মালিক আছঘৰ হাচমী/নতুন দিল্লী
লোকসভাত প্ৰধানমন্ত্ৰী নৰেন্দ্ৰ মোদীয়ে 'বন্দে মাতৰম' সন্দৰ্ভত কৰা প্ৰভাৱশালী ভাষণে 'আনন্দমঠ' আৰু ইয়াৰ মহান সৃষ্টিকৰ্তা বংকিম চন্দ্ৰ চট্টোপাধ্যায়ক পুনৰবাৰ ৰাষ্ট্ৰীয় চৰ্চাৰ কেন্দ্ৰলৈ লৈ আহিছে। ইয়াৰ ফলত মানুহৰ আগ্ৰহ স্বাভাৱিকতে এই কথাতো হৈছে যে, বংকিম চন্দ্ৰৰ শিক্ষা ক'ত হৈছিল, কি অভিজ্ঞতাই তেওঁৰ মাজত সেই সাহিত্য চেতনা জাগ্ৰত কৰিছিল, যিটোৱে ভাৰতক 'বন্দে মাতৰম'ৰ দৰে অমৰ জাতীয় সংগীত দিছিল। এই প্ৰসংগতে আজি আমি আপোনালোকক সেই ঐতিহাসিক শিক্ষানুষ্ঠানখনৰ বিষয়ে জনাম, য'ত তেওঁৰ উচ্চ শিক্ষাৰ আৰম্ভণি হৈছিল। সেইখন হৈছে হুগলী মহছিন কলেজ, যিখনৰ প্ৰতিষ্ঠা ১৮৩৬ চনৰ ১ আগষ্টত এজন মুছলমান দানবীৰ মহম্মদ মহছিনে কৰিছিল।
১৮৩৮ চনৰ ২৭ জুনত পশ্চিমবংগৰ পৰগনা জিলাৰ কান্তলপাৰা গাঁৱত জন্মগ্ৰহণ কৰা বংকিম চন্দ্ৰ চট্টোপাধ্যায়ে স্কুলীয়া শিক্ষা সমাপ্ত কৰি উচ্চ শিক্ষাৰ বাবে হুগলী মহছিন মহাবিদ্যালয়ত নামভৰ্তি কৰিছিল। এই মহাবিদ্যালয়খন সেই সময়ত বংগৰ উচ্চ শিক্ষাৰ এক গুৰুত্বপূৰ্ণ কেন্দ্ৰ আছিল। যদিও পিছলৈ ১৮৫৭ চনত প্ৰেচিডেন্সি কলেজৰ পৰা বি এ ডিগ্ৰী লাভ কৰিছিল, তথাপিও মহছিন কলেজত কৰা পঢ়া-শুনাই তেওঁৰ জীৱনত নিৰ্ণায়ক ভূমিকা পালন কৰিছিল। ইয়াতেই তেওঁ ইংৰাজী, ইতিহাস, দৰ্শন, বাংলা সাহিত্যৰ সৈতে গভীৰ বুজাবুজি গঢ়ি তুলিছিল। যিটো পৰৱৰ্তী কালত তেওঁৰ সৃষ্টিৰ মূল ভেটি হৈ পৰিছিল।
এক অনুষ্ঠানত মহাবিদ্যালয়ৰ কৰ্মচাৰীসকল
হুগলী মহছিন মহাবিদ্যালয়ত তেওঁৰ ছাত্ৰ জীৱনৰ বহু স্মৃতি আজিও সংৰক্ষিত হৈ আছে। মহাবিদ্যালয়খনৰ ৱেবছাইট আৰু প্ৰশাসনিক ভৱনসমূহত বাংকিম চন্দ্ৰৰ ফটোসমূহ বিশেষভাৱে প্ৰদৰ্শিত হৈ আছে, যেন এই কলেজখনেই তেওঁৰ সাহিত্য চেতনাৰ সাক্ষী।
