নতুন দিল্লী
ইছলামিক ৰিপাব্লিকৰ তিনিটা পাৰমাণৱিক স্থানত আমেৰিকাই কৰা আক্ৰমণৰ পিছত ইৰাণৰ সংসদে কৌশলগতভাৱে বিশ্বব্যাপী তেলৰ ৰপ্তানি কৰা হৰমুজ জলদ্বীপ বন্ধ কৰাৰ ব্যৱস্থাত অনুমোদন জনাইছে। অৱশ্যে এই ক্ষেত্ৰত ইৰাণৰ শীৰ্ষ নিৰাপত্তা কৰ্তৃপক্ষ উচ্চতম ৰাষ্ট্ৰীয় নিৰাপত্তা পৰিষদে চূড়ান্ত সিদ্ধান্ত গ্ৰহণ কৰিব বুলি সংসদৰ ৰাষ্ট্ৰীয় নিৰাপত্তা সমিতিৰ সদস্য মেজৰ জেনেৰেল কৌছাৰীয়ে প্ৰকাশ কৰিছে।
যদি ইৰাণে আগবাঢ়ি যায় আৰু দৈনিক বিশ্বৰ ২০ শতাংশ তেল ব্যৱহাৰৰ মাজেৰে পাৰ হৈ যোৱা হৰমুজ জলদ্বীপ বন্ধ কৰি দিয়ে, তেন্তে ই বাণিজ্যিক প্ৰবাহত ব্যাঘাত জন্মাব, তেলৰ মূল্য বৃদ্ধি পাব আৰু বিশ্ব অৰ্থনীতিক অস্থিৰ কৰি তুলিব।
গাজা আৰু লেবাননত হামাছ আৰু হিজবুল্লাহৰ সৈতে ইজৰাইলৰ যুদ্ধ আৰু ইৰাণৰ সৈতে সংঘাতৰ পিছত আৰু ছিৰিয়াত দীৰ্ঘদিনীয়া স্বৈৰাচাৰী ৰাষ্ট্ৰপতি বাছাৰ আল আছাদৰ পতনৰ পিছত বিগত ২০ মাহত উত্তেজনা বৃদ্ধি পোৱা মধ্যপ্ৰাচ্যত এনে পদক্ষেপে আৰু অধিক অস্থিৰতাৰ সৃষ্টি কৰিব পাৰে।
উল্লেখ্য যে, হৰমুজ জলদ্বীপ হৈছে এটা সংকীৰ্ণ যদিও অতি গুৰুত্বপূৰ্ণ জলপথ, যিয়ে পাৰস্য উপসাগৰক ওমান উপসাগৰ আৰু আৰব সাগৰৰ সৈতে সংযোগ কৰে। উত্তৰ উপকূলত ইৰাণ আৰু দক্ষিণে মুছাণ্ডাম উপদ্বীপৰ মাজত অৱস্থিত - যিটো ওমান আৰু সংযুক্ত আৰব আমিৰশ্বাহীৰ অন্তৰ্গত।
এই জলদ্বীপটো প্ৰায় ১৬৭ কিলোমিটাৰ দীঘল, ইয়াৰ আটাইতকৈ সংকীৰ্ণ স্থানত মাত্ৰ প্ৰায় ৩৩ কিলোমিটাৰলৈ সংকীৰ্ণ হৈ পৰে, ইয়াত অহা আৰু যোৱা সামুদ্ৰিক যাতায়তৰ বাবে তিনি কিলোমিটাৰ বহল জাহাজ পথ নিৰ্ধাৰণ কৰা হৈছে।
এই জলদ্বীপে পাৰস্য উপসাগৰৰ পৰা খাৰুৱা তেল পৰিবহণ কৰা তেল টেংকাৰৰ বাবে একমাত্ৰ সামুদ্ৰিক পথ হিচাপে কাম কৰে, যাৰ ফলত ই বিশ্বৰ শক্তি সুৰক্ষাৰ বাবে বিশ্বৰ অন্যতম জটিল চ’ক পইণ্ট। প্ৰতিদিনে প্ৰায় ১৭ মিলিয়ন বেৰেল তেল - বা বিশ্বৰ মুঠ তেলৰ ব্যৱহাৰৰ প্ৰায় ২০ৰ পৰা ৩০ শতাংশ - হৰমুজ জলদ্বীপৰ মাজেৰে পাৰ হয়।
দৰাচলতে পাৰস্য উপসাগৰৰ পৰা ৰপ্তানি কৰা সকলো তেলৰ প্ৰায় ৮৮ শতাংশই এই সংকীৰ্ণ জলপথটোৰ মাজেৰে পাৰ হ’ব লাগিব, কিয়নো বিকল্প পাইপলাইন আৰু পথ সীমিত। তেলৰ বাহিৰেও বিশ্বৰ প্ৰায় এক তৃতীয়াংশ তৰলীকৃত প্ৰাকৃতিক গেছও কৰিডৰৰ মাজেৰে গতি কৰে।
যদি ইৰাণে হৰমুজ জলদ্বীপ বন্ধ বা বাধা দিয়ে, তেন্তে ই বিশ্বৰ তেল ৰপ্তানিৰ এক উল্লেখযোগ্য অংশৰ প্ৰবাহত ব্যাঘাত জন্মাব, যাৰ ফলত যোগানৰ বৃহৎ নাটনি হ’ব আৰু তেলৰ মূল্য তীব্ৰ বৃদ্ধিৰ সূচনা হ’ব।
