অভিষেক কুমাৰ সিং/ছিৱান/বাৰানসী
বিহাৰৰ ছিৱান জিলাৰ ভিখাপুৰ গাঁওখন মহৰমৰ সময়ত বিশেষ হৈ পৰে। এই গাঁওখন কেৱল বিশ্বৰ আটাইতকৈ বৃহৎ তাজিয়াৰ বাবেই বিখ্যাত নহয় বৰঞ্চ ই হিন্দু-মুছলমান ঐক্যৰ প্ৰতীক। গাঁওখনৰ ২০০ বছৰীয়া এই পৰম্পৰাই গাঁওবাসীৰ মাজত এক গভীৰ সহযোগিতা, পাৰস্পৰিক সন্মান আৰু ঐক-সম্প্ৰীতিৰ প্ৰতিফলন ঘটায়।
শিৱানৰ এই গাঁৱত মহৰমৰ উৎসৱ তাজিয়া (ইমাম হুছেইনৰ সমাধিৰ প্ৰতিলিপি) ৰ শোভাযাত্ৰা আৰু ৰাজহুৱা শোকৰ সৈতে পালন কৰা হয়। এই উৎসৱত হিন্দু আৰু মুছলমান উভয় সম্প্ৰদায়ৰ লোকসকলে অংশগ্ৰহণ কৰি সাম্প্ৰদায়িক সম্প্ৰীতিৰ এক শক্তিশালী ভাৱ প্ৰকাশ কৰে। ভিখাপুৰৰ দৰে অন্য কিছুমান অঞ্চলত, হিন্দুসকলেও ২০০ বছৰৰো অধিক কাল ধৰি আশুৰা (মহৰমৰ দশম দিন) পালন কৰি আহিছে।
মহৰমৰ মাহটো ইছলামীক কেলেণ্ডাৰৰ প্ৰথম মাহ, যাক হিজৰী কেলেণ্ডাৰ বুলিও জনা যায় আৰু এই মাহ ইছলামৰ বাবে অতি গুৰুত্বপূৰ্ণ। ইছলামীক কেলেণ্ডাৰত ৰমজানৰ পিছত মহৰমৰ মাহটো দ্বিতীয় পবিত্ৰ মাহ হিচাপে গণ্য কৰা হয়। ই ইছলামৰ চাৰিটা পবিত্ৰ মাহৰ ভিতৰত এটা, য'ত যুদ্ধ আৰু হিংসা সাধাৰণতে নিষিদ্ধ।
ভিখাপুৰৰ সৰ্ববৃহৎ তাজিয়া
ভাৰতত ২৬ জুনত চন্দ্ৰ দেখা গৈছিল আৰু ২৭ জুন (শুকুৰবাৰ)ৰ পৰা আৰম্ভ হৈছিল মহৰম মাহৰ প্ৰথমটো দিন। এই কথা ঘোষণা কৰিছিল মছজিদ-ই-নাখোদা মাৰ্কাজি ৰুয়াত-ই-হিলাল কমিটীয়ে। ৬ জুলাই দেওবাৰে মহৰম অৰ্থাৎ আছুৰাৰ দশম দিনটো উদযাপন কৰা হ’ব।
ভিখাপুৰ গাঁৱৰ এই পৰম্পৰাৰ বিষয়ে স্থানীয় বাসিন্দা চৈয়দ মহম্মদ ৰিজৱীয়ে কয়, "তাজিয়া তুলি লোৱাৰ আগতে আমি ইমাম হুছেইনৰ প্ৰতীকৰ আলম উলিয়াই আনো। এই শোভাযাত্ৰাত সকলো বয়সৰ লোকে আলমৰ পিছফালে খোজ কাঢ়ি যায়।"
মহৰমৰ দশম দিনা তাজিয়া লৈ গোটেই গাঁওখনত শোভাযাত্ৰা কৰা হয়, সূৰ্যাস্তৰ আগতেই কাৰ্বালা পোৱাৰ নিয়ম আছে।দেশৰ বিভিন্ন প্ৰান্তৰ পৰা আৰু বিদেশৰ পৰা উভতি অহা গাঁওবাসীয়ে তাজিয়াত বটাছা, লাড়ু, মালিদা, শ্বৰবট, খিচড়ি ৰুটি, তিলক, নাৰিকল আদি সামগ্ৰী আগবঢ়ায়। এই শোভাযাত্ৰা ইমাম হুছেইনৰ উত্তৰাধিকাৰৰ প্ৰতি সমাজৰ সমৰ্পণৰ এক মাৰ্মান্তিক সোঁৱৰণী।
হিন্দু-মুছলমান উভয়ে অংশগ্ৰহণ কৰা শোভাযাত্ৰা