মহম্মদ মহছিনে সমাজৰ কল্যাণৰ বাবে নিজৰ ধন-সম্পত্তি শিক্ষাক উৎসৰ্গা কৰি তেওঁ হুগলী মহছিন মহাবিদ্যালয় প্ৰতিষ্ঠা কৰিছিল। ১৮৩৬ চনত স্থাপিত এই মহাবিদ্যালয়খন আছিল মেকালে প্ৰতিবেদনৰ পিছত মুকলি হোৱা ভাৰতৰ প্ৰথম আধুনিক প্ৰতিষ্ঠানসমূহৰ ভিতৰত অন্যতম। যি সময়ত উচ্চ শিক্ষাৰ বাবে সম্পদ সীমিত আছিল, সেই সময়ত এগৰাকী মুছলমান দানবীৰে এনে মহাবিদ্যালয় প্ৰতিষ্ঠা কৰাটো ঐতিহাসিক আৰু সামাজিক সম্প্ৰীতিৰ ক্ষেত্ৰত এক বিৰল উদাহৰণ আছিল।
আজি এই মহাবিদ্যালয়খন ১৮৯ বছৰীয়া ঐতিহ্যৰ সৈতে থিয় হৈ আছে আৰু ই প্ৰমাণ কৰিছে যে, বিভিন্ন ধৰ্মীয়, সামাজিক আৰু সাংস্কৃতিক সম্প্ৰদায়ৰ যুটীয়া প্ৰচেষ্টাৰদ্বাৰা ভাৰতীয় শিক্ষা ব্যৱস্থাৰ সৃষ্টি হৈছে। হুগলী মহছিন কলেজ বৰ্তমান বৰ্ডৱান বিশ্ববিদ্যালয়ৰ অন্তৰ্গত। ইয়াৰ পূৰ্বে ১৮৫৭ চনত স্থাপন কৰা কলিকতা বিশ্ববিদ্যালয়ৰ সৈতে ইয়াৰ পূৰ্বৰ সম্পৰ্ক আছিল। এই মহাবিদ্যালয়খনত বিজ্ঞান, বাণিজ্য আৰু কলাৰ বিভিন্ন শাখাত স্নাতক আৰু স্নাতকোত্তৰ পাঠ্যক্ৰম আছে।
এক বিশেষ অনুষ্ঠানত মহাবিদ্যালয়খনৰ ছাত্ৰ-ছাত্ৰীসকল
বিজ্ঞান বিভাগত ৰসায়ন বিজ্ঞান, পদাৰ্থ বিজ্ঞান, গণিত, প্ৰাণী বিজ্ঞান, উদ্ভিদ বিজ্ঞান, শাৰীৰিক বিজ্ঞান, ভূ - বিজ্ঞান আৰু অৰ্থনীতি আদিৰ পাঠ্যক্ৰম প্ৰদান কৰা হয়। আনহাতে কলা আৰু বাণিজ্য বিভাগত বাংলা, ইংৰাজী, সংস্কৃত, হিন্দী, উৰ্দু, ইতিহাস, ৰাজনীতি বিজ্ঞান, দৰ্শন আৰু বাণিজ্য (একাউণ্টিং) ৰ পাঠ্যক্ৰম প্ৰদান কৰা হয়।
শেহতীয়াকৈ মহাবিদ্যালয়খনে নাক (NAAC)ৰ পৰা B++ গ্ৰেড লাভ কৰিছে। ইউজিচিয়ে ইয়াক উৎকৃষ্টতাৰ সম্ভাৱনা থকা মহাবিদ্যালয় আৰু ভাৰত চৰকাৰৰ জৈৱ প্ৰযুক্তি বিভাগে ষ্টাৰ কলেজ হিচাপে নিৰ্ধাৰণ কৰিছে। তদুপৰি মহাবিদ্যালয়খনে DST-FIST আঁচনিৰ অধীনত বিজ্ঞান শিক্ষাক শক্তিশালী কৰি তুলিছে। হিন্দু জনসংখ্যাৰ পিছতে মুছলমানসকলে হুগলী জিলাৰ সৰ্ববৃহৎ সম্প্ৰদায় গঠন কৰে আৰু এই বৈচিত্ৰ্য মহাবিদ্যালয়খনত প্ৰতিফলিত হয়। বৰ্তমান বৃহৎ সংখ্যক মুছলমান ছাত্ৰ-ছাত্ৰী আৰু কৰ্মচাৰীৰ উপস্থিতিয়ে প্ৰতিষ্ঠানটোৰ আৰম্ভণিৰে পৰাই সৰ্বাংগীন শৈক্ষিক আৰ্হিক প্ৰতিফলিত কৰে।