অ’পেকৰ সদস্য চৌদি আৰব, ইৰাণ, সংযুক্ত আৰব আমিৰশ্বাহী, কুৱেইট আৰু ইৰাকে অধিকাংশ খাৰুৱা তেল জলদ্বীপৰ জৰিয়তে মূলতঃ এছিয়ালৈ ৰপ্তানি কৰে। এই জলদ্বীপটোক বাইপাছ কৰিবলৈ ইউ এ ই আৰু চৌদি আৰবে আন পথ বিচাৰি উলিয়াবলৈ চেষ্টা কৰিছে।
যোৱা বছৰৰ জুন মাহত আমেৰিকাৰ শক্তি তথ্য প্ৰশাসনে জনোৱা মতে, বৰ্তমানৰ ইউ এ ই আৰু চৌদি পাইপলাইনৰ পৰা প্ৰতিদিনে প্ৰায় ২৬ লাখ বেৰেল (বিপিডি) অব্যৱহৃত ক্ষমতা হৰমুজক বাইপাছ কৰিবলৈ উপলব্ধ হ’ব পাৰে।
যিহেতু এই জলদ্বীপটো ইমানেই সংকীৰ্ণ আৰু সামৰিকভাৱে সংবেদনশীল, সেয়েহে ইয়াক বাধা দিয়াৰ প্ৰচেষ্টাই আঞ্চলিক উত্তেজনাক আৰু অধিক জ্বলাই তুলিব পাৰে আৰু ইয়াৰ লগত জড়িত অৰ্থনৈতিক আৰু ভূ-ৰাজনৈতিৰ বাবে আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় নৌসেনাৰ সঁহাৰিৰ সম্ভাৱনাই উত্তেজিত কৰিব পাৰে।
যদিও ভাৰতে ৰাছিয়া আৰু কেইখনমান আৰব ৰাষ্ট্ৰকে ধৰি বৈচিত্ৰ্যপূৰ্ণ তেল আৰু শক্তি যোগানৰ অংশীদাৰ হৈ আছে, কিন্তু ইয়াৰ যোগানৰ এক বৃহৎ অংশ ইৰাণৰ পৰাও আহে। বিশেষজ্ঞসকলৰ মতে হৰমুজ জলদ্বীপ বন্ধ হোৱাৰ ফলত ভাৰতীয় যোগানত প্ৰভাৱ পৰিব পাৰে, যাৰ ফলত তেলৰ মূল্য বৃদ্ধি হ’ব, যিয়ে সামগ্ৰীৰ মূল্য নিৰ্ধাৰণত অধিক প্ৰভাৱ পেলাব।
এক সাক্ষাৎকাৰত ইজৰাইল-ইৰাণৰ সংঘাতৰ মাজতে তেলৰ মূল্য বৃদ্ধিৰ উদ্বেগ দূৰ কৰি কেন্দ্ৰীয় পেট্ৰলিয়াম মন্ত্ৰী হৰদীপ সিং পুৰীয়ে কয় যে, পৰিস্থিতি পৰিচালনাযোগ্য আৰু শক্তিৰ হাৰ নিয়ন্ত্ৰণত আছে।
সাধাৰণতে ইৰাণৰ মূল তেলৰ চ’ক পইণ্টৰ মাজেৰে জাহাজৰ যাতায়ত বন্ধ কৰাৰ আইনী কৰ্তৃত্ব নাই। ব্লুমবাৰ্গ নিউজে প্ৰকাশ কৰা অনুসৰি বলপূৰ্বক ভাবুকিৰে এই কাম সম্ভৱ হ’ব লাগিব।
হৰমুজ বন্ধ কৰিলে ইৰাণত অৰ্থনৈতিকভাৱেও প্ৰভাৱ পৰিব, কিয়নো ইয়াৰ ফলত তেহৰানে পেট্ৰলিয়াম ৰপ্তানি কৰিব নোৱাৰিব। ইৰাণ নিজেই তেল ৰপ্তানিৰ বাবে ট্ৰেনজিটৰ ওপৰত নিৰ্ভৰশীল, জলদ্বীপৰ পূব মূৰত অৱস্থিত জাস্কত এটা ৰপ্তানি টাৰ্মিনেল উপস্থিত আছে বুলি ব্লুমবাৰ্গ নিউজে প্ৰকাশ কৰিছে।
এনে পদক্ষেপে চীনকো অস্থিৰ কৰি তুলিব কাৰণ চীন ইৰাণৰ তেলৰ আটাইতকৈ ডাঙৰ ক্ৰেতা আৰু ৰাষ্ট্ৰসংঘৰ নিৰাপত্তা পৰিষদত নিজৰ ভেটো ক্ষমতা ব্যৱহাৰ কৰি ইৰাণক পশ্চিমীয়া নেতৃত্বৰ নিষেধাজ্ঞা বা প্ৰস্তাৱৰ সন্মুখীন হোৱাৰ পৰা ৰক্ষা কৰা মূল অংশীদাৰ।