৬৮০ খ্ৰীষ্টাব্দত কাৰ্বালাৰ যুদ্ধত হজৰত ইমাম হুছেইনৰ শ্বহীদ হোৱাৰ স্মৃতিত পালন কৰা হয় ইছলামিক কেলেণ্ডাৰৰ প্ৰথম মাহ মহৰম। ইমাম হুছেইনৰ সমাধিৰ প্ৰতিৰূপ তাজিয়া মুহাৰমৰ সময়ত তৈয়াৰ কৰা হয় আৰু শোভাযাত্ৰাত কঢ়িয়াই নিয়া হয়। ছিৱান জিলাত বিশেষকৈ ভিখাপুৰ গাঁৱত এই পৰম্পৰা ২০০ বছৰতকৈও অধিক সময় ধৰি চলি আহিছে, যিয়ে অঞ্চলটোৰ সাংস্কৃতিক ঐতিহ্যৰ এক গুৰুত্বপূৰ্ণ অংশ হিচাপে গঢ় লৈ উঠিছে।
ইমাম হুছেইনৰ শ্বহীদ হোৱাৰ স্মৃতিত তাজিয়া প্ৰস্তুত কৰা হয়
তাজিয়া প্ৰস্তুতকৰ্তাসকলৰ ভিতৰত বহুতেই নিজেই কাৰ্বালা ভ্ৰমণ কৰি ইমাম হুছেইনৰ ৰৌজা (কবৰ) দৰ্শন কৰিছে। যেতিয়া তেওঁলোকে নিজৰ অভিজ্ঞতাবোৰ মানুহৰ আগত কয়, তেতিয়া তেওঁলোকে আৱেগিক হৈ পৰে। তেওঁলোকৰ শিল্পত কাৰ্বালাৰ দৃশ্য আৰু ইমাম হুছেইনৰ শ্বহীদ হোৱাৰ অনুভূতি প্ৰতিফলিত হয়। তাজিয়া বনোৱাৰ সময়ত তেওঁলোকৰ সৃষ্টিশীলতা সম্পূৰ্ণৰূপে ইমাম হুছেইনৰ স্মৃতিত উৎসৰ্গিত কৰা হয়। তেওঁলোকৰ মতে ইমাম হুছেইন কোনো এটা ধৰ্ম বা সম্প্ৰদায়ৰ বাবে প্ৰেৰণা নহয়, সমগ্ৰ মানৱতাৰ বাবে প্ৰেৰণা।
তাজিয়া প্ৰস্তুত কৰা সামগ্ৰী
তাজিয়াৰ আকাৰ আৰু পৰম্পৰা
ছিৱানৰ তাজিয়া বিশ্বজুৰি বিখ্যাত। এই পৰম্পৰা প্ৰজন্মৰ পৰা প্ৰজন্মলৈ চলি আহিছে, যিয়ে ঐক্য আৰু সাংস্কৃতিক আদান-প্ৰদানক প্ৰসাৰিত কৰে।
বিহাৰৰ ছিৱান জিলাৰ ভিখাপুৰ গাঁৱত মহৰমৰ সময়ত ৮৪ ফুটৰ পৰা ৯৫ ফুট বা তাতকৈ অধিক উচ্চতাৰ তাজিয়া তৈয়াৰ কৰা হয়, যিটো অঞ্চলটোৰ এক বিখ্যাত পৰম্পৰা।
২০০ বছৰতকৈও অধিক সময় ধৰি চলি অহা এই পৰম্পৰা হিন্দু-মুছলমান সম্প্ৰদায়ৰ মাজত সাম্প্ৰদায়িক সম্প্ৰীতিৰ প্ৰতীক। বিদেশী পৰ্যটকেও এই তাজিয়া নিৰ্মাণ আৰু শোভাযাত্ৰাত অংশগ্ৰহণ কৰে, যিয়ে ইয়াৰ বিশ্বব্যাপী খ্যাতি প্ৰদৰ্শন কৰে। তাজিয়া নিৰ্মাণ আৰু শোভাযাত্ৰা হৈছে এক ধৰ্মীয় আৰু সাংস্কৃতিক প্ৰকাশ যিয়ে ঐক্যক প্ৰসাৰিত কৰে।
ভিখাপুৰৰ তাজিয়া, স্থানীয় শিল্পীসকলৰ দ্বাৰা নিৰ্মিত আৰু ৰঙীন সজ্জাৰে সজোৱা। তাজিয়া নিৰ্মাণৰ কাম কেইবা সপ্তাহ ধৰি চলি থাকে, স্থানীয় শিল্পীসকলে তাজিয়াত নিজৰ শিল্প আৰু ভক্তি প্ৰদৰ্শন কৰে।
কাঠ, কাগজ আৰু কাপোৰৰ পৰা তৈয়াৰী তাজিয়াৰ গঠন আৰু ইয়াক স্পন্দনশীল ৰং আৰু সজ্জাৰে সজাই তোলা হয়। নিৰ্মাণ প্ৰক্ৰিয়া কেৱল ধৰ্মীয় কৰ্তব্যই নহয়, সমাজৰ সৃষ্টিশীলতাক প্ৰতিফলিত কৰা এক কলাত্মক প্ৰকাশ। এই শোভাযাত্ৰাত অংশগ্ৰহণ কৰা ভক্তসকলে তাজিয়াত বটাছা, লাড়ু, মালিদা, শ্বৰবট আৰু নাৰিকল আগবঢ়ায়।
