ডাঃ দেৱজিত বৰ্মন
বৰ্ধিত জীৱনৰ আকাংক্ষা, হয়তো অমৰত্বও মানৱ ইতিহাসৰ এক দীৰ্ঘদিনীয়া সপোন৷ এই সপোন প্ৰতিধ্বনিত হৈছে আমাৰ কল্পনা, দৰ্শন আৰু বৰ্তমানৰ বৈজ্ঞানিক প্ৰচেষ্টাৰ যোগেদি৷ এসময়ত কেৱল কল্পনাৰ ক্ষেত্ৰখনত সীমাবদ্ধ হৈ থকা মানুহৰ দীৰ্ঘায়ু সন্ধান যাত্ৰা এতিয়া এক স্পষ্ট, অভিলাষী, বৈজ্ঞানিক প্ৰচেষ্টাত পৰিণত হৈছে। প্ৰযুক্তি, চিকিৎসা বিজ্ঞান আৰু মানৱ শৰীৰৰ বিষয়ে আমাৰ নিত্য সম্প্ৰসাৰিত জ্ঞানৰ দ্বাৰা বৰ্তমান ই অসাধ্য এক বিষয় হৈ থকা নাই৷
মানুহ আয়ুস বৃদ্ধি কৰাৰ সম্ভাৱনা, আনকি জৈৱিক অমৰত্ব লাভ কৰাৰ সম্ভাৱনা এতিয়া সুদূৰৰ সপোন নহয়। বৰ্তমানৰ প্ৰেক্ষাপটত কৃত্ৰিম বুদ্ধিমত্তা, জেনেটিক ইঞ্জিনিয়াৰিং, পুনৰুৎপাদনশীল চিকিৎসা আৰু স্নায়ু প্ৰযুক্তিৰ সংযুক্ত প্ৰচেষ্টাৰ দ্বাৰা বয়স বৃদ্ধিৰ ক্ষেত্ৰত আমাৰ দৃষ্টিভংগীত বৈপ্লৱিক পৰিৱৰ্তন আনিছে, ইয়াৰ জটিল ৰহস্যসমূহ উন্মোচন কৰাৰ আৰু সম্ভাৱনাপূৰ্ণভাৱে ইয়াৰ গতিক ইচ্ছানুসৰি সলোৱাৰ বাট মুকলি হৈছে৷
বয়স বৃদ্ধিৰ বিৰুদ্ধে প্ৰযুক্তিৰ আক্ৰমণ:
বয়স বৃদ্ধিৰ বিৰুদ্ধে আধুনিক অস্ত্ৰভাণ্ডাৰ ভয়ংকৰ, ইয়াত অত্যাধুনিক প্ৰযুক্তিৰ পৰিসৰ সামৰি লোৱা হৈছে যিয়ে বয়স বৃদ্ধিৰ অন্তৰ্নিহিত জৈৱিক প্ৰক্ৰিয়াসমূহৰ বিষয়ে আমাৰ চিন্তা-চৰ্চাক নতুন ৰূপ দিবলৈ চেষ্টা কৰিছে৷ এই গুৰুত্বপূৰ্ণ ক্ষেত্ৰসমূহৰ কিছুমানৰ ওপৰত অকণমান আলোকপাত কৰো আহকচোন:
প্ৰতিনিধিত্বমূলক ফটো
কৃত্ৰিম বুদ্ধিমত্তা আৰু বৃহৎ তথ্যৰ একত্ৰিত প্ৰগতি:
কৃত্ৰিম বুদ্ধিমত্তাই কেৱল তথ্য বিশ্লেষণ কৰাই নহয়; জিনমিক্স (জিন বিষয়ক তত্বানুসন্ধান), প্ৰটিঅ'মিক্স (প্ৰ'টিন বিষয়ক তত্বানুসন্ধান) আৰু মেটাব'ল'মিক্স (মেটাবলিজম বিষয়ক তত্বানুসন্ধান) গৱেষণাৰ দ্বাৰা সৃষ্টি হোৱা বিশাল আৰু জটিল তথ্য সমূহৰ মাজৰ সংহতি আৰু সংগতি উলিয়াব পাৰে৷ কিন্তু মানৱ গৱেষকসকলে ইয়াক বিবেচনা কৰাটো বা বুজিব পৰাটোও লাহে লাহে অসম্ভৱ হৈ পৰিছে৷ কেৱল এ আই হে ইয়াৰ পুংখানুপুংখ সুক্ষৰূপ অনুধাৱন কৰিব পাৰে৷
