ কোম্পানীসমূহে চিন্তা-চৰ্চা কৰি সিদ্ধান্ত ল'ব লগা হৈছে।