অন্য ধৰ্মৰ অংশগ্ৰহণ
এই পৰম্পৰা হিন্দু আৰু মুছলমান সম্প্ৰদায়ৰ মাজত সাম্প্ৰদায়িক সম্প্ৰীতিৰ এক বৃহৎ নিদৰ্শন। দুয়োটা সম্প্ৰদায়ে মিলি তাজিয়া তৈয়াৰ কৰে আৰু শোভাযাত্ৰাত অংশগ্ৰহণ কৰে, যিয়ে অঞ্চলটোৰ সামাজিক ঐক্য প্ৰতিফলিত কৰে।
তাজিয়াৰ শোভাযাত্ৰাৰ দৃশ্য
এই পৰম্পৰা হিন্দু আৰু মুছলমান সম্প্ৰদায়ৰ মাজত সাম্প্ৰদায়িক সম্প্ৰীতিৰ এক বৃহৎ নিদৰ্শন। দুয়োটা সম্প্ৰদায়ে মিলি তাজিয়া বনাই শোভাযাত্ৰাত অংশগ্ৰহণ কৰে। পুৰুষ, মহিলা আৰু শিশু সকলোৱে এই শোভাযাত্ৰাত অংশগ্ৰহণ কৰে, যিয়ে অঞ্চলটোৰ সামাজিক ঐক্যৰ প্ৰতিফলন ঘটায়। এই পৰম্পৰাই গংগা-জামুনি তেহজীবৰ জীৱন্ত ছবি দাঙি ধৰিছে, য’ত বিভিন্ন ধৰ্মৰ লোকসকলে একত্ৰিত হৈ এক উমৈহতীয়া পৰম্পৰাক জীয়াই ৰাখিছে।
শোভাযাত্ৰা আৰু অঞ্চলটোৰ পৰিবেশ
মহৰমৰ দিনা গোটেই গাঁওখন শোভাযাত্ৰাত গোট খায়, য’ত কান্ধত তাজিয়া কঢ়িয়াই নিয়া হয়। শোভাযাত্ৰাৰ সময়ত ঢোল বজোৱা হয়, আৰু মানুহে “হায় হুছেইন” ধ্বনি দিয়ে, যিয়ে শোক আৰু শ্ৰদ্ধাৰ পৰিৱেশৰ সৃষ্টি কৰে। এই অনুষ্ঠানটোৱে কেৱল ধৰ্মীয় তাৎপৰ্য্য বহন কৰাই নহয়, ই সমাজৰ বাবেও এক সামাজিক অনুষ্ঠান, য’ত মানুহে ইজনে সিজনৰ সৈতে সংযোগ স্থাপন কৰে।
বিশ্বব্যাপী ইয়াৰ আকৰ্ষণ আৰু প্ৰভাৱ
প্ৰতি বছৰে প্ৰায় ৫০ জন বা তাতকৈ অধিক বিদেশী পৰ্যটক এই সামাজিক অনুষ্ঠানত অংশগ্ৰহণ কৰিবলৈ আহে, ফৈজ ছাদিক, কামৰাণ ৰিজৱী, আতাশ্যাম আলী আৰু জিয়ান আমিৰৰ দৰে পৰ্যটকে ইয়াত অংশগ্রহণ কৰিছে।
এই বিশ্বব্যাপী অংশগ্ৰহণে ইয়াৰ খ্যাতি প্ৰতিফলিত কৰে আৰু সাংস্কৃতিক বিনিময়ক প্ৰসাৰিত কৰে। বিদেশী পৰ্যটকৰ উপস্থিতিয়ে স্থানীয় অৰ্থনীতিও উপকৃত কৰে আৰু অঞ্চলটোক আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় স্বীকৃতি প্ৰদান কৰে।
সাংস্কৃতিক আৰু সামাজিক তাৎপৰ্য্য
ছিৱানৰ তাজিয়া কেৱল ধৰ্মীয় প্ৰতীক নহয়, সাংস্কৃতিক ঐক্য আৰু বৈচিত্ৰ্যৰ প্ৰতীক। ইয়াত দেখুওৱা হৈছে যে কেনেকৈ বিভিন্ন ধৰ্মৰ লোকে একত্ৰিত হৈ এটা পৰম্পৰাক জীয়াই ৰাখিব পাৰে আৰু তাত অৰিহণা যোগাব পাৰে। এই পৰম্পৰা প্ৰজন্মৰ পিছত প্ৰজন্ম ধৰি চলি থাকিব আৰু স্থানীয় আৰু বিশ্বব্যাপী মহৰমৰ মনোভাৱক জীয়াই ৰাখিব।
