ৰাজীৱ নাৰায়ণ
দিল্লীবাসীয়ে হয়তো নিজৰ ডিজাইনাৰ শ্ব’ৰুম আৰু মুম্বাইবাসীয়ে নিজৰ বুটিক লাইনযুক্ত ৰাস্তাৰ বিষয়ে কৈ গৌৰৱবোধ কৰিব পাৰে, কিন্তু ব্যয়বহুল অনলাইন শ্বপিঙ (high-end online shopping)ৰ কথা আহিলে এই মেট্ৰ’ চহৰবোৰ পিছ পৰি ৰৈছে। অনলাইন শ্বপিঙৰ ক্ষেত্ৰত প্ৰকৃত বিপ্লৱৰ সূচনা কৰিছে নাগালেণ্ড, মিজোৰাম, মণিপুৰ আৰু মেঘালয়ৰ দৰে কুঁৱলীৱে আঁৱৰি ৰখা উত্তৰ-পূৰ্বাঞ্চলৰ পাহাৰীয়া ৰাজ্যসমূহে।
ছিৰামৰ পৰা আৰম্ভ কৰি স্নিকাৰলৈকে ভাৰতৰ উত্তৰ-পূবৰ সাতখন ভগ্নীয়ে অনলাইনত উচ্চ হাৰত খৰচ কৰি আছে। এই ক্ষেত্ৰত মেট্ৰ’ চহৰবোৰ পিছ পৰি ৰৈছে আৰু খোজ কাঢ়িবলৈ কষ্টকৰ পাহাৰীয়া পথত অনলাইন শ্বপিঙে নতুন গতি লাভ কৰিছে৷
ৰাষ্ট্ৰীয় পৰিসংখ্যা কাৰ্যালয়ৰ ঘৰুৱা ব্যৱহাৰ ব্যয় সমীক্ষা (National Statistics Office’s Household Consumption Expenditure Survey) অনুসৰি উত্তৰ-পূবে কেৱল অনলাইন বজাৰ কৰাই নহয়—তেওঁলোকে আগৰ তুলনাত বৃহৎ, দ্ৰুত আৰু ষ্টাইলিছভাৱে বজাৰ কৰিছে, যাৰ ফলত গুৰুগ্ৰামৰ মলবোৰ প্ৰায় প্ৰাচীন অনুভৱ হৈছে।
অনলাইন শ্বপিঙৰ পৰিসংখ্যাবোৰ অতি আকৰ্ষণীয়, য'ত সীমিত সংখ্যক আইফোন সংস্কৰণ কম সময়ৰ ভিতৰতে বিক্ৰী হৈ গৈছে। নাগালেণ্ডে ভাৰতক আচৰিত কৰি তুলিছিল যেতিয়া যোৱা বছৰ জনমূৰি ব্যৱহাৰ ব্যয়ৰ উত্থান ১৭.৪ শতাংশ হোৱাৰ বিপৰীতে গ্ৰাম্য মিজোৰামৰ হাৰ ১৪.২ শতাংশলৈ বৃদ্ধি পাইছিল। মেঘালয়ৰ চহৰ অঞ্চল ২২ শতাংশ বৃদ্ধি পাইছে, আৰু মণিপুৰ ২১.৮ শতাংশত পিছ পৰি আছে।
প্ৰতিনিধিত্বমূলক ফটো
উত্তৰ-পূৰ্বাঞ্চলত অলনাইন শ্বপিঙৰ এই উত্থান সৰু ঘটনা নহয়। পাহাৰীয়া ৰাজ্যসমূহৰ বাসিন্দাসকলৰ খৰচৰ ধৰণে পৰিসংখ্যাবিদসকলক তথ্যবোৰ দুবাৰকৈ পৰীক্ষা কৰিবলৈ বাধ্য কৰাইছে। কাৰণ, নাগালেণ্ড, মিজোৰাম, মণিপুৰ আৰু মেঘালয়ৰ দৰে কুঁৱলীৱে আঁৱৰি ৰখা উত্তৰ-পূৰ্বাঞ্চলৰ পাহাৰীয়া ৰাজ্যসমূহে অনলাইনত কেৱল চাউল আৰু দালিৰ বাবেই ব্যয় কৰা নাই, বৰঞ্চ উচ্চ দামৰ কাপোৰ, ব্যক্তিগত আনুষংগিক সামগ্ৰী, গেজেটৰ লগতে স্কিনকেয়াৰ ছিৰাম আৰু লিপষ্টিক ক্ৰম কৰিছে, যাৰ কিছুমানৰ দাম প্ৰতি আউন্সত সোণতকৈ বেছি।
