বিদ্যানন্দ বৰকাকতি
চাহৰ ইতিহাস বহু পুৰণি। পৃথিৱীৰ বহু ঠাইত সংস্কৃতি আৰু অৰ্থনীতিৰ বাবে ই গুৰুত্বপূৰ্ণ। বিশেষকৈ উন্নয়নশীল দেশসমূহত গ্ৰাম্য উন্নয়ন, দৰিদ্ৰতা হ্ৰাস, খাদ্য সুৰক্ষা উন্নত কৰা আদিতো চাহে সহায় কৰে। ইয়াৰ প্ৰতি সন্মান জনাই ৰাষ্ট্ৰসংঘৰ সাধাৰণ পৰিষদে ২০১৯ চনৰ ২১ ডিচেম্বৰত ২১ মে’ক আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় চাহ দিৱস হিচাপে ঘোষণা কৰে। খাদ্য আৰু কৃষি সংস্থা (FAO)ৰ প্ৰস্তাৱৰ ভিত্তিত এই সিদ্ধান্ত লোৱা হৈছিল।
ৰাষ্ট্ৰসংঘই খাদ্য আৰু কৃষি সংস্থাক প্ৰতি বছৰে এই দিৱস উদযাপনৰ নেতৃত্ব দিবলৈ কয়। এই বছৰৰ আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় চাহ দিৱসৰ বিষয়বস্তু হ’ল ‘টি ফৰ বেটাৰ লাইভছ’। এফ এ অ’ই এই বিষয়বস্তুটো ঘোষণা কৰিছে।
চাহ উৎপাদন আৰু প্ৰক্ৰিয়াকৰণ লাখ লাখ পৰিয়ালৰ জীৱিকাৰ মূল উৎস। এই উদযাপনে চাহৰ বহনক্ষম উৎপাদন, ব্যৱহাৰ, আৰু ব্যৱসায়ক প্ৰসাৰিত কৰে, আৰু বিশ্ব, আঞ্চলিক আৰু ৰাষ্ট্ৰীয় পৰ্যায়ৰ দেশসমূহৰ বাবে এক সুযোগ প্ৰদান কৰে যাতে চাহ খণ্ডই চৰম দৰিদ্ৰতা হ্ৰাস, ক্ষুধাৰ বিৰুদ্ধে যুঁজ দিয়া, আৰু প্ৰাকৃতিক সম্পদ সুৰক্ষাৰ ক্ষেত্ৰত ভূমিকা অব্যাহত ৰাখিব পাৰে। ৩৫খনতকৈও অধিক দেশত চাহৰ খেতি কৰা হয়।
প্ৰতিনিধিত্বমূলক ফটো
বিশ্বৰ দুই তৃতীয়াংশ জনসংখ্যাই চাহ সেৱন কৰে, যাৰ বাবে নিঃসন্দেহে ই আটাইতকৈ জনপ্ৰিয় পানীয়। ক্ষুদ্ৰ চাহ খেতিয়ক আৰু তেওঁলোকৰ পৰিয়ালকে ধৰি ১.৩ কোটি লোকৰ জীৱিকাত চাহৰ অৰিহণা আছে। বিশ্বৰ চাহ উৎপাদনৰ দায়িত্বত আছে ৬০ শতাংশ ক্ষুদ্ৰ খেতিয়ক।
স্বাস্থ্য, সংস্কৃতি, আৰু আৰ্থ-সামাজিক উন্নয়নত চাহৰ অৱদান অপৰিসীম। চাহ উদ্যোগটো পৰিৱেশ অনুকূল উদ্যোগ, বিভিন্ন মহাদেশত ৪১.৭ লাখ হেক্টৰ সেউজীয়া আৱৰণ। চাহ উদ্ভিদে কাৰ্বন অতি ফলপ্ৰসূভাৱে নিষ্কাশন কৰে, যাৰ ফলত জলবায়ু পৰিৱৰ্তনৰ ক্ষতিকাৰক প্ৰভাৱ নস্যাৎ হয়। আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় চাহ দিৱস হৈছে চাহৰ সাংস্কৃতিক ঐতিহ্য, স্বাস্থ্য উপকাৰীতা, আৰু অৰ্থনৈতিক গুৰুত্ব উদযাপনৰ লগতে চাহ উৎপাদনক বহনক্ষম কৰি তোলাৰ বাবে কাম কৰাৰ এক সুযোগ।
চাহ সমগ্ৰ বিশ্বতে বিয়পি আছে, ইয়াৰ উৎপাদন পাঁচখন মহাদেশতে হয়। বিশ্বজুৰি চাহ উৎপাদনৰ পৰিমাণ ১৬.৬ বিলিয়ন মাৰ্কিন ডলাৰতকৈও অধিক। চাহ হৈছে পৃথিৱীৰ ভিতৰতে পানীৰ পিছত সৰ্বাধিক সেৱন কৰা পানীয়। চাহ বহু জাতত পোৱা যায়, যিবোৰ প্ৰয়োগ কৰা অক্সিডেচন আৰু ফাৰ্মেণ্টেচন কৌশল অনুসৰি বেলেগ বেলেগ।