এই স্বয়ংক্ৰিয় ব্যৱস্থাসমূহে সূক্ষ্মতম আৰ্হি আৰু সম্পৰ্ক চিনাক্ত কৰিব পাৰে, যাৰ ফলত বয়স বৃদ্ধিৰ নতুন জৈৱচিহ্ন আৰু সম্ভাৱ্য চিকিৎসা লক্ষ্যত উপনীত হ'বলৈ কৃত্ৰিম বুদ্ধিমত্তা (এ আই) বহু খিনি আগবাঢ়ি গৈছে৷
এ আই চালিত ঔষধ আৱিষ্কাৰ মঞ্চই বয়স বিজ্ঞানৰ বিকাশ ত্বৰান্বিত কৰিছে, যিবোৰ ঔষধে বাৰ্ধক্য কোষক নিৰ্বাচিত কৰি নিৰ্মূল কৰিব পাৰে আৰু যিবোৰে বয়সৰ লগত জড়িত ৰোগ নিৰাময়ত উল্লেখযোগ্য ভূমিকা পালন কৰে বুলি বিশ্বাস কৰা হয়। ক্ষুদ্ৰ পাৰস্পৰিক ক্ৰিয়াৰ অনুকৰণ কৰি আৰু ঔষধৰ কাৰ্যকাৰিতাৰ ভৱিষ্যদ্বাণী কৰি এ আই য়ে নতুন চিকিৎসা পদ্ধতি বজাৰলৈ অনাৰ সময় সুষয় হৈ পৰিছে।
ব্যক্তিগতকৃত (Personalised) স্বাস্থ্য পৰিকল্পনা তৈয়াৰ কৰিবলৈও মেচিন লাৰ্নিঙৰ ব্যৱহাৰ ল'ব পৰাকৈ বিজ্ঞান, প্ৰযুক্তি আগবাঢ়ি গৈছে। এজন ব্যক্তিৰ জেনেটিক তথ্য আৰু স্বাস্থ্যৰ ৰেকৰ্ড বিশ্লেষণ কৰি, এ আই য়ে ব্যক্তিগতকৃত পৰিকল্পনা তৈয়াৰ কৰিব পাৰে যিয়ে জীৱনকাল বৃদ্ধি কৰিব পাৰে।
প্ৰতিনিধিত্বমূলক ফটো
জেনেটিক ইঞ্জিনিয়াৰিং আৰু জিন থেৰাপি: জীৱন সংকেট পুনৰলিখন:
CRISPR-Cas9 আৰু অন্যান্য জিন-সম্পাদনা প্ৰযুক্তিয়ে মানৱ জিনমৰ নিখুঁত পৰিৱৰ্তন সক্ষম কৰি তুলিছে, যিয়ে বয়স বৃদ্ধি আৰু বয়সৰ লগত জড়িত ৰোগত অৰিহণা যোগোৱা জিনীয় দোষসমূহ সংশোধন কৰাৰ সম্ভাৱনা প্ৰদান কৰিছে। এই স্তৰৰ নিখুঁততাই জেনেটিক ইঞ্জিনিয়াৰিঙৰ নতুন বাট মুকলি কৰি তুলিছে যিবোৰ পূৰ্বতে কল্পনাতীত আছিল।