ইয়াৰ কাৰণ হৈছে পাহাৰৰ মাজে মাজে ইণ্টাৰনেটৰ দ্ৰুত প্ৰৱেশ। ইয়াৰ বাসিন্দাসকলৰ বাবে স্মাৰ্টফোন এতিয়া চাহৰ কাপৰ দৰেই সাধাৰণ কথা হৈ পৰিছে। স্মাৰ্টফোনৰ সৈতে তেওঁলোকৰ জীৱনলৈ আহিছে ৰিল, ইনফ্লুৱেন্সাৰৰ পৰামৰ্শ, আৰু বিভিন্ন ব্যৱসায়িক বিজ্ঞাপন। শুকুৰবাৰে ছিউলত মুকলি হোৱা কোনো এটা লিপষ্টিক শ্বেড শনিবাৰৰ ভিতৰত কোহিমাৰ মহিলা এগৰাকীয়ে অৰ্ডাৰ কৰিব পাৰে, আৰু যদি কুৰিয়াৰ সেৱকসকল দয়ালু হয়, তেন্তে সোমবাৰৰ ভিতৰত হয়তো কাৰোবাৰ ওঁঠত ই জিলিকি থাকিব পাৰে।
এইখিনিতে সাংস্কৃতিক সোৱাদে এটা টুইষ্ট সংযোগ কৰে। ভাৰতৰ উত্তৰ-পূবৰ লোকসকলে নিজৰ ঐতিহ্যৰ বাবে গৌৰৱান্বিত যদিও বিশ্বৰ ধাৰাসমূহৰ সৈতেও গভীৰভাৱে মিলি গৈছে। অনলাইনত বজাৰ কৰা লোকসকলে স্থানীয় জেকেটৰ সৈতে কে-বিউটি মইশ্ব’ৰাইজাৰ সংযুক্ত কৰে, বা ব্ৰুকলিন পিন্ধি আইজলৰ আঁকোৰগোজ লেনত যিমান আৰামদায়ক দেখা যায়, সিমানেই আৰামদায়ক দেখা স্নিকাৰ অৰ্ডাৰ কৰে।
অনলাইন প্লেটফৰ্মসমূহে পৰম্পৰাক ট্ৰেণ্ডৰ সৈতে মিহলাই দিয়া কালেকচনসমূহ প্ৰসাৰিত কৰিছে। এসময়ত হস্ততাঁত আৰু হস্তশিল্পৰ দেশ হিচাপে ষ্টীৰিঅ’টাইপ কৰা উত্তৰ-পূবক এতিয়া হাই-ষ্ট্ৰীট ক্যুটৰৰ হটস্পট হিচাপেও দেখা গৈছে, যিটো ইউনিফৰ্ম পিন্ধা এজন বাইকাৰে কাৰ্ডব’ৰ্ডৰ বাকচত ডেলিভাৰী কৰে।
এই পৰিৱৰ্তনৰ আধাৰ হৈছে বৃদ্ধি পোৱা আৰ্থিক ক্ষমতা। এন এছ অ’ৰ তথ্যই স্পষ্ট কৰি দিয়ে যে উত্তৰ-পূবৰ পৰিয়ালসমূহৰ ব্যৱহাৰযোগ্য আয় আছে, আৰু জনসাধাৰণে ইয়াক ব্যৱহাৰ কৰি প্ৰয়োজনীয়তাৰ বাহিৰলৈ আগবাঢ়িছে। আকৰ্ষণীয় কথাটো হ’ল বিবেচনাধীন ব্যয়ৰ গতিবেগ। মেট্ৰ’ ইণ্ডিয়াত বজাৰ কৰা লোকসকলে লাহে লাহে ষ্টেপলৰ পৰা ষ্টেটমেন্টলৈ গতি কৰিছিল।