চাহ হৈছে অন্যতম বহুমুখী পানীয়। কোনোবাই ইয়াক গৰম, আন কোনোবাই আকৌ ঠাণ্ডা হিচাপে গ্ৰহণ কৰিব পাৰে। নেমু বা বিভিন্ন ধৰণৰ ফলৰ ৰসৰ লগত পান কৰিব পাৰি। ইয়াক মছলা, আইচক্ৰীম, জেলী, আৰু স্লিমিং পচনৰ সৈতে মিহলাই ল’ব পাৰি। ইয়াৰ সহায়ত আটাইতকৈ বেছি বিদেশী ককটেইল বনাব পাৰি।
এটি কলি, দুটি পাত...অসমৰ চাহ বাগিচাত চাহৰ পাত ছিঙিছে চাহ সম্প্ৰদায়ৰ কেইগৰাকীমান মহিলাই
চাহে মানুহক সতেজতা অনুভৱ কৰায়। চাহে যুগ যুগ ধৰি মানৱ জাতিৰ হৃদয় আলোড়িত, মনক উদ্দীপিত, তালু শান্ত কৰি আহিছে। যোৱা কেইটামান দশকত বিশ্বৰ চাহ উদ্যোগত ব্যৱহাৰ বৃদ্ধি পাইছে, বিশ্বজুৰি গ্ৰাহকৰ সংখ্যা বৃদ্ধি পাইছে। কিন্তু জনমূৰি খৰচ এতিয়াও কম, আৰু সেয়েহে ভৱিষ্যতে ইয়াৰ যথেষ্ট বৃদ্ধিৰ সম্ভাৱনা আছে।
চাহৰ ইতিহাস প্ৰাচীন চীনৰ পৰাই আৰম্ভ হৈছিল, প্ৰায় ৫,০০০ বছৰ আগতে। বিশেষজ্ঞসকলৰ মতে দক্ষিণ-পশ্চিম চীনৰ পাহাৰত বসবাস কৰা জনজাতীয় লোকসকলে প্ৰথমে চাহ ব্যৱহাৰ কৰিছিল। বনৰীয়া চাহ গছৰ পৰা পাত ছিঙি তাৰ পৰা তেওঁলোকে পানীয় বনাইছিল। এই পানীয়টো প্ৰধানকৈ ঔষধ হিচাপে ব্যৱহাৰ কৰা হৈছিল।
পিছলৈ চীনত পৰিকল্পিত চাহ খেতি আৰু উৎপাদন আৰম্ভ হ’ল, তাৰ পিছত ভাৰতৰ অসমত। অসম ভাৰতীয় চাহৰ জন্মস্থান হিচাপে পৰিচিত। ১৮২৩ চনত ৰবাৰ্ট উইলিয়াম ব্ৰুচ নামৰ এজন স্কটিছ ব্যৱসায়ীয়ে এজন অসমীয়া সম্ভ্ৰান্ত ব্যক্তি মণিৰাম দত্ত বৰুৱা (পৰৱৰ্তী সময়ত মণিৰাম দেৱান নামেৰে পৰিচিত)ৰ পৰা জানিব পাৰিলে যে অসমত বনৰীয়া চাহ গছ গজিছে। মণিৰামে ৰবাৰ্ট ব্ৰুচক চিংফো জনজাতিৰ প্ৰধান বেছা গাউমৰ সৈতে চিনাকি কৰাই দিয়ে। দীৰ্ঘদিন ধৰি চিংফো জনগোষ্ঠীয়ে বনৰীয়া চাহ জোপোহাৰ পৰা চাহ তৈয়াৰ কৰি আহিছিল।
গাখীৰেৰে বনোৱা চাহ
বিশ্বলৈ ভাৰতৰ প্ৰথম ৰপ্তানিৰ ভিতৰত অন্যতম হৈ পৰিল অসম চাহ। ১৮৩৮ চনৰ ৮ মে’ত আঠটা চেষ্ট (প্ৰায় ৩৫০ পাউণ্ড) অসম চাহ লণ্ডনলৈ প্ৰেৰণ কৰা হয়। ১৮৩৯ চনৰ ১০ জানুৱাৰীত নিলামত বিক্ৰী কৰি বহুত আগ্ৰহ আৰু উত্তেজনাৰ সৃষ্টি কৰিছিল।
বহিঃজগতৰ বাবে অসম চাহৰ বাবে পৰিচিত। কিন্তু অসমত চাহ কেৱল এটা সামগ্ৰীতকৈও অধিক। ই সংস্কৃতি আৰু দৈনন্দিন জীৱনৰো এক অংশ। অসমত চাহৰ এক দীঘলীয়া ইতিহাস আছে আৰু ৰাজ্যৰ অৰ্থনৈতিক আৰু সামাজিক উন্নয়নত ডাঙৰ ভূমিকা পালন কৰিছে। ভাৰতৰ স্বাধীনতা সংগ্ৰামৰ সৈতেও চাহৰ ওতঃপ্ৰোত সম্পৰ্ক আছে।