কোষ মেৰামতি ব্যৱস্থা বৃদ্ধি কৰা, ৰোগ প্ৰতিৰোধ ক্ষমতা বৃদ্ধি কৰা আৰু অক্সিডেটিভ চাপৰ পৰা হাত সাৰিব পৰা জিন প্ৰৱৰ্তনৰ বাবে জিন চিকিৎসা পদ্ধতি অন্বেষণ কৰাটো সম্ভৱ কৰি তুলিছে৷ গৱেষকসকলে এই নতুন জিনসমূহ ৰোগগ্ৰস্ত কলাসমূহলৈ পোনপটীয়াকৈ প্ৰেৰণ কৰাৰ উপায় অনুসন্ধান কৰি আছে লগতে পাৰ্শ্বক্ৰিয়া কম কৰি কাৰ্যকাৰিতা সৰ্বাধিক কৰাটোত গুৰুত্ব প্ৰদান কৰিছে।
টেল’মিৰ দীঘলীয়া কৰাৰ ওপৰতো গৱেষণা চলি আছে। টেল’মিৰ হৈছে ক্ৰম’জমৰ শেষৰ ফালে থকা সুৰক্ষামূলক টুপি আৰু প্ৰতিটো কোষ বিভাজনৰ লগে লগে ইহঁত চুটি হৈ পৰে। টেল’মিৰ চুটি হোৱাটো বয়স বৃদ্ধিৰ এটা কাৰক বুলি ভবা হয়।
পুনৰুৎপাদনশীল চিকিৎসা আৰু কলা পূণৰ্নিৰ্মাণ: কোষ মেৰামতি আৰু সলনি কৰণ:
ষ্টেম চেল থেৰাপীয়ে ক্ষতিগ্ৰস্ত কলা আৰু অংগসমূহ মেৰামতি আৰু পুনৰুৎপাদন কৰাৰ বাবে অপৰিসীম প্ৰতিশ্ৰুতি লৈ আহিছে৷ যিয়ে বয়স বৃদ্ধিৰ প্ৰভাৱ ফলপ্ৰসূভাৱে ওলোটা কৰিব পাৰিব। গৱেষকসকলে প্লুৰিপটেণ্ট ষ্টেম চেল (iPSCs)ৰ ব্যৱহাৰৰ বিষয়ে অন্বেষণ কৰি আছে, যিবোৰ প্ৰাপ্তবয়স্ক কোষৰ পৰা আহৰণ কৰি পুনৰ তাক শৰীৰৰ যিকোনো ধৰণৰ নতুন কোষলৈ পৰিণত কৰিব পাৰে৷
প্ৰতিনিধিত্বমূলক ফটো
বয়সৰ লগত জড়িত ৰোগৰ বাবে হেৰুওৱা বা ক্ষতিগ্ৰস্ত হোৱা কলাবোৰৰ ঠাইত কৃত্ৰিম কলা বা অংগ সৃষ্টি কৰিবলৈ কলা অভিযান্ত্ৰিক কৌশল ব্যৱহাৰ কৰা হৈছে। থ্ৰীডি বায়’প্ৰিণ্টিং প্ৰযুক্তিয়ে ৰক্তবাহী নলী আৰু আনকি সমগ্ৰ অংগকে ধৰি জটিল জৈৱিক গঠন সৃষ্টি কৰিবলৈ সক্ষম কৰি তুলিছে, যিয়ে ব্যক্তিগতকৃত অংগ প্ৰতিস্থাপনৰ সম্ভাৱনা প্ৰদান কৰিছে।
স্নায়ু প্ৰযুক্তি আৰু মগজু-কম্পিউটাৰ আন্তঃসংযোগ: জ্ঞান দিগন্ত সম্প্ৰসাৰণ:
Neuralink ৰ দৰে কোম্পানীয়ে মগজু-কম্পিউটাৰ আন্তঃসংযোগ (Brain Computer Interface) বিকশিত কৰিছে যিয়ে জ্ঞানৰ দুৱাৰখন বাধাহীনভাৱে মুকলি কৰি দিব পাৰে, হেৰুওৱা গতি দক্ষতা পুনৰুদ্ধাৰ কৰিব পাৰে, আনকি মানসিক অৱস্থাৰো আপলোডিংও সক্ষম কৰিব পাৰে। এই আপলোডিঙৰ ধাৰণাটো অতি জল্পনা-কল্পনামূলক হৈয়েই আছে যদিও ই আমাৰ চেতনাৰ প্ৰকৃতি আৰু জৈৱিক বয়স বৃদ্ধিৰ সীমাৰ বাহিৰলৈ জ্ঞানৰ বা স্মৃতিৰ আয়ুস বৃদ্ধি কৰাৰ সম্ভাৱনাৰ ওপৰত নতুন প্ৰশ্ন উত্থাপন কৰিছে।
মানুহৰ মগজুৰ ভিতৰৰ স্নায়ু সংযোগৰ মানচিত্ৰ (Connectome)ৰ ওপৰত গৱেষণাই ব্যক্তিৰ বয়স বৃদ্ধিৰ লগে লগে জ্ঞানমূলক কাৰ্য্যকলাপ কেনেকৈ সংৰক্ষণ কৰিব পাৰি, বা কেনেকৈ উন্নত কৰিব পাৰি তাত অন্তৰ্দৃষ্টি দিব পাৰে।
প্ৰাচীন প্ৰজ্ঞা: জীৱন সম্পৰ্কে কালজয়ী দৃষ্টিভংগী
আধুনিক বিজ্ঞানে জৈৱিক দীৰ্ঘায়ুৰ সীমাবদ্ধতাক ঠেলি দিয়াৰ বিপৰীতে বেদ আৰু আয়ুৰ্বেদৰ দৰে প্ৰাচীন ভাৰতীয় শাস্ত্ৰই দীৰ্ঘদিন ধৰি সু-স্বাস্থ্য আৰু বৰ্ধিত আয়ুসৰ বাবে সুষম জীৱন ধাৰণৰ ওপৰত গুৰুত্ব আৰোপ কৰি আহিছে।
প্ৰতিনিধিত্বমূলক ফটো
আয়ুৰ্বেদিক নীতি: শৰীৰ আৰু মনৰ সমন্বয়:
প্ৰাচীন ভাৰতীয় চিকিৎসা পদ্ধতি আয়ুৰ্বেদে স্বাস্থ্য আৰু দীৰ্ঘ আয়ুসৰ বাবে শৰীৰ আৰু মনৰ ভিতৰত ভাৰসাম্য ৰক্ষা কৰাত গুৰুত্ব আৰোপ কৰে। "आयुःसत्त्वबलारोग्यसुखप्रीतिविवर्धनाः। रस्याः स्निग्धाः स्थिरा हृद्या आहाराः सात्त्विकप्रियाः॥" (Āyuḥsattvabalārogyasukhapritivivardhanāḥ. rasyāḥ snigdhāḥ sthirā hṛdyā āhārāḥ sāttvikapriyāḥ॥)
অনুবাদ: "যিবোৰ খাদ্যই দীৰ্ঘায়ু, বিশুদ্ধতা, শক্তি, স্বাস্থ্য, সুখ আৰু আনন্দক প্ৰসাৰিত কৰে, যিবোৰ ৰসাল, তেলযুক্ত, সুস্থিৰ আৰু আনন্দদায়ক, সেইবোৰেই সাত্ত্বিক প্ৰকৃতিৰ খাদ্য।"
প্ৰসংগঃ ভাগৱতৰ এই পদটোৱে আধুনিক পুষ্টি বিজ্ঞানৰ গোটা আহাৰ, অপ্ৰক্ৰিয়াকৃত খাদ্যৰ ওপৰত গুৰুত্ব দিয়াৰ সৈতে সংগতি ৰাখি "সাত্ত্বিক" খাদ্যৰ ওপৰত গুৰুত্ব আৰোপ কৰিছে।