উত্তৰ-পূবত স্নাতক ডিগ্ৰী লাভ কৰাটো যেন এক স্প্ৰিণ্ট আছিল। এবছৰ অনলাইনত ৰন্ধন তেল কিনিছে, পিছৰ বছৰ ডিজাইনাৰ ঘড়ী কিনিছে। অৰ্থনীতিবিদসকলে ইয়াক উপভোগৰ টোপোলা (consumption basket)ৰ পৰিৱৰ্তন বুলি ক’ব পাৰে; উত্তৰ-পূবৰ বজাৰ কৰা লোকসকলে ইয়াক কেৱল catching up with the style wish-list বুলি কয়।
অৱশ্যে অনলাইন বজাৰৰ এই উত্থানেও পাহাৰীয়া ৰাজ্যসমূহত যথেষ্ট প্ৰত্যাহ্বানৰ সন্মুখীন হৈছে। লজিষ্টিক এতিয়াও ইয়াত এটা ডাঙৰ বাধা। পাহাৰীয়া পথবোৰ লেহেমীয়া হোৱাৰ বাবে কুৰিয়াৰ সেৱকসকলে সংগ্ৰাম কৰিবলগীয়া হয় আৰু ‘দুদিনীয়া ডেলিভাৰী’ৰ প্ৰতিশ্ৰুতি প্ৰায়ে ‘দুসপ্তাহ’লৈ পৰিণত হয়।ইণ্টাৰনেট সংযোগেও কেতিয়াবা হতাশা বৃদ্ধি কৰে। ইম্ফলৰ দৰে চহৰত বজাৰ কৰা লোকসকলে প্ৰায়ে আইনাত দেখাতকৈ বেছি সময় ফ্ৰ’জেন পেমেণ্ট স্ক্ৰীণলৈ চাই থকা দেখা পায়।
প্ৰতিনিধিত্বমূলক ফটো
উত্তৰ-পূৰ্বাঞ্চলত অনলাইন বজাৰৰ উত্থাপনৰ ক্ষেত্ৰত নাগালেণ্ড আৰু মিজোৰাম নিঃসন্দেহে ধ্বজাবাহক। ডিমাপুৰত অনলাইনযোগে গহনা, স্নিকাৰ, পোছাক ক্ৰয়ৰ ধুম উঠিছে। আনহাতে আইজলৰ বজাৰ কৰা লোকসকলে উচ্চমানৰ সৌন্দৰ্য্য সামগ্ৰীক ৰাইচ ৱাইনৰ দৰেই মূল খাদ্য হিচাপে গঢ়ি তুলিছে। মেঘালয় আৰু মণিপুৰ এই ক্ষেত্ৰত মাত্ৰ অলপ পিছ পৰি আছে। তেওঁলোকৰ ঘৰখন শ্ৰেষ্ঠ মেট্ৰ’ উপকণ্ঠ অঞ্চলৰ সৈতে প্ৰতিদ্বন্দ্বিতা কৰা গতিৰে ষ্টাইলিছ বাসগৃহলৈ ৰূপান্তৰিত হৈছে।
ই-কমাৰ্চ কোম্পানীসমূহৰ বাবে ভাৰতৰ উত্তৰ-পূবত অনলাইন শ্বপিঙৰ উত্থান ৰোমাঞ্চকৰ আৰু প্ৰত্যাহ্বানমূলক দুয়োটা। বজাৰখন ডেকা, অভিলাষী আৰু আগ্ৰহী—কিন্তু আন্তঃগাঁথনি এতিয়াও দুৰ্বল। দুৰ্বল পথ, লেহেমীয়া কুৰিয়ৰ, আৰু মন্থৰ ইণ্টাৰনেট সেৱাই প্ৰায়ে ইয়াক আৱদ্ধ কৰি ৰাখে। এইখিনিতে চৰকাৰৰ কৰণীয় আছে। সংযোগ, পৰিবহণ, আৰু ডেলিভাৰী ব্যৱস্থা উন্নত কৰি ই অঞ্চলটোৰ সম্পূৰ্ণ সম্ভাৱনা মুকলি কৰিব পাৰে।
(লেখক এগৰাকী প্ৰবীণ, সাংবাদিক, আৰু যোগাযোগ বিশেষজ্ঞ)