ভাৰতৰ প্ৰথম চাহ ৰোপণকাৰী মণিৰাম দেৱানে ১৮৫৭ চনত অসমত ব্ৰিটিছ শাসনৰ বিৰুদ্ধে হোৱা বিদ্ৰোহত অংশ লৈছিল। ১৮৫৮ চনৰ ২৬ ফেব্ৰুৱাৰীত তেওঁৰ ঘনিষ্ঠ সহযোগী পিয়ালি বৰুৱাৰ সৈতে যোৰহাটত ইংৰাজৰ বিৰুদ্ধে যুঁজ দিয়াৰ অপৰাধত ৰাজহুৱাভাৱে ফাঁচী দিয়া হৈছিল।
বিশ্বৰ ভিতৰতে ক’লা চাহৰ সৰ্বাধিক উৎপাদক আৰু গ্ৰাহক হৈছে ভাৰত। সমগ্ৰ ভাৰততে চাহ হৈছে আটাইতকৈ জনপ্ৰিয় পানীয়। খেতিৰ ওপৰত ভিত্তি কৰি গঢ়ি উঠা চাহ উদ্যোগটোৰ বাবে যথেষ্ট শ্ৰমিকৰ প্ৰয়োজন। ইয়াৰ জৰিয়তে ২০ লাখতকৈ অধিক লোকক পোনপটীয়াকৈ সংস্থাপন দিয়া হয়। আন ২০ লাখ লোকে চাহ সম্পৰ্কীয় বিভিন্ন কামৰ জৰিয়তে জীৱিকা নিৰ্বাহ কৰে। ভাৰতৰ সংগঠিত উদ্যোগসমূহতো মহিলাৰ সৰ্বাধিক নিয়োগকৰ্তা চাহ উদ্যোগ। চাহ শ্ৰমিকৰ প্ৰায় ৬০% মহিলা।
প্ৰতিনিধিত্বমূলক ফটো
ভাৰতত ২ লাখৰো অধিক ক্ষুদ্ৰ চাহ খেতিয়ক (এছটিজি)ও আছে। ভাৰতৰ মুঠ চাহ উৎপাদনৰ ৪৬% সেউজীয়া পাতৰ জৰিয়তে যোগান ধৰে। এই তথ্যই দেখুৱাইছে যে চাহ উদ্যোগক সমৰ্থন আৰু সুৰক্ষা দিয়াটো কিমান গুৰুত্বপূৰ্ণ। ভাৰতে বিশ্বৰ ভিতৰতে সৰ্বাধিক ক’লা চাহ খোৱা হ’লেও আন কিছুমান দেশৰ তুলনাত প্ৰতিজন ব্যক্তিয়ে খোৱাৰ পৰিমাণ এতিয়াও কম।
চাহ উদ্যোগটো দীৰ্ঘম্যাদীভাৱে জীয়াই থাকিবলৈ আৰু বৃদ্ধি পাবলৈ হ’লে ভাৰতৰ মানুহে অধিক চাহ খোৱাৰ প্ৰয়োজন আছে। ইয়াৰ বাবে এটা উপায় হ’ল চাহক স্বাস্থ্যকৰ আৰু জীৱনশৈলীৰ পানীয় হিচাপে প্ৰচাৰ কৰা। ইতিমধ্যে আমেৰিকাৰ খাদ্য আৰু ঔষধ প্ৰশাসনে চাহ স্বাস্থ্যকৰ পানীয় বুলি ঘোষণা কৰিছে।
চাহ এটা আচৰিত পানীয়। ইয়াৰ বহুতো স্বাস্থ্যজনিত উপকাৰ আছে। ই ফুলা কমোৱাত সহায় কৰিব পাৰে (এন্টি-ইনফ্লেমেটৰী), শৰীৰক সুৰক্ষা দিব পাৰে (এন্টিঅক্সিডেন্ট), আনকি ওজন কমাবলৈও সহায় কৰিব পাৰে। যদি মানুহে চাহৰ স্বাস্থ্য উপকাৰিতাৰ বিষয়ে জানে তেন্তে ইয়াক অধিক পৰিমাণে পান কৰিবলৈ আগ্ৰহী হ'ব। ইয়াৰ ফলত তেওঁলোক সুস্থ হৈ থাকিব, চাহ খোৱা বৃদ্ধি পাব আৰু চাহ উদ্যোগটো উপকৃত হ'ব। ইয়াৰ উপৰিও শ্ৰমিক আৰু ক্ষুদ্ৰ চাহ খেতিয়কসকলক উন্নত উপাৰ্জন কৰাত সহায় কৰিব, উদ্যোগটো শক্তিশালী আৰু সুস্থিৰ কৰি তুলিব।
(লেখক এগৰাকী চাহ খেতিয়ক, গ্ৰীণ টিৰ উৎপাদক, NETAৰ উপদেষ্টা আৰু ভাৰতীয় চাহ ব’ৰ্ডৰ প্ৰাক্তন উপাধ্যক্ষ)