এই মহাবিদ্যালয়খনৰ অধ্যক্ষ ড০ পুৰুষোত্তম প্ৰমাণিকে কয় যে, তেওঁৰ লক্ষ্য হৈছে ছাত্ৰ-ছাত্ৰীসকলক তেওঁলোকক দক্ষতা, আত্মবিশ্বাস আৰু ইতিবাচক মানসিকতাৰে সজ্জিত গুণগত শিক্ষা প্ৰদান কৰিব বিচাৰে। এই মহাবিদ্যালয়খনে ছাত্ৰ-ছাত্ৰীসকলক কেৱল জ্ঞানী নহয়, দায়িত্বশীল বিশ্ব নাগৰিক হিচাপেও স্নাতক ডিগ্ৰী লাভ কৰাটো নিশ্চিত কৰে। এই প্ৰতিষ্ঠানখনে কেৱল শৈক্ষিক দিশতে নহয় গৱেষণাৰ ক্ষেত্ৰতো আগশাৰীত আছে।
ৱেবছাইটত প্ৰদৰ্শিত বংকিম চন্দ্ৰৰ ছবি
কিছুমান বিভাগ যেনে উৰ্দু, ভূবিজ্ঞান, শৰীৰ বিজ্ঞান আদি বিশ্ববিদ্যালয়খনৰ স্বতন্ত্ৰ পি এইচ ডি কেন্দ্ৰ হিচাপেও স্বীকৃতি লাভ কৰিছে। গৱেষণাৰ প্ৰসাৰৰ বাবে মহাবিদ্যালয়খনৰ এখন নিবেদিত গৱেষণা আৰু আলোচনা চক্ৰ উপ-সমিতি আছে। এই অনুষ্ঠানত গৱেষণা পত্ৰৰ উপস্থাপন, ছাত্ৰৰ ক্ষুদ্ৰ গৱেষণা আৰু ভাৰত আৰু বিদেশৰ শিক্ষাবিদসকলৰদ্বাৰা আমন্ত্ৰিত বক্তৃতাৰ আয়োজন কৰা হয়। ইয়াৰদ্বাৰা ছাত্ৰ-ছাত্ৰীসকলে অত্যাধুনিক গৱেষণা আৰু বিশ্বব্যাপী শৈক্ষিক কাৰ্য্যকলাপৰ সৈতে জড়িত হোৱাৰ সুযোগ লাভ কৰে।
হুগলী মহছিন কলেজ কেৱল এখন শিক্ষানুষ্ঠান নহয় বৰং ই ভাৰতীয় ইতিহাসৰ এক জীৱন্ত অধ্যায়। য’ত বংকিম চন্দ্ৰৰ দৰে এগৰাকী মহান সাহিত্যিক প্ৰতিভাধৰ ব্যক্তিয়ে অধ্যয়ন কৰিছিল। এজন মুছলমান দানবীৰ ব্যক্তিয়ে শিক্ষাক এক নতুন মাত্ৰা প্ৰদান কৰিছিল। আৰু প্ৰায় দুই শতিকা ধৰি এই মহাবিদ্যালয়খনে ভাৰতীয় সমাজৰ বাবে নতুন চিন্তাবিদ, সাহিত্যিক, বিজ্ঞানী, প্ৰশাসকৰ সৃষ্টি কৰি আহিছে।
মহাবিদ্যালয়খনৰ অধ্যক্ষ
আজি সমগ্ৰ দেশতে ‘বন্দে মাতৰম’ আৰু ‘আনন্দমথ’ৰ কথাবোৰ পুনৰ দেশত চৰ্চিত হৈছে, এনে সময়ত হুগলী মহছিন মহাবিদ্যালয়ৰ ঐতিহ্যই আমাক সোঁৱৰাই দিয়ে যে, ভাৰতৰ সাংস্কৃতিক আৰু শৈক্ষিক ঐতিহ্য সদায় বৈচিত্ৰ্য, অন্তৰ্ভুক্তি, আৰু ভাগ-বতৰা প্ৰচেষ্টাৰ ওপৰত ভিত্তি কৰিয়েই আহিছে। বাংকিম চন্দ্ৰৰ সপোন, মহছিন চাহাবৰ মহানুভৱতা, ভাৰতৰ ভাগ-বতৰা ঐতিহ্যক শ্ৰদ্ধা জনাই মহাবিদ্যালয়খনে উৎকৃষ্ট শিক্ষাৰ স্তম্ভ হিচাপে থিয় দি আছে।