"अजीर्णे भोजनं विषम्।" (Ajīrṇe bhojanaṁ viṣam) । অনুবাদ: "অহজম খাদ্য বিষতুল্য।" প্ৰসংগ: ইয়াৰ দ্বাৰা পাচন স্বাস্থ্যৰ গুৰুত্বৰ ওপৰত আলোকপাত কৰা হয়, যিটো ধাৰণাক আন্ত্ৰিক মাইক্ৰ’বায়’মৰ ওপৰত আধুনিক গৱেষণাৰ দ্বাৰাও প্ৰমাণিত হৈছে।
দাৰ্শনিক দৃষ্টিভংগী: জীৱনৰ উদ্দেশ্য:
"ধৰ্ম" বা সৎ জীৱন যাপনৰ ধাৰণাটোৱে উদ্দেশ্যপ্ৰণোদিত আৰু অৰ্থপূৰ্ণ জীৱনৰ ওপৰত গুৰুত্ব আৰোপ কৰে। প্ৰাচীন প্ৰজ্ঞাই মানসিক আৰু আধ্যাত্মিক দিশসমূহক, দীৰ্ঘ আৰু পূৰ্ণ অস্তিত্বৰ বাবে অতি গুৰুত্বপূৰ্ণ বুলি গণ্য কৰিছিল।
প্ৰতিনিধিমূলক ফটো
নৈতিক আৰু সমাজিক সংযোগঃ
দীৰ্ঘায়ুৰ ক্ষেত্ৰখনত আমি অধিক আগবঢ়াৰ লগে লগে গভীৰ নৈতিক আৰু সামাজিক প্ৰভাৱৰ সৈতে যুঁজিব লাগিব।
সামাজিক সমতা আৰু দীৰ্ঘায়ু প্ৰযুক্তিঃ যদি দীৰ্ঘায়ু প্ৰযুক্তি সফল হয় তেতিয়া এই প্ৰযুক্তিৰ সমতাপূৰ্ণ বিতৰণ নিশ্চিত কৰাটো এক সামাজিক দায়িত্ব।
সম্ভাৱ্য অতিৰিক্ত জনসংখ্যা আৰু সম্পদৰ অভাৱ। দায়িত্বশীল পৰিকল্পনা অতি প্ৰয়োজনীয় হৈ পৰিব৷ জীৱন আৰু মৃত্যুৰ পৰিৱৰ্তিত অৰ্থ। দাৰ্শনিকভাৱে, জীৱন মৰণ সম্পৰ্কে নতুনকৈ চিন্তা কৰাৰ সময় আহি পৰিব৷
বৰ্ধিত আয়ুসৰ মানঃ
আয়ুস কিমান দীঘল হ'লে আমি জীৱনক সুস্থিৰ ভাৱে যাপন কৰিব পাৰিম, তাৰ ওপৰত গুৰুত্ব দিয়াটো অতি প্ৰয়োজনীয় হৈ পৰিব৷ প্ৰযুক্তি আৰু প্ৰাচীন প্ৰজ্ঞাৰ সমিলমিলৰ দ্বাৰা এক নতুন দীৰ্ঘজীৱন সমৃদ্ধ ভৱিষ্যত সন্ধানৰ বাবে এক শক্তিশালী ভেটি গঢ়ি তুলিব লাগিব, য’ত বাৰ্ধক্য অনিবাৰ্য নহয়৷ বাচি ল'ব পৰা এটা বিষয়৷
(ডাঃ দেৱজিত বৰ্মন এগৰাকী হোমিওপেথিক চিকিৎসক তথা বৰ্তমান অসম ডাউন টাউন বিশ্ববিদ্যালয়ৰ গৱেষক ছাত্ৰ আৰু অসম চৰকাৰৰ শিক্ষা বিভাগত কৰ্মৰত৷)
.webp)
